Ο τελευταίος να κλείσει τη πόρτα…

Και για όποιον δεν το κατάλαβε ένα ακόμη οχυρό της Ευρωζώνης έπεσε μέσα στο Σαββατοκύριακο. Και για όποιον δεν το κατάλαβε ένα ακόμη οχυρό της Ευρωζώνης έπεσε μέσα στο Σαββατοκύριακο. Μπορεί η αφορμή να ήταν λίγο διαφορετική (η τρύπα των τραπεζών και όχι το έλλειμμα), μπορεί η επίσημη φρασεολογία να ήταν λίγο διαφορετική (στήριξη και όχι διάσωση), μπορεί η σύνθεση των πιστωτών/ελεγκτών να είναι λίγο διαφορετική (με το ΔΝΤ σε ρόλο απλού συμβούλου), μπορεί, ίσως, οι όροι να είναι κάπως διαφορετικοί –γεγονός που θα φανεί σε βάθος χρόνου- όμως το τελικό αποτέλεσμα δεν αλλάζει: η Ισπανία ζήτησε τελικά τη βοήθεια της Ευρώπης και θα πάρει χρήματα από το Μηχανισμό.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός που μέχρι πριν λίγες ημέρες διαβεβαίωνε προς πάσα κατεύθυνση ότι η χώρα του δεν χρειάζεται βοήθεια για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ισπανικού τραπεζικού συστήματος, χθες υποστήριξε ότι αν τελικά δεν είχε συμφωνήσει, τότε θα ήταν η ίδια η Ισπανία που θα κατέληγε να χρειαστεί διάσωση. Και υποστήριξε ότι πρόκειται για στήριξη και όχι διάσωση, που δεν συνοδεύεται από νέους όρους λιτότητας που θα επιβαρύνουν τη κοινωνία. «Οι άνθρωποι με τα μαύρα δεν θα έρθουν στη Μαδρίτη» διακήρυσσε χθες ένας Ισπανός υπουργός, αναφερόμενος στους ανθρώπους του ΔΝΤ.

Παρά το γεγονός ότι οι ακριβείς λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν αποσαφηνιστεί, το τελευταίο στοιχείο που παραπέμπει στο ρόλο του ΔΝΤ είναι πιθανότατα και το μόνο που πέτυχε σίγουρα η Μαδρίτη, σε μια προσπάθεια να σώσει τα προσχήματα και την αξιοπρέπεια της. Από εκεί και πέρα, όμως, όλα τα υπόλοιπα είναι θέμα ερμηνείας.

Ο κ.Ραχόι υποστήριξε ότι αν δεν έπαιρνε τα χρήματα για τις τράπεζες, θα χρειαζόταν διάσωση η Ισπανία. Όμως, τα χρήματα τα παίρνει, τα δανείζεται, η Ισπανία, με αποτέλεσμα τα ίδια τα ισπανικά media να μην τρέφουν τη παραμικρή αμφιβολία ότι πρόκειται για διάσωση. Ο στόχος του Μαριάνο Ραχόι ήταν η βοήθεια να δοθεί απευθείας από το μηχανισμό στις τράπεζες. Όμως, οι Γερμανοί δεν δέχονταν, και βεβαίως πέρασε τελικά το δικό τους. Μπορεί η τρύπα να αφορά τις τράπεζες, όμως το δάνειο θα δοθεί στην Ισπανία, και θα αποπληρωθεί από την Ισπανία. Και θα είναι το δημόσιο ταμείο αρωγής του τραπεζικού τομέα, το λεγόμενο Frob, αυτό που θα παραλάβει τα χρήματα και θα αναλάβει να τα διανείμει αναλόγως με τις ανάγκες του κλάδου.

Πέραν αυτού η ισπανική ηγεσία χθες επαναλάμβανε ότι η βοήθεια δεν συνοδεύεται από όρους που συνιστούν εξωτερική παρέμβαση στην οικονομική της πολιτική, κοινώς δηλαδή απαιτήσεις για νέα μέτρα λιτότητας. Όμως, η ισπανική κοινωνία βρίσκεται ήδη σε καθεστώς σκληρής λιτότητας, με τις Βρυξέλλες να έχουν υποδείξει τα μέτρα που ελήφθησαν και από τη προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση και από τη τωρινή συντηρητική κυβέρνηση του Ραχόι. Μάλιστα, θυμίζουμε ότι το τελευταίο, νέο πακέτο μέτρων στην εκτός Μνημονίου Ισπανία ελήφθη το Μάρτιο, συνολικού ύψους 27(!) δισ. δολαρίων, με νέες αυξήσεις φόρων, νέες περικοπές, και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά.

Κοινώς μπορεί η τωρινή συμφωνία να περιγράφεται ως light μνημόνιο, όμως δεδομένου ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν ήδη εφαρμοστεί προ πολλού, η περιγραφή είναι μάλλον ατυχής. Τα δε, «επιτυχημένα» αποτελέσματα του πειράματος της λιτότητας είναι και εδώ σαφή, με τη συνεχιζόμενη διεύρυνση της ύφεσης, τα λουκέτα στα μαγαζιά, το τσουνάμι εξώσεων των απλών Ισπανών από τα σπίτια τους, και τη συνεχιζόμενη αύξηση της ανεργίας που χτυπά το ένα ανοδικό ρεκόρ μετά το άλλο, αισίως πάνω από το 24% και με ετήσιο «στόχο» το 26%. Και βέβαια με δεδομένο ότι ο δανειστής είναι το ισπανικό κράτος, τι θα είναι –άραγε, άραγε- το πρώτο που θα ζητήσουν οι πιστωτές, αν τα πράγματα στη πορεία δεν πάνε σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμα της συμφωνίας. Άλλωστε, μπαίνοντας στο μηχανισμό η Ισπανία αποκτά επισήμως το στίγμα της προβληματικής αγοράς, ένα στίγμα από το οποίο, γνωρίζουν πολύ καλά, ότι πολύ δύσκολα θα ξεφύγουν, ώστε να επιστρέψουν και πάλι να αντλήσουν χρήματα από τις αγορές.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία που δεν έχουν αποσαφηνιστεί, μεταξύ άλλων, το πόσα χρήματα θα δοθούν και από από ποιο μηχανισμό θα προέλθουν, αν δηλαδή θα προέλθουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τον EFSF ή το νέο μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (τον ESM), που θα τεθεί σε ισχύ από τον ερχόμενο μήνα. Όσον αφορά το συνολικό ποσό, αυτό προφανώς θα κριθεί από τις ανάγκες.

Το ΔΝΤ στη προχθεσινή έκθεση του έκανε λόγο για ανάγκες που φτάνουν τουλάχιστον τα 40 δισ. ευρώ, όμως υπάρχουν αναλυτές και οίκοι (όπως η Fitch) που ανεβάζουν τη τρύπα στα 100 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το eurogroup έβαλε ένα πλαφόν στα 100 δισ. ευρώ. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, κανείς ακόμη δεν ξέρει ποιο είναι το αληθινό άνοιγμα των ισπανικών τραπεζών. Γεγονός που ελπίζεται να αποσαφηνιστεί από δύο μελέτες που θα δημοσιευτούν μέσα στο μήνα, με τη πρώτη, την αναλογιστική έκθεση των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων να αναμένεται να ανακοινωθεί την ερχόμενη Παρασκευή, το αργότερο την επόμενη Δευτέρα.

Ο τελευταίος, λοιπόν, ας κλείσει τη πόρτα του μηχανισμού. Αν είναι, βεβαίως, η Ισπανία!