Τι προβλέπει το σχέδιο των Ευρωπαίων για την ελάφρυνση του χρέους και ποιος ο ρόλος του ΔΝΤ

Σχέδιο ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους της Ελλάδας το οποίο προβλέπει την επιμήκυνση για 5 ακόμη χρόνια της περιόδου αποπληρωμής των δόσεων των δανείων συνολικού ύψους 131 δισ. ευρώ, που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος οικονομικής στήριξης της χώρας ετοιμάζουν οι Ευρωπαίοι υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας. Το σχέδιο προβλέπει επίσης τη διασύνδεση της ενεργοποίησης των μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού με πρόγραμμα δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

H απόφαση για την οριστικοποίηση του σχεδίου αυτού θα ληφθεί πιθανότατα στο κρίσιμο Eurogroup της 21ης Ιουνίου, το οποίο θα καθορίσει ολόκληρο το νέο πλαίσιο οικονομικής εποπτείας της Ελλάδος μετά τη λήξη του Μνημονίου ΙΙΙ τον ερχόμενο Αύγουστο.

Με το σχέδιο αυτό διαφωνεί, πάντως, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο ζητά η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ρυθμιζόμενων δανείων να φθάνει τα 15 έτη και ο μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους να είναι αυτόματος. Η διαφωνία αυτή αναμένεται να οδηγήσει στην λήξη της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με την μορφή της χρηματοδότησης και στον περιορισμό του ρόλου του ως απλού τεχνικού συμβούλου. Έτσι, το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης που είχε προετοιμάσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την Ελλάδα δεν θα ενεργοποιηθεί.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα όσα αποκαλύφθηκαν το Σαββατοκύριακο:

1) Η «ευρωζώνη» καταρτίζει ένα σχέδιο ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας το οποίο θα συνίσταται στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δόσεων των δανείων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος στήριξης της χώρας. Την προαναγγελία αυτή έκανε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς το Σάββατο.

Νωρίτερα, το πρωί του Σαββάτου, είχαν πραγματοποιηθεί συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων της «ευρωζώνης» και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών της Ομάδας των Επτά (G7) στο θέρετρο Ουίσλερ του Καναδά.

Στόχος των συνομιλιών ήταν να εξασφαλιστεί στήριξη την ύστατη στιγμή από το ΔΝΤ ως προς την προσφορά ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας που θα κάνει η ευρωζώνη, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα θεωρηθεί αξιόπιστη από τις αγορές και θα προσελκύσει επενδυτές στην Ελλάδα μετά το τέλος του προγράμματος την 20ή Αυγούστου. Ωστόσο, κατά τις συζητήσεις αυτές δεν υπήρξε συμφωνία.

Ο κ. Σεντένο επεσήμανε ότι η «ευρωζώνη» και το ΔΝΤ σκοπεύουν να συνεχίσουν τις συνομιλίες την εβδομάδα που ξεκινά σήμερα Δευτέρα, ώστε να είναι έτοιμη προς έγκριση μια συμφωνία την 21η Ιουνίου, όταν οι υπουργοί Οικονομικών της «ευρωζώνης» θα επιδιώξουν να οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες του πακέτου ελάφρυνσης χρέους.

Τα συστατικά του πακέτου

Η μόνη βασική αρχή στην οποία έχουν ήδη συμφωνήσει οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ είναι ότι δεν θα υπάρξει «κούρεμα» (μείωση της ονομαστικής αξίας) του ελληνικού χρέους, αλλά μόνο επιμήκυνση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής των τοκοχρεολυσίων.

Ήδη η «ευρωζώνη» από την διετία 2016-2017 έχει υποσχεθεί να επιμηκύνει τον χρόνο αποπληρωμής των δανείων και των περιόδων χάριτος, εντός ενός φάσματος που κυμαίνεται από 0 έως 15 χρόνια, ώστε οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για τον σκοπό αυτό να μείνουν κάτω από το 15% ΑΕΠ μετά το 2018 και μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% κατόπιν.

Σύμφωνα με τον κ. Σεντένο, το πακέτο επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής του χρέους που θα προταθεί θα αφορά αποκλειστικά το δεύτερο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής και ενίσχυσης της Ελλάδος, το οποίο περιλαμβάνει δάνεια ύψους 131 δισ. ευρώ. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε εντός των συμφωνηθεισών γραμμών. Αυτό σημαίνει ότι όσον αφορά τα δάνεια του EFSF (σ.σ. του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) η επιμήκυνση μπορεί να φθάσει έως και τα 15 χρόνια. Αυτό είναι που συζητείται. Μαζί με άλλα μέτρα για το χρέος τα οποία επίσης θα εξεταστούν τώρα».

Οι διαφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα σε ΔΝΤ και Ευρωπαίους συνίστανται στο χρόνο επιμήκυνσης της αποπληρωμής των διευθετούμενων δανείων και της περιόδου χάριτος, καθώς επίσης και στον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού ελάφρυνσης του χρέους. Οι Ευρωπαίοι έχουν προτείνει η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και των περιόδων χάριτος των “διευθετούμενων” δανείων να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια και ο μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους να συνδέεται με την υποχρέωση της Ελλάδος να εφαρμόζει αυστηρές πολιτικές δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής. Το ΔΝΤ έχει εισηγηθεί από την πλευρά του οι περίοδοι χάριτος και αποπληρωμής των δανειακών χορηγήσεων του EFSF να επιμηκυνθούν στα 15 χρόνια, που είναι το ανώτατο όριο. Έχει προτείνει επίσης να παρατείνονται αυτόματα, επ’ αόριστον εάν χρειάζεται, για να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών να μένει κάτω από το 20% του ΑΕΠ.

Τα «άλλα μέτρα» στα οποία αναφερόταν ο κ. Σεντένο αφορούν:

– στην αντικατάσταση των ακριβότερων δανειακών χορηγήσεων του ΔΝΤ στην Ελλάδα με φθηνότερες από την ευρωζώνη,

– στην επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα στο ελληνικό Δημόσιο, και τη σύνδεση της αποπληρωμής των δόσεων του χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Οι διαφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα σε ΔΝΤ και Ευρωπαίους συνίστανται στο γεγονός ότι από την πλευρά των Ευρωπαίων προτείνεται η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και των περιόδων χάριτος των “διευθετούμενων” δανείων να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια και ο μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους να συνδέεται με την υποχρέωση της Ελλάδος να εφαρμόζει αυστηρές πολιτικές δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής. Το ΔΝΤ έχει εισηγηθεί από την πλευρά του οι περίοδοι χάριτος και αποπληρωμής των δανειακών χορηγήσεων του EFSF να επιμηκυνθούν στα 15 χρόνια, που είναι το ανώτατο όριο. Έχει προτείνει επίσης να παρατείνονται αυτόματα, επ’ αόριστον εάν χρειάζεται, για να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών να μένει κάτω από το 20% του ΑΕΠ.

2) Το ΔΝΤ θα παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα έχοντας πλέον ρόλο απλού τεχνικού συμβούλου. Την εξέλιξη αυτή προανήγγειλε ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Ταμείο, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Όπως σημείωσε ο κ. Ψαλιδόπουλος, τα χρονικά περιθώρια για να ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης της Ελλάδος που έχει προετοιμάσει το ΔΝΤ έχουν στενέψει και οι διαφορές για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ανάμεσα στον διεθνή οργανισμό και τους Ευρωπαίους παραμένουν ανοιχτές.

«Το Ταμείο μάλλον δεν προλαβαίνει να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα του και κατά συνέπεια αν δεν υπάρξει κάποια εξέλιξη τις επόμενες μέρες, το πρόγραμμα δεν θα ενεργοποιηθεί», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ψαλιδόπουλος. Διευκρίνισε δε ότι: «Το Ταμείο έχει τις δικές του διοικητικές-γραφειοκρατικές διαδικασίες και δεν προλαβαίνει να κάνει έγκαιρα τις απαραίτητες ενέργειες. Σύμφωνα με αυτές θα χρειαζόταν, πριν την ενεργοποίηση του προγράμματος, σύνταξη εγγράφων και δυο εβδομάδες κυκλοφορίας του, μεταξύ των μελών του συμβουλίου, πριν εισαχθεί το θέμα στην ημερήσια διάταξη. Θα έπρεπε, επίσης, να υπήρχε χρόνος και για μια ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος. Τέλος, το πρόγραμμα θα έπρεπε να λήξει στις 30 Αυγούστου. Αν συνυπολογίσετε ότι ο Αύγουστος εδώ, όπως και αλλού, είναι μήνας διακοπών, προκύπτει ότι η ενεργοποίηση του προγράμματος δεν «βγαίνει» γραφειοκρατικά και για αυτό μάλλον δεν θα ενεργοποιηθεί».

Η εξέλιξη αυτή δεν εμποδίζει, πάντως, το Ταμείο να συντάξει την έκθεσή του για την ελληνική οικονομία σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Καταστατικού του, όπως κάνει και με όλες τις άλλες χώρες-μέλη του, καθώς και να προχωρήσει κανονικά και στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, συντάσσοντας σχετική ανάλυση (DSA).

Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Ψαλιδόπουλο, η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους που θα περιλαμβάνεται στην επόμενη έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι πιο ευέλικτη σε σχέση με μια ανάλυση για το χρέος από την οποία θα εξαρτιόταν η χρηματοδοτική συμμετοχή του Ταμείου. «Δεδομένου ότι τα μακροοικονομικά δεδομένα στην Ελλάδα έχουν βελτιωθεί σε σύγκριση με το 2017 και ότι θα ανακοινωθούν και τα μέτρα των ευρωπαϊκών θεσμών για το χρέος πιθανολογώ ότι η βιωσιμότητα του χρέους θα επεκταθεί χρονολογικά σε σύγκριση με πέρσι», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος, εξάλλου, στις διαφορές μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων ως προς τον τρόπο διευθέτησης του ελληνικού χρέους ο κ. Ψαλιδόπουλος, επεσήμανε, ουσιαστικά, ότι οι Ευρωπαίοι «οχυρώνονται» πίσω από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης για την λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση περιχαρακώνεται γύρω από τα κείμενα του ΣΣΑ, επαναλαμβάνει ότι αυτά είναι τα βασικά της κείμενα που την δεσμεύουν νομικά, ενώ το Ταμείο αναρωτιέται αν, για παράδειγμα, τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που ζητούνται από την Ελλάδα λόγω του ΣΣΑ είναι η σωστή προσέγγιση σε μια κατάσταση που θα απαιτούσε μια λιγότερο αυστηρή δημοσιονομική διαχείριση», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ψαλιδόπουλος, σκιαγραφώντας τις «διαφορές που υπάρχουν σε επίπεδο πολιτικής και εκτιμήσεων».