Μετά την πανδημία, τι;

Γράφει ο Γιώργος Κορομηλάς*
Η χώρα μας βίωσε και εξακολουθεί να βιώνει μια μεγάλη περιπέτεια λόγω της πανδημίας η οποία ξεκίνησε σαν υγειονομική κρίση, αλλά μεταλλάχθηκε και εξελίσσεται παράλληλα σε οικονομική.

Στα πλαίσια της προσπάθειας της πολιτείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του επικίνδυνου, με υψηλή μεταδοτικότητα, κορονοϊού ελήφθησαν διαδοχικά περιοριστικά μέτρα τα οποία φρέναραν την όποια ανάπτυξη είχε αρχίσει να διαφαίνεται, μετά την πολυετή εποχή των μνημονίων και της αυστηρής επιτήρησης.

Η επάνοδος στην κανονικότητα, όπως την ξέραμε, δεν έχει γίνει και από ότι φαίνεται θα αργήσει πολύ να γίνει ειδικά, αν επαληθευτούν όσοι προβλέπουν ένα νέο, τέταρτο κύμα από το φθινόπωρο, η δε νέα «κανονικότητα» στο επιχειρείν βρίθει ακόμα πολλών περιορισμών, αλλά και πολλών αντιφάσεων. Η επιχειρηματικότητα βγαίνει λαβωμένη από αυτή την περιπέτεια, παρά τα μέτρα που ελήφθησαν και συνεχίζονται να λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας και την ομαλή επάνοδο στην οικονομική κανονικότητα.

Η επόμενη μέρα ξημερώνει δειλά, δειλά και με αβεβαιότητα για το τι μέλλει γενέσθαι στην επιχειρηματικότητα, ειδικά στη μικρομεσαία. Με δεδομένο ότι, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επέδειξαν ανθεκτικότητα στην πολυετή οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008, διατήρησαν στην πλειονότητά τους τις θέσεις εργασίας και συνέβαλλαν στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, είναι αυτές που πρέπει να στηριχτούν από την πολιτεία στην μετά Covid-19 εποχή.

Πρέπει να στηριχθούν με στοχευμένα μέτρα, τα οποία όμως δεν πρέπει να είναι οριζόντια, όπως για παράδειγμα η μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στο 70% για το φορολογικό έτος 2020 για όλα τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, γιατί τα οριζόντια μέτρα ωφελούν κατά κύριο λόγο, αυτούς που δεν επλήγησαν από την πανδημία.

Ειδικότερα, κατ’ αρχάς πρέπει να μπει στο μικροσκόπιο η μέχρι τώρα φορολογική και ασφαλιστική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, με στόχο μια πιο δίκαιη και αποτελεσματική βοήθεια στις επιχειρήσεις εκείνες που πραγματικά την έχουν ανάγκη και θα τη χρησιμοποιήσουν για την ανάκαμψη, την ανάπτυξη, τη διατήρηση και μελλοντικά την αύξηση, των θέσεων εργασίας.

Κατά την άποψη μου, αλλά και πολλών άλλων, αυτό χρειάζεται να γίνει διότι δεν μπορούν να ωφελούνται το ίδιο οι επιχειρήσεις εκείνες που τα προηγούμενα, δύσκολα χρόνια ήταν απόλυτα συνεπείς στις φορολογικές υποχρεώσεις τους και οι επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν προσφέρει ή έχουν προσφέρει ελάχιστα στα φορολογικά έσοδα ή επεδείκνυαν και συνεχίζουν να επιδεικνύουν συνεχώς παραβατική συμπεριφορά. Ομοίως δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο οι επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό και το ασφαλίζουν κανονικά, αλλά και οι επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν προσωπικό με δήθεν μειωμένη απασχόληση ή απασχολούν ανασφάλιστο προσωπικό. Εν κατακλείδι, δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο οι επιχειρηματίες και οι «επιχειρηματίες».

Η ουσιαστική στήριξη των επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων, μπορεί να γίνει με αναπτυξιακού χαρακτήρα, φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα με στόχευση στις παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες υλοποιούνται γρήγορα και μπορούν να διασφαλίσουν τις υφιστάμενες και να δημιουργήσουν και νέες θέσεις εργασίας. Για παράδειγμα, πέραν του υφιστάμενου αναπτυξιακού νόμου, να μπορούν οι επιχειρήσεις να σχηματίζουν ειδικό αφορολόγητο αποθεματικό, από τα αδιανέμητα κέρδη, με υποχρέωση πραγματοποίησης επενδύσεων παραγωγικού χαρακτήρα.

Όμως τα μέτρα, που έχει λάβει και συνεχίζει να λαμβάνει η πολιτεία, από μόνα τους δεν φτάνουν. Η επόμενη μέρα απαιτεί από τους επιχειρηματίες να λάβουν σημαντικές αποφάσεις, όσον αφορά το ποιον δρόμο θα ακολουθήσουν για την επιτάχυνση της ανάπτυξης, άρα την αύξηση της αξίας των επιχειρήσεων. Η καταγραφή των εκ των έσω ορμώμενων παθογενειών θα οδηγήσει στη λήψη μέτρων για τη σταδιακή εξάλειψή τους, ο δε επανασχεδιασμός της πολιτικής της επιχείρησης, εφόσον κριθεί απαραίτητο, πρέπει να γίνει συνεκτιμώντας το αντικείμενο δραστηριότητας, τα κεφάλαια, την ποιότητα και το κόστος αγαθών και υπηρεσιών, το ανθρώπινο δυναμικό, μη εξαιρουμένης της διοίκησης, τους πελάτες, την πιστωτική πολιτική και τον ανταγωνισμό. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν αντικειμενικά, να μην πρυτανεύσουν τυχόν συναισθηματικά κριτήρια, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα αναφορικά με τη βιωσιμότητα και την προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης της επιχείρησης.

Τέλος επισημαίνεται ότι η πολιτεία, για να μπορέσει να στηρίξει με τον τρόπο που πρέπει την επιχειρηματικότητα στη μετά Covid-19 εποχή χρειάζεται πόρους, πέραν αυτών που τυχόν θα εισρεύσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει λοιπόν να δοθεί άμεση προτεραιότητα στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, διεύρυνση η οποία μπορεί να επιτευχθεί από τον περιορισμό αρχικά και την εξάλειψη στη συνέχεια των φαινομένων της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής τα οποία καλά κρατούν, ειδικά πλέον με το πρόσχημα των απωλειών λόγω της πανδημίας.

* Φοροτεχνικός, διευθυντής Φορολογικού Τμήματος Tax Advisors IKE, πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών