Τήλος: Το πρώτο «πράσινο» νησί της Μεσογείου

Η ενεργειακή αυτονομία των νησιών είναι το επόμενο ενεργειακό στοίχημα της χώρας, αποτελώντας μια πρόκληση που κρύβει σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Τήλου.

Η εγκατάσταση Υβριδικού Σταθμού (ή Συστήματος) στα ελληνικά νησιά, το οποίο συνδυάζει τις ΑΠΕ με το υπάρχον συμβατικό σταθμό της ΔΕΗ, είναι ένας τρόπος για να επιτευχθεί η ενεργειακή αυτονομία. Προσφέρει τη δυνατότητα στους κατοίκους να απεξαρτηθούν από την εισαγωγή καύσιμων υλών, ενώ παράλληλα αποκτούν οικολογική συνείδηση και διασφαλίζουν την αναγνώριση και προβολή της «πράσινης» ταυτότητας του νησιού τους.

Οι ανάγκες

Κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων από τα νησιά του Αιγαίου είναι το μεγάλο αιολικό και ηλιακό δυναμικό, που σε γενικές γραμμές παραμένει ανεκμετάλλευτο. Ταυτόχρονα, τα νησιά, λόγω της χρήσης συμβατικών μονάδων με καύσιμο πετρέλαιο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και της μεγάλης εποχιακής διακύμανσης στη ζήτηση, παρουσιάζουν πολύ μεγάλα κόστη ανά παραγόμενη kWh.

Για τον λόγο αυτό, η ανάγκη τους να απεξαρτηθούν από το πετρέλαιο, καταρχήν για οικονομικούς λόγους, είναι επιτακτική.

Παράλληλα, υπάρχουν και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν συχνά με την ηλεκτροδότηση κυρίως όσων νησιών δεν είναι διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο. Τα τοπικά εργοστάσια, όπου λειτουργούν, χρησιμοποιούν ως καύσιμο το πετρέλαιο, με αποτέλεσμα τη μόλυνση, το υψηλό κόστος και την περιβαλλοντική υποβάθμιση του χώρου που λειτουργούν. Αυτό το ξεπερασμένο ενεργειακό πρότυπο δημιουργεί και άλλα προβλήματα, όπως συχνές διακοπές ρεύματος, με αποτέλεσμα οικονομικές ζημιές και υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων των νησιών.

Προσοδοφόρα λύση

Το Υβριδικό Σύστημα αποδεικνύει πως είναι μια εφικτή και οικονομικά προσοδοφόρα λύση για τα αυτόνομα νησιωτικά δίκτυα, όπου το κόστος παραγόμενης ενέργειας είναι αρκετά υψηλό, ενώ το υψηλό αιολικό ηλιακό δυναμικό, λόγω τεχνικών και άλλων περιορισμών, παραμένει μερικώς ή τελείως αναξιοποίητο.

H φιλοσοφία του Υβριδικού Συστήματος είναι να δίνει πάντα προτεραιότητα στις ΑΠΕ και δευτερευόντως στο συμβατικό σταθμό, ο οποίος πλέον θα χρησιμοποιείται εφεδρικά. Έτσι το σύστημα θέτει ως κύριο στόχο τη μέγιστη αξιοποίηση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας στην κατανάλωση και δευτερευόντως στη χρήση των συσσωρευτών, ώστε να καλύπτεται η ζήτηση και τέλος, όταν η παραγωγή από ΑΠΕ συνολικά δεν επαρκεί να γίνεται χρήση του συμβατικού σταθμού.

Πως λειτουργεί

Στοχεύοντας στη βέλτιστη ενσωμάτωση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, επιβάλλεται η εγκατάσταση ενός συστήματος αποθήκευσης ενέργειας, το οποίο θα απορροφά την περίσσεια της ενέργειας που δε δύναται να απορροφηθεί από το δίκτυο και θα την αποδίδει σε περιόδους όπου δεν μπορεί να ικανοποιηθεί η αυξημένη ζήτηση λόγω έλλειψης ανέμου και ήλιου. Με τον τρόπο αυτό, μετατρέπεται ένα ουσιαστικά μειονέκτημα της αιολικής και ηλιακής ενέργειας σε βασικό πλεονέκτημα (καθώς παρέχεται εγγυημένη ισχύς στο σύστημα) κατά τον πλέον οικονομικό και οικολογικό τρόπο.

Το προτεινόμενο Υβριδικό Σύστημα αποτελείται από τα παρακάτω υποσυστήματα: το αιολικό πάρκο, το φωτοβολταϊκό πάρκο, τους συσσωρευτές, τον υπάρχοντα τοπικό σταθμό παραγωγής της ΔΕΗ, την κεντρική μονάδα εποπτικού ελέγχου.

Ολοκληρώνεται η εγκατάσταση του πρωτοπόρου υβριδικού συστήματος

Αυτές τις μέρες πραγματοποιείται η ολοκλήρωση της εγκατάστασης του πρωτοπόρου υβριδικού συστήματος παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας προερχόμενης αποκλειστικά από Ανανεώσιμες Πηγές.

Το ενεργειακό σύστημα της Τήλου περιλαμβάνει ανεμογεννήτρια, φωτοβολταϊκό πάρκο και συσσωρευτές, ενώ για πρώτη φορά στην χώρα, στο σύνολο των σπιτιών του νησιού (περίπου 180 μονάδες) εγκαθίστανται έξυπνοι μετρητές, που θα καταγράφουν καθημερινά τις καταναλώσεις και θα ενημερώνουν τους κατοίκους για το πότε θα πρέπει να κάνουν οικονομία, αποφεύγοντας συγκεκριμένες χρήσεις συσκευών.

Μέχρι πρότινος το νησί ηλεκτροδοτούνταν μέσω υποβρύχιας διασύνδεσης με το νησί της Κω, όπου λειτουργεί πετρελαϊκός σταθμός, αντιμετωπίζοντας συχνές, και αρκετές φορές μεγάλης διάρκειας, διακοπές ρεύματος παρά τις φιλότιμες προσπάθειες από την πλευρά του Διαχειριστή του δικτύου.

Όσον αφορά στην κάλυψη των αναγκών του νησιού, αρχικά προβλέπεται σε ποσοστό 60%-70% και στη συνέχεια στο 100% με τη δυνατότητα, τις καλές μέρες να υπάρχει και περίσσευμα. Το περίσσευμα της ενέργειας, υπάρχει σχεδιασμός να εξάγεται, ως εγγυημένη ενέργεια για πέντε ώρες καθημερινά, στο υπάρχον συμβατικό σύστημα της Κω – Καλύμνου, με σκοπό να κλείνει η ρυπογόνος μονάδα παραγωγής ενέργειας που βρίσκεται εκεί.

Το έργο προβλέπεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία μέχρι τον Ιανουάριο του 2019 και αναμένεται να αποτελέσει πρότυπο και για άλλα νησιά της Μεσογείου, δίνοντας λύσεις σε προβλήματα διασύνδεσης και εφοδιασμού. Πάντως, το υβριδικό ενεργειακό σύστημα TILOS προσφέρει, εκτός άλλων, και τη δυνατότητα επέκτασης για μεγαλύτερη ακόμη ενεργειακή απόδοση, με την προσθήκη περισσότερων φωτοβολταϊκών και συσσωρευτών.

Πρόκειται για υλοποίηση του πρωτοποριακού ευρωπαϊκού έργου «TILOS» (Technology Innovation for the Local Scale Optimum Integration of Battery Energy Storage), το οποίο συντονίζει το Εργαστήρι Ηπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας του Περιβάλλοντος του ΑΕΙ Πειραιά Τ.Τ. (πρώην ΤΕΙ Πειραιά), με τη συμβολή κοινοπραξίας 15 εταίρων από επτά ευρωπαϊκές χώρες.

Για το πρόγραμμα αυτό, που αναμένεται συνολικά να κοστίσει περί τα 16 εκατ. ευρώ, με περίπου τα 13 εκατ. περίπου να προέρχονται από προγράμματα της Ε.Ε, η Τήλος προτάθηκε για τη βράβευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.