Τι σημαίνει για τις χρηματαγορές μια ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή

Του Συμεών Μαυρουδή*
Οι επενδυτές δεν φοβούνται μόνο μια γεωστρατηγική κρίση. Φοβούνται και τη χρονική συγκυρία που αυτή θα επέλθει.

Η 13η και 14η Απριλίου ήταν κρίσιμες ημερομηνίες, καθώς η Τεχεράνη αποφάσισε να πυροδοτήσει μια -αναίμακτη, ευτυχώς- εναέρια επίθεση εναντίον του Ισραήλ.

Η επίθεση αυτή δεν είχε κανένα στρατιωτικό αποτέλεσμα, καθώς οι πολυάριθμοι πύραυλοι αναχαιτίστηκαν από την ισραηλινή αεράμυνα, γνωστή ως Σιδηρούς Θόλος (Iron Dome).

Ωστόσο, είχε άμεσο αντίκτυπο -πλην άλλων- στο επενδυτικό κλίμα, καθώς είναι γνωστό ότι οι αγορές αποστρέφονται οποιαδήποτε γεωστρατηγική κρίση, και δη στη Μ. Ανατολή.

Αφήνοντας κατά μέρους τον ανθρώπινο παράγοντα και τις δυστυχίες που συνοδεύουν τέτοιες καταστάσεις, το συγκεκριμένο ζήτημα έχει πολλές προεκτάσεις, ιδωμένες τουλάχιστον από τη σκοπιά της επενδυτικής-χρηματοοικονομικής λογικής.

Αρχικά, τα βλέμματα στρέφονται μοιραία στο πετρέλαιο. Με δεδομένο ότι κάθε ενδεχόμενη διαταραχή τέτοιας κλίμακας στην παραγωγή ή/και στον εφοδιασμό θα λειτουργούσε ιδιαίτερα επιβαρυντικά στις αγορές εξαιτίας την εκθετικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου (αργού και brent), είναι λογικό να θεωρείται βασική μεταβλητή.

Περί αυτού, τα πράγματα είναι κρισιμότερα στην παρούσα φάση. Διότι μια τέτοια αύξηση στην τιμή του πετρελαίου θα οδηγούσε σε επιπλέον πληθωρισμό στα μεγάλα οικονομικά συστήματα. Κάτι που με τη σειρά του θα ανάγκαζε τις Κεντρικές Τράπεζες σε περαιτέρω παρατάσεις (χωρίς κάποιο χρονοδιάγραμμα, πλέον) ως προς την πολυαναμενόμενη παρέμβαση στα ήδη υψηλά επιτόκια.

Επομένως, το κόστος δανεισμού σε κράτη και επιχειρήσεις θα παρέμενε αυξημένο, ή ακόμα και θα υπήρχε νέος κύκλος αυξήσεων ώστε να καλυφθεί η ανάγκη τεχνητής χαλιναγώγησης των τιμών. με την ύφεση να απειλεί, πλέον, ανοιχτά. Η τιμή του χρυσού (σε ιστορικά υψηλά εδώ και εβδομάδες, με +12% από 1/1) συνεπικουρεί, επιστρατεύοντας τις αντιπληθωριστικές του ιδιότητες.

Εξάλλου, μια τέτοιου είδους πολεμική συγκυρία θα δημιουργούσε έντονα αρνητικό κλίμα στην επενδυτική κοινότητα, με τα προϊόντα μέσου και υψηλόυ ρίσκου να πλήττονται πρώτα, εξαιτίας της αντίστοιχης αύξησης στα ασφάλιστρα κινδύνου.

Με άλλα λόγια, τα Χρηματιστήρια παγκοσμίως θα αντιμετώπιζαν έντονες ρευστοποιήσεις ..μέχρι νεωτέρας, χάνοντας μεγάλο μέρος των κερδών που κατοχύρωναν πολλούς μήνες τώρα.

Η επίθεση της Τεχεράνης ήταν έως έναν βαθμό αψυχολόγητη κίνηση. Τουλάχιστον σε μια πρώτη, και αθώα ανάλυση, διότι αφενός δεν πέτυχε κανέναν σκοπό και δεν ήταν μέρος μιας ευρύτερης, συντονισμένης επίθεσης˙ αφετέρου δεν είχε καμία τύχη σε διπλωματικό επίπεδο, κάτι που επιβεβαιώθηκε από τα πρώτα λεπτά, με όλους τους ηγέτες να καταδικάζουν το γεγονός.

Προσέτι, είχε έως και τα αντίθετα αποτελέσματα, αναδεικνύοντας την υπεροχή του εχθρού-Ισραήλ, το οποίο τελικά έκανε ..διαφήμιση στα οπλικά του συστήματα και την αξιοπρόσεκτη επιχειρησιακή ετοιμότητα.

Επίσης, είναι αδύνατον για τον μέσο λογικό παρατηρητή να δεχθεί ότι δεν υπήρξαν συμφέροντα σε μια τέτοια ενέργεια (βλ. ΗΠΑ), ή διαφορετικά ότι ήταν μια αυθόρμητη απόφαση ενός και μόνο ηγέτη μιας από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του κόσμου, του Ιραν.

Επιστρέφοντας στις χρηματαγορές, είδαμε από τη μία την ακαριαία -πτωτική- αντίδραση των αγορών την Παρασκευή το βράδυ, στο άκουσμα και μόνο μιας ανάφλεξης, εξαιτίας των προκλήσεων της Τεχεράνης και πριν τη βασική εναέρια επίθεση με πυράυλους. Από την άλλη, τη Δευτέρα το χάραμα και μετά από πυκνή ειδησεογραφία, οι αγορές επέδειξαν ανείπωτη ωριμότητα, με τα ΣΜΕ των βασικών χρηματιστηριακών δεικτών στο Σικάγο να κινούνται έως και θετικά, με θέληση να απορροφήσουν τις «άδικες» απώλειες της Παρασκευής.

Επομένως, προεξοφλείται μια άμβλυνση της κρισιμότητας, ποντάροντας ότι «οι αγορές έχουν πάντα δίκιο». Σε άλλη περίπτωση, με το κακό σενάριο να είχε αξιόλογη πιθανότητα να εξελιχθεί, θα υπήρχε ασύμμετρη επιβάρυνση στα Χρηματιστήρια.

Παράλληλα, η τιμή του πετρελαίου δεν θα έστεκε άπραγη σε επίπεδα πέριξ της προηγούμενης εβδομάδας (το αργό στα 85, το brent στα 90 δολάρια ανά βαρέλι). Κάτι το οποίο είδαμε στην αντίστοιχη ακαριαία (ανοδική, εδώ) αντίδραση της Παρασκευής.

Πρέπει να συζητηθεί ένα ακόμα σενάριο, που γεννήθηκε στην πρώτη φάση της γεωστρατηγικής κρίσης λίγους μήνες νωρίτερα.

Στην περίπτωση που τελικά οι ΗΠΑ κληθούν σε «ειρηνευτική, σταθεροποιητικού χαρακτήρα επέμβαση», ενδέχεται να χρειαστεί χρηματοδότηση. Και η χρηματοδότηση θα έρθει συνοδεία γενναίων μειώσεων επιτοκίων από τη Fed.. Και εγένετο ποσοτική χαλάρωση.

Δεν πρέπει να αμελείται, εξάλλου, το γεγονός ότι πίσω από το Ιράν βρίσκεται η Κίνα. Η οποία βρίσκεται σε δυσχερή θέση εξαιτίας της συνδυασμένης ενδυνάμωσης των όμορων ασιατικών οικονομιών (λ.χ. Ινδία) και της απευθείας οικονομικής/εμπορικής αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ. Δύσκολα θα μπορούσαμε να φανταστούμε να μείνει στο απυρόβλητο η Κίνα εάν η κοινή γνώμη καταδικάσει το Ιράν, ή εφόσον υπάρξουν περαιτέρω κυρώσεις εμπορικού χαρακτήρα από τις μεγάλες οικονομίες.

Κλείνοντας, να αναφερθεί ότι η Ελλάς θα είναι ακόμα πιο εκτεθειμένη σε επενδυτικό κίνδυνο, με τα γνωστά προβλήματα ρηχότητας να επανέρχονται. Δεν μπορούμε να φανταστούμε τις λοιπές μεγάλες αγορές να λυγίζουν στο βάρος ενός ανοιχτού προβλήματος στη Μ. Ανατολή, και την ελληνική να πλέει αμέριμνη Το σημείο-κλειδί για τον Γενικό μας Δείκτη είναι οι 1425 μονάδες, όπου αναχαιτίστηκαν πρόσφατα οι αγοραστές, συντηρώντας τον Δείκτη εντός επικίνδυνου σχηματισμού πλαγιολίσθησης.

Επομένως, για λίγες ακόμα ημέρες και μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για το ερχόμενο διάστημα, απαιτείται σύνεση στις επενδυτικές αποφάσεις.

* Διαχειριστής χαρτοφυλακίων, Fast Finance ΑΕΠΕΥ