Ίντερνετ, το ιδανικό μέρος για πωλήσεις πλαστών φαρμάκων

Μετά τα fake news, τώρα και τα fake φάρμακα. Συνήθως οι ειδήσεις σχετικά με φάρμακα επικεντρώνονται στα μεγάλα σκάνδαλα των φαρμακευτικών εταιρειών. Αυτές οι εταιρείες προσπαθούν σε ορισμένες χώρες να προωθήσουν τα φάρμακα που κατασκευάζουν για μη εγκεκριμένες χρήσεις ενώ άλλες φορές αποδεικνύεται ότι ορισμένα φάρμακα έχουν τελικά περισσότερες παρενέργειες από οφέλη.

Υπάρχει όμως και μια άλλη αγορά, η διακίνηση πλαστών φαρμάκων και διατροφικών συμπληρωμάτων μέσω ίντερνετ, η οποία χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη προσοχή. Οι πωλήσεις πλαστών φαρμάκων και συμπληρωμάτων έχουν λάβει μορφή «επιδημίας» και μια έρευνα υπολόγισε ότι αυτά τα σκευάσματα ευθύνονται για το θάνατο από 100.000 έως από 1 εκατομμύριο ανθρώπων κάθε χρόνο παγκοσμίως.

Το καίριο θέμα έφερε πρόσφατα στο προσκήνιο, με γραπτή ερώτηση προς την Κομισιόν, ο Πολωνός ευρωβουλευτής Adam Szejnfeld, λέγοντας ότι το διαδίκτυο είναι το ιδανικό μέρος για την πώληση πλαστών φαρμάκων. Οι χαμηλές τιμές και η ευκολία καθιστούν το ίντερνετ όλο και πιο δημοφιλές για τους καταναλωτές να αγοράζουν φάρμακα και να γίνονται θύματα παράνομων δικτυακών τόπων.

Στην Ελλάδα, πριν λίγες μέρες, ο ΕΟΦ αποφάσισε να κλείσει μια ιστοσελίδα που διέθετε φυτικά έλαια για την «ολιστική θεραπεία για τη νόσο AIDS/HIV» πουλώντας σκευάσματα χωρίς άδεια κυκλοφορίας, μέσω ίντερνετ. Η εταιρεία συνιστούσε τη συνέχιση της θεραπείας «μέχρι την απόλυτη εξάλειψη της πάθησης» και βέβαια, η θεραπεία αυτή κόστιζε 120 ευρώ.

Η κατάσταση με τα online φαρμακεία πρέπει να ελεγχθεί καθώς πληθαίνουν τα περιστατικά απάτης. Για παράδειγμα τον Ιούλιο έκλεισε στις ΗΠΑ ένα μεγάλο online φαρμακείο το CanadaDrugs μετά από ομοσπονδιακή έρευνα που διαπίστωσε ότι η εταιρεία εισήγαγε πλαστά φάρμακα καρκίνου και μη εγκεκριμένα φαρμακευτικά προϊόντα. Το CanadaDrugs βρέθηκε ένοχο για διανομή δύο φαρμάκων κατά του καρκίνου τα οποία δεν περιείχαν το ενεργό συστατικό. Κι επειδή το αμερικανικό κράτος δεν αστειεύεται μ’ αυτά, επέβαλλε στην εταιρεία πρόστιμο 34 εκατομμυρίων δολαρίων.

Το θέμα δεν είναι μόνο ότι τα πλαστά φάρμακα δεν θεραπεύουν την ασθένεια για την οποία προορίζονται, αλλά ότι μπορεί να προκαλέσουν και μεγάλη ζημιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα παραποιημένο φάρμακο απλώς δεν περιέχει το δραστικό συστατικό που θα το καθιστούσε αποτελεσματικό αλλά σε άλλες περιπτώσεις τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ χειρότερα. Τα πλαστά σκευάσματα που έχουν κατασχεθεί βρέθηκε να περιέχουν τοξικά παρασιτοκτόνα, βαφές δρόμου, δηλητήριο για τρωκτικά, συστατικά δαπέδου και κιμωλία.

Θεωρείται ότι ακόμα και τα μισά απ’ όλα τα σκευάσματα που πωλούνται στο διαδίκτυο μπορεί να είναι πλαστά. Συνήθως είναι συμπληρώματα διατροφής, αναλγητικά, αντιβιοτικά, φάρμακα επιληψίας, χάπια στυτικής δυσλειτουργίας, αντιψυχωτικά, χάπια αδυνατίσματος και καλλυντικά.

Το 2013, μια μελέτη περιέλαβε 22 ιστοσελίδες οι οποίες έλεγαν ότι πωλούσαν αυθεντικά Viagra. Οι ερευνητές πήραν δείγματα από τα σκευάσματα και τα ανέλυσαν για να ελέγξουν τη χημική σύσταση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι 77% ήταν “μαϊμού”, το 18% ήταν αυθεντικά και το 5% παράνομα γενόσημα. Είναι χαρακτηριστικό είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει εντοπίσει πλαστά Viagra, στα οποία χρησιμοποιήθηκε μελάνι εκτυπωτή για να γίνουν μπλε. Επίσης εντόπισε πλαστά Ponstan που για να γίνουν κίτρινα βάφτηκαν με μπογιά οδοποιίας και βορικό οξύ, το οποίο μπορεί να προκαλέσει από νεφρική ανεπάρκεια μέχρι και θάνατο.

Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να τεθούν σε ισχύ οι νέοι κανόνες εντός του 2019, προκειμένου να μην καταλήγουν πλαστά χάπια στα χέρια των ασθενών. Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν έναν μοναδικό γραμμωτό κώδικα και συσκευασία που προστατεύεται από παραβίαση, η οποία μπορεί να ελεγχθεί στο σημείο πώλησης. Είναι άγνωστο όμως αν αυτοί οι κανόνες μπορούν να λύσουν το πρόβλημα.

Πόσα είναι τα πλαστά φάρμακα που κυκλοφορούν; Η κλίμακα του προβλήματος είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια, αλλά μια ανάλυση 100 μελετών από το 2007 έως το 2016, που κάλυψε πάνω από 48.000 δείγματα και έγινε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έδειξε ότι το 10,5% των φαρμάκων στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος είναι ψεύτικα ή υποβαθμισμένα. Με τις πωλήσεις των φαρμακευτικών προϊόντων σε αυτές τις χώρες να ξεπερνούν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αυτό σημαίνει ότι η αγορά των πλαστών φαρμάκων φτάνει τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια.

Δεν είναι μόνο το ίντερνετ που πρέπει κανείς να προσέχει αλλά και τους τηλεπωλητές. Το 2014, συνελήφθη η 44χρονη παρουσιάστρια Ιωάννα Βάη, που τα λάιφ στάιλ περιοδικά αποκαλούσαν διατροφολόγο των επωνύμων, η οποία παρίστανε τη διαιτολόγο και είχε μάλιστα γραφείο στην οδό Δημοκρίτου στο Κολωνάκι. Η Βάη εμφανιζόταν σε διαφημιστικά σποτ προώθησης συμπληρωμάτων διατροφής και πωλούσε μέσω ίντερνετ, δήθεν υγρό πόσιμο κολλαγόνο, σε μπουκάλια που έμοιαζαν με άλλα γνωστής εταιρείας, στα οποία είχε κολλήσει το λογότυπο.