Ταμείο Ανάκαμψης: Στο τρέξιμο τα ελληνικά υπουργεία για την διπλή δόση το 2022

Στην πίεση το ΥΠΟΙΚ και τα υπουργεία που αναλαμβάνουν την υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να εξασφαλίσουν τη διπλή δόση του προγράμματος για το νέο έτος.

Η σύμβαση που συνήφθη μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων βάζει τους κανόνες του παιχνιδιού: Η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει συνολικά τέσσερις εκθέσεις προόδου τον χρόνο. Οι πρώτες δύο θα αφορούν τη συνολική πρόοδο του προγράμματος και θα αποστέλλονται στις 15 Απριλίου και τις 30 Οκτωβρίου και οι άλλες δύο θα αφορούν την πρόοδο των οροσήμων σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και θα πρέπει να αποστέλλονται στις 28 Φεβρουάριου και στις 31 Αυγούστου.

Ειδικά για το 2022, η θετική έκβαση αυτών των ελέγχων, έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς με βάση το χρονοδιάγραμμα πληρωμών που περιέχει η σύμβαση, η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει δύο δόσεις. Η πρώτη, η οποία συνδέεται με 13 + 2 ορόσημα του προγράμματος, είναι ύψους 4,1 δισ. ευρώ και θα έπρεπε να εκταμιευτεί κανονικά μέσα στο 2021. Αυτό θα γινόταν αν η επιχειρησιακή σύμβαση είχε υπογραφεί στις αρχές Οκτωβρίου, ώστε να γίνει η αίτηση και τα χρήματα να εκταμιευτούν αυτές τις ημέρες. Τούτο, με δεδομένο ότι με βάση τον κανονισμό του Ταμείου, από το αίτημα του κράτους-μέλους μέχρι και την εκταμίευση της δόσης μεσολαβούν το πολύ τρείς μήνες.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, και μετά την καθυστέρηση που υπήρχε με ευθύνη των Βρυξελλών, αφού έστειλαν τα τελικά κείμενα της επιχειρησιακής σύμβασης στα τέλη Νοεμβρίου, η αίτηση για την πρώτη δόση θα πρέπει να γίνει στις αρχές του 2022.

Παράλληλα όμως, για τον επόμενο χρόνο αρχίζουν να τρέχουν οι προθεσμίες για τη δεύτερη δόση του προγράμματος. Η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα στη δεύτερη δόση είναι πιο δύσκολα καθώς η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει 28 ορόσημα για να πάρει τη δεύτερη δόση ύψους 1,975 δισ. ευρώ, το αργότερο μέχρι και τον Ιούνιο.

Με βάση τη σύμβαση που υπογράφηκε, η Ελλάδα μπορεί να κάνει αιτήσεις πληρωμής δύο φορές τον χρόνο: Μια στο δεύτερο τρίμηνο και μία στο τέταρτο τρίμηνο. Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει πιο συγκεκριμένη ημερομηνία, καθώς κάθε δόση συνδέεται και με την υλοποίηση συγκεκριμένων ορόσημων που αναλύονται διεξοδικά στις 400 σελίδες του κειμένου. Συνεπώς, αν όλα πάνε καλά, τότε η Ελλάδα θα μπορεί μέσα στον επόμενο χρόνο να κάνει αιτήματα για τρείς δόσεις: Την καθυστερημένη πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη δόση του προγράμματος και θα περιμένει τουλάχιστον τις δύο συνολικού ύψους 6 δισ. ευρώ.

Η κάθε ετήσια δόση, με βάση το χρονοδιάγραμμα πληρωμών, αφορά επιχορηγήσεις 3,295 δισ. και δάνεια 2,1 δισ. ευρώ και θα διεκδικείται σε δύο αιτήματα. Στο αίτημα του 2ου τριμήνου η Ελλάδα θα μπορεί να ζητά 1,975 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και στο 4ο τρίμηνο άλλα 1,975 δισ. επιχορηγήσεων και 2,1 δισ. των δανείων. Με βάση το πρόγραμμα των δόσεων οι επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 17,8 δισ. ευρώ, θα πρέπει να εκταμιευτούν ως το τέλος του 2025. Αν όλα πάνε καλά μέχρι τα μέσα του 2026 η Ελλάδα θα περιμένει την εκταμίευση μόνο 2,1 δισ. από τα δάνεια συνολικού ύψους 12,7 δισ. ευρώ που εξασφάλισε από το Ταμείο.

Μια ακόμη συνθήκη της επιχειρησιακής σύμβασης είναι η ρήτρα με την οποία τα δύο μέρη συμφωνούν ότι οι 68 μεταρρυθμίσεις του προγράμματος θα πρέπει να ολοκληρωθούν όπως συμφωνήθηκαν και δεν θα αναστραφούν για κανένα λόγο. Η ρήτρα αυτή είναι σχεδόν τυποποιημένη. Δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα αλλά έχει μεγαλύτερη σημασία για τη χώρα μας καθώς το ελληνικό πρόγραμμα περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό κρίσιμων μεταρρυθμίσεων.

Προβλέπεται επίσης ότι η Ελλάδα θα παρέχει συνεχώς όλα τα στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τις αναφορές για την πρόοδο του προγράμματος και θα είναι σε συνεχείς επαφές με στελέχη της Κομισιόν για δια ζώσης συναντήσεις στην Αθήνα ή τις Βρυξέλλες.