TTIP: Η Διατλαντική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου για Αρχάριους
Πριν από λίγες εβδομάδες, η Greenpeace έδωσε στην δημοσιότητα απόρρητα έγγραφα από την διαπραγμάτευση της Διατλαντικής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (TTIP). Μία συμφωνία που αναμένεται να έχει τεράστιες συνέπειες στο περιβάλλον, καθώς και στις ζωές περισσότερων από 800 εκατομμύρια πολίτες. Εάν δεν έχεις προλάβει να ενημερωθείς αναλόγως, εδώ θα μάθεις μερικά βασικά πράγματα για την επικείμενη συμφωνία, σύμφωνα με την ανάλυση της Greenpeace.
1. Τι είναι η TTIP;
Η Διατλαντική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου είναι μία προτεινόμενη συμφωνία μεταξύ των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Η διαπραγμάτευση τελείται σε απόλυτη μυστικότητα εδώ και αρκετά χρόνια και οι συνέπειές της αναμένεται να είναι τερατώδης. Καταρχάς, θα αφορούν περίπου το μισό ΑΕΠ ολόκληρου του πλανήτη, σχεδόν το ένα τρίτο των ροών του παγκοσμίου εμπορίου και θα μπορούσε να επηρεάσει σχεδόν κάθε τομέα της παγκόσμιας οικονομίας. Από την γεωργία μέχρι τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, και από την πληροφορική έως τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας.
2. Τι ακριβώς θα κάνει η TTIP;
Ο στόχος της συμφωνίας είναι να αφαιρέσει τα αποκαλούμενα «εμπόδια», από την οικονομία, κάτι που θεωρείται πως θα ενίσχυε το εμπόριο. Όπου «εμπόδια», οι αναφορές στις προδιαγραφές Υγείας και Ασφάλειας, στην νομοθεσία για την επισήμανση στις ταμπέλες των προϊόντων, ή τις φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες παραγωγής, που στοχεύουν στην προστασία των καταναλωτών.
Σύμφωνα με τις διαπραγματεύσεις, η TTIP θα έχει την δυνατότητα να αλλάξει ή να καταργήσει οποινδήποτε από τους παραπάνω κανόνες.
3. Το φθηνότερο είναι καλύτερο;
Κατά κάποιον τρόπο, ναι. Όμως, ως γνωστόν, ότι πληρώνεις παίρνεις.
Παραδείγματος χάριν, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιτρέπει τις εισαγωγές κρέατος από τις ΗΠΑ από ζώα που έχουν υποστεί επεξεργασία με αυξητικές ορμόνες, καθώς αυτές οι πρακτικές έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο και άλλα προβλήματα υγείας.
Όμως η γεωργική βιομηχανία των ΗΠΑ βλέπει αυτούς τους περιορισμούς ως «εμπόδια» για το εμπόριο. Αυτό σημαίνει πως η TTIP θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε έναν πιο χαλαρό κώδικα τροφίμων στην Ευρώπη και οι πολίτες να βρεθούν σύντομα να καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά με πολύ υψηλότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, χοιρινό και βοδινό με αυξητικές ορμόνες, ή κοτόπουλο επεξεργασμένο με χλώριο.
Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι παραγωγοί θα χάνουν συνεχώς, ως αποτέλεσμα των φθηνότερων εισαγωγών.
4. Τι το κακό έχει το ξέπλυμα του κοτόπουλου με νερό και χλώριο;
Εκτός από το γεγονός πως αυτά τα χημικά προϊόντα χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό της τουαλέτας, η χρήση τους θέτει σε κίνδυνο την δημόσια υγεία. Ως γνωστόν, το χλώριο είναι καρκινογόνο.
Επιπροσθέτως, το κρέας που παράγεται στις ΗΠΑ συχνά εκτίθεται σε αντιβακτηριακές ουσίες, που εκτός των άλλων, έχουν και σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
5. Ήδη όσα έμαθες είναι ανησυχητικά. Για τι άλλο θα πρέπει να ανησυχείς;
Από περιβαλλοντικής και καταναλωτικής πλευράς, τέσσερα πράγματα θα πρέπει να συγκεντρώσουν τις ανησυχίες μας.
α. Το κέρδος επάνω από τον πλανήτη
Κανένα από τα έγγραφα που έχουν μέχρι στιγμής διαρρεύσει δεν έχουν αναφορά στην μακροχρόνια περιβαλλοντική προστασία, όπως ο κανόνας των «Γενικών εξαιρέσεων», που εδώ και 70 χρόνια δίνει την δυνατότητα στα έθνη να ρυθμίζουν το εμπόριο με βάση την «προστασία του ανθρώπου, των ζώων και των φυτών ή την υγεία».
Η παράλειψη αυτή πράγματι καταμαρτυρά πως οι δύο πλευρές τάσσονται υπέρ του κέρδους, σε βάρος της υγείας μας και του περιβάλλοντος.
β. Η προστασία του κλίματος θα είναι πιο δύσκολη με την TTIP
Το περασμένο Δεκέμβριο, οι παγκόσμιοι ηγέτες αναγνώρισαν την ανάγκη να διατηρηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, στα έγγραφα της διαπραγμάτευσης που διέρρευσαν δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην ανάγκη αυτή. Όμως το εμπόριο δεν πρέπει να εξαιρείται από τις δράσεις για την Κλιματική Αλλαγή, αφού τομείς όπως των καυσίμων την επηρρεάζουν ευθέως.
γ. Διαχείριση κινδύνου αντί της αποφυγής του
Είναι προφανές πως είναι καλύτερο να αποφύγει κανείς τον κίνδυνο, παρά να τον διαχειριστεί. Το 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την «αρχή της προφύλαξης», η οποία αναγκάζει τον παραγωγό να αποδείξει ότι το προϊόν του είναι ασφαλές πριν βγει στην αγορά. Ωστόσο, στις διαρροές δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην «αρχή της προφύλαξης». Τουναντίον, υπάρχει μόνο αναφορά της απαίτησης των ΗΠΑ για μία προσέγγιση «με βάση τον κίνδυνο».
Έτσι, εάν οι ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν πρόβλημα, φερειπείν, με αμφιλεγόμενα φυτοφάρμακα και θέλουν να λάβουν προληπτικά μέτρα, αυτά θα υπονομευθούν αφού η αρχή της προφύλαξης δεν θα ισχύει πλέον.
δ. Οι μεγάλες επιχειρήσεις παίρνουν πάντα αυτό που θέλουν
Το γεγονός πως οι διαρροές σκορπίζουν ανησυχία στους πολίτες για τις επιπτώσεις της TTIP στο περιβάλλον και την προστασία των καταναλωτών, προς το παρόν τουλάχιστον, αφήνει παγερά αδιάφορες ΕΕ και ΗΠΑ. Οι εταιρείες έχουν ένα προνομιακό πεδίο, αφού τα ίδια τα έγγραφα αναφέρονται επανειλημμέννως στην ανάγκη περαιτέρω διαβουλεύσεων με τον βιομηχανικό κλάδο.
Έτσι αποδεικνύεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει στον ιδιωτικό τομέα το δικαίωμα άσκησης μεγάλης επηρροής, την ώρα που ο δημόσιος, όπως και οι πολίτες, μένουν έξω από την διαπραγμάτευση που συνεχίζει να τελείται υπό απόλυτα μυστικές συνθήκες.
6. Υπάρχει εναλλακτική;
Ναι. Βασικά, το πρόβλημα με την TTIP είναι πως κάνει το εμπόριο εντελώς νεοφιλελεύθερο, το απορρυθμίζει και το γεμίζει με επικίνδυνα προϊόντα, όπως μεταλλαγμένα, χημικά και κρέατα με ορμόνες. Αντιθέτως, στόχος θα πρέπει να είναι η αειφόρος ανάπτυξη.
Αυτό που χρειάζεται είναι διεθνείς κανόνες για ένα καλύτερο εμπόριο, που θα προωθεί την περιβαλλοντική, κοινωνική και ανθρώπινη ευημερία. Οι κανόνες του εμπορίου θα πρέπει να είναι δημοκρατικοί και χωρίς αποκλεισμούς. Δεν θα πρέπει να παρέχουν προνομιακή μεταχείριση για τις πολυεθνικές, αλλά να εγγυόνται την λογοδοσία μέσω της επιβαλλόμενης προστασίας των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως και του περιβάλλοντος.
Μία τέτοια εμπορική συμφωνία ακούγεται σίγουρα πολύ καλύτερη.
Τέλος, για να πάρετε μία γεύση των συνθηκών απόλυτης μυστικοπάθειας υπό τις οποίες διεξάγεται η διαπραγμάτευση, δείτε το βίντεο, όπου ο ευρωβουλευτής Luke Ming Flanagan αποκαλύπτει τις συνθήκες υπό τις οποίες καλείται ο κάθε ευρωβουλευτής να μελετήσει τα έγγραφα που αφορούν την διαπραγμάτευση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ.
