Τα πρώτα είκοσι χρόνια είναι τα δύσκολα(;)

Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι πέρασαν είκοσι, ολόκληρα, χρόνια. Την 1η Ιανουαρίου 2019, το ευρώ, μεγάλη η χάρη του, συμπληρώνει είκοσι χρόνια ζωής και ο απολογισμός έχει, ομολογουμένως, γλυκόπικρη (και, μάλλον, προς σκέτο πικρή) γεύση.

Ελάχιστοι πίστευαν ότι θα μπορούσε να επιβιώσει τόσο πολύ. Αρκετοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν θα μπορέσει να επιβιώσει, ακόμη, για πολύ. Το βέβαιο είναι ότι δίχασε και εξακολουθεί να διχάζει τον απλό κόσμο ως προς το αν τελικά ωφέλησε ή όχι τους ίδιους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Προφανώς αποτέλεσε το μέχρι τώρα κορυφαίο γεγονός στην τροχιά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της δημιουργίας μιας αληθινά ενιαίας Ευρώπης. Όμως, το πόσο ενιαία είναι, προφανώς, σηκώνει πολύ συζήτηση και αμφισβήτηση.

Η οικονομική κρίση σαφώς έπαιξε το δικό της, σημαντικό ρόλο. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη δεκαετία ζωής του κοινού νομίσματος κύλησε ήρεμα και… αναίμακτα. Με το πορτοφόλι γεμάτο, τα προβλήματα μοιάζουν λιγότερο σημαντικά, οι αντιρρήσεις κάμπτονται ευκολότερα και οι κόκκινες γραμμές ξεθωριάζουν. Αντιθέτως, η οικονομική κρίση γιγάντωσε τις διαχωριστικές γραμμές, τις ανισότητες, τα στερεότυπα μεταξύ των μελών του και τελικά φανέρωσε τα σαθρά θεμέλια του φιλόδοξου project.

Βεβαίως, κουτσά-στραβά, τελικά τα κατάφερε. Τα εφιαλτικά σενάρια των διαφόρων… exit, με πλέον προβεβλημένο το περίφημο Grexit, αποφεύχθηκαν και τα εναλλακτικά Plan B έμειναν στο συρτάρι. Όμως, δεν είναι βέβαιο ότι τα δυσκολότερα είναι πίσω μας. Είναι η προφανής ευχή, που κάνει ο καθένας από μέσα του, σβήνοντας τα επίμαχα είκοσι κεράκια. Ωστόσο, όπως ισχύει με όλες τις ευχές, το τι θέλουμε να γίνει και το τι γίνεται, ελάχιστες φορές συμπίπτουν.

Η νέα χρονιά, εξάλλου, δεν φαντάζει διόλου εύκολη. Το Brexit θεωρητικά επηρεάζει μόνο την Ε.Ε. και όχι την Ευρωζώνη, όμως οι όποιοι κλονισμοί στην ευρωπαϊκή οικονομία και τις αγορές δεν θα «κολλήσουν» στα αντίστοιχα γεωγραφικά σύνορα. Και βέβαια η κρίσιμη κάλπη των ευρωεκλογών θα φέρει στην επιφάνεια όλο το κύμα του ευρωσκεπτικισμού, φουντώνοντας τη γενικότερη συζήτηση γύρω από τα αδύναμα στοιχεία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και τη μελλοντική μορφή που πρέπει να έχει.

Η τρίτη δεκαετία ζωής του ευρώ ξεκινά με τον πήχη των προσδοκιών να τοποθετείται αρκετά χαμηλά. Όμως, αυτό, ίσως, τελικά να είναι για καλό!