Απ. Τσαλταμπάση: «Εργαζόμαστε για ένα “αύριο” που θα ανήκει σε όλες τις γυναίκες»
Συνέντευξη στην Ντίνα Σύρπου
Το «χτίσιμο» των προϋποθέσεων για τη δημιουργία ενός μέλλοντος, όπου κάθε γυναίκα θα μπορεί να ακολουθεί τα όνειρά της χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις, αποτελεί μία από τις βασικές επιδιώξεις του Συνδέσμου Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδος. Από το 1997, όταν και δημιουργήθηκε, ο ΣΕΓΕ αναπτύσσει δράσεις για την ενδυνάμωση κάθε γυναίκας προκειμένου να βρει την επαγγελματική και διαπροσωπική κατεύθυνση που της αξίζει.
Στο τιμόνι του, εξάλλου, βρίσκεται μία δυναμική και δραστήρια γυναίκα που έχει καταφέρει να αφήσει το στίγμα της στον επιχειρηματικό τομέα. Πρόκειται για την Αποστολίνα Τσαλταμπάση, E.U. Female Entrepreneurship Ambassador, CEO of OECON Group, η οποία ως πρόεδρος του Συνδέσμου, αλλά και της Ενεργειακής Κοινότητας WenCoop, έχει θέσει ως προσωπικό της στόχο την ενίσχυση των γυναικών στην επιχειρηματική κοινότητα και τη διασφάλιση ότι, οι φωνές των γυναικών και θα ακούγονται και θα λαμβάνονται υπόψη.
Με σκληρή δουλειά κατάφερε, μαζί με τους συνεργάτες της, να προσελκύσει στους κόλπους του ΣΕΓΕ τουλάχιστον 1.500 ενεργά μέλη, δημιουργώντας ένα ευρύ φάσμα δικτύου οργανισμών σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, μέσα από τις δράσεις του ΣΕΓΕ, υποστήριξε περισσότερες από 10.000 γυναίκες καθώς, όπως τονίζει η ίδια η κυρία Τσαλταμπάση, όσο κι αν έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου στον επιχειρηματικό τομέα, υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουμε.
Κυρία Τσαλταμπάση, σε μία εποχή που η κοινωνία μας φαίνεται να αλλάζει σε πολλά επίπεδα, θεωρείτε ότι, οι γυναίκες έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τη θέση που τους αξίζει στον επιχειρηματικό τομέα;
Ως γυναίκα επιχειρηματίας για περισσότερα από 20 χρόνια αλλά και ως πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδος, η άποψή μου είναι ότι, οι γυναίκες έχουν κάνει σημαντικά βήματα προόδου στον επιχειρηματικό τομέα, αλλά ακόμα υπάρχουν πολλά εμπόδια και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Είναι αλήθεια ότι, ο αριθμός των γυναικών στην επιχειρηματική κοινότητα αυξάνεται σταδιακά, με ορισμένες από αυτές να καταφέρνουν να φτάσουν ψηλά στην ιεραρχία επιχειρήσεων ή να δημιουργούν επιτυχημένες επιχειρήσεις. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν διακρίσεις και προκαταλήψεις εις βάρος των γυναικών στον επιχειρηματικό κόσμο. Μέσω του ΣΕΓΕ, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητές τους, να δικτυωθούν και να ανταλλάξουν εμπειρίες με άλλες επιχειρηματίες. Παράλληλα, προωθούμε πολιτικές που στοχεύουν στην ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και στον επιχειρηματικό χώρο. Ωστόσο, η πρόκληση παραμένει μεγάλη. Χρειαζόμαστε περισσότερες πρωτοβουλίες και πολιτικές που θα ενθαρρύνουν την ισότητα ευκαιριών και την ανάδειξη του δυναμικού των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και ιδίως στον επιχειρηματικό κόσμο.
Σήμερα, η ύπαρξη φορέων όπως ο ΣΕΓΕ αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για όσες επιθυμούν να ξεκινήσουν μια επιχειρηματική δραστηριότητα και χρειάζονται καθοδήγηση χωρίς κόστος. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί η αξία της κοινότητας και των οργανισμών, που προσφέρουν υποστήριξη σε αυτό το επαγγελματικό ταξίδι. Ως ΣΕΓΕ, δεσμευόμαστε να είμαστε δίπλα σε κάθε γυναίκα που χρειάζεται την υποστήριξή μας.
Ποια είναι τα κίνητρα που πρέπει να δοθούν για να μπορέσουν οι γυναίκες να επιβιώσουν σε ένα έντονα ανταγωνιστικό -και ενίοτε προκατειλημμένο- περιβάλλον;
Πρώτον, η διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε ευκαιρίες ανάπτυξης και προαγωγής αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα για την ουσιαστική υποστήριξη των γυναικών, καθώς και η υιοθέτηση πρακτικών ενάντια σε προκαταλήψεις. Επιπλέον, προγράμματα κατάρτισης και ανάπτυξης πρέπει να είναι προσβάσιμα για την ενίσχυση των δεξιοτήτων και την επαγγελματική τους εξέλιξη. Τέλος, η ύπαρξη γυναικών σε ηγετικές θέσεις λειτουργεί ως πρότυπο και έμπνευση για τις νέες γενιές, ενθαρρύνοντάς τις να ακολουθήσουν τα όνειρά τους ανεξάρτητα από προκαταλήψεις και ανταγωνιστικά εμπόδια. Κατά τη γνώμη μου, για να υποστηρίξει πραγματικά το κράτος τις γυναίκες στον τομέα της επιχειρηματικότητας και να προωθήσει την ενεργή τους συμμετοχή στην οικονομία, απαιτείται μια πολύπλευρη προσέγγιση. Αυτή πρέπει να συνδυάζει τόσο τη δημιουργία υποδομών υποστήριξης και ενδυνάμωσης των γυναικών όσο και μακροπρόθεσμες εκστρατείες για την αλλαγή νοοτροπίας.
Πιστεύω πως το επόμενο βήμα για το κράτος θα πρέπει να εστιάσει στη δημιουργία εξειδικευμένων δομών υποστήριξης που θα ενισχύουν τις γυναίκες στον χώρο της επιχειρηματικότητας. Ένα παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι το πρωτοποριακό Female Entrepreneurship Hub του ΣΕΓΕ στη Θεσσαλονίκη. Αν και λειτουργεί με περιορισμένους πόρους και βασίζεται, κυρίως, σε εθελοντική εργασία, αυτό το πρόγραμμα κατόρθωσε να σταθεί έμπρακτα δίπλα σε περισσότερες από 2.000 γυναίκες μέσα σε μόλις 14 μήνες λειτουργίας. Μια ακόμα ενδιαφέρουσα προοπτική θα μπορούσε να είναι η επέκταση αυτού του προγράμματος σε επίπεδο scale-up, προσφέροντας έτσι ακόμα περισσότερες ευκαιρίες για την ανέλιξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας των γυναικών.
Θεωρείτε ότι, οι γυναίκες επιχειρηματίες έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες δυσκολίες με τους άνδρες συναδέλφους τους ή εξακολουθούν να πρέπει να καταβάλλουν πολλαπλάσιες προσπάθειες για να καταφέρουν να διακριθούν στον τομέα τους;
Η πρόκληση της ισότητας για τις γυναίκες επιχειρηματίες απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση. Αν και ο νόμος θεωρεί ότι, είμαστε ισότιμες, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Εκτός από τα οικογενειακά καθήκοντα που επιβαρύνουν συχνά τις γυναίκες, είναι απαραίτητο να αλλάξει και η νοοτροπία γύρω από τις προσδοκίες και τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται στην επιχειρηματική σφαίρα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, μόλις από τον Ιανουάριο του 2024, ο νόμος παρέχει ίσα δικαιώματα για τη μέριμνα εγκυμοσύνης και λοχείας στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για δικαιοσύνη σε αυτό το θέμα. Το ζήτημα αυτό αποτελούσε πάγιο αίτημα του Συνδέσμου επί πολλά χρόνια και, πιστέψτε με, αυτή η αλλαγή δεν ήρθε εύκολα. Απαιτήθηκε αγώνας, συνεχείς διαβουλεύσεις και επιμονή, αλλά και η στήριξη προοδευτικών πολιτικών, όπως της αρμόδιας υπουργού, κυρίας Σοφίας Ζαχαράκη και της γενικής γραμματέως, κυρίας Ζέφης Δημαδάμα, που αντιλήφθηκαν τη σημασία αυτού του αιτήματος.
Ποιες δράσεις έχετε αναπτύξει ως Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδος για να προωθήσετε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και ποια η ανταπόκριση των γυναικών επιχειρηματιών;
Στόχος μας είναι με το παράδειγμα μας να αλλάζουμε τον κόσμο, όχι με τα λόγια άλλα με πράξεις. Αναφέρω συχνά ότι, καλές οι ομιλίες, προωθούν σημαντικά μηνύματα, αλλά η αλλαγή έρχεται από τη δράση. Εμείς, στον Σύνδεσμο, ζούμε αυτή τη γυναικεία επιδραστική «αγκαλιά». Είναι στο χέρι μας να διδάσκουμε με το παράδειγμά μας ότι, η ευτυχία και η επιτυχία είναι αποτέλεσμα αποφασιστικών ενεργειών. Μέσα από τα προγράμματά μας, όπως το #Her_Research που έχει υποστηρίξει πάνω από 200 ομάδες γυναικών ερευνητριών ή το ForMe, που στηρίζει γυναίκες χειροτέχνισσες, καθώς και με πρωτοβουλίες όπως το KamiaMoni, που στηρίζει θύματα έμφυλης βίας, δημιουργούμε αληθινή αλλαγή. Παράλληλα, μέσω προγραμμάτων mentoring, στηρίζουμε γυναίκες που επιδιώκουν το επόμενο επαγγελματικό τους βήμα, ενώ επιδιώκουμε συνεργασίες με επιχειρήσεις προς όφελος των γυναικών εργαζομένων τους. Αυτή την περίοδο, προσφέρουμε ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης για την εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, στις εργαζόμενες μιας κορυφαίας βιομηχανίας της Μακεδονίας. Η ανταπόκριση των γυναικών, επιχειρηματιών και μη, είναι τεράστια και αυτό καταδεικνύει την ανάγκη που υπάρχει για πραγματική και ουσιαστική υποστήριξη των γυναικών.
Ποιοι είναι οι επιχειρηματικοί τομείς που προσελκύουν το ενδιαφέρον των γυναικών;
Θα ήταν στερεοτυπικό να θέσουμε συγκεκριμένους επιχειρηματικούς τομείς, ως μοναδικά ενδιαφέροντα για τις γυναίκες. Η πραγματικότητα είναι ότι, οι γυναίκες εκφράζουν ενδιαφέρον και ασχολούνται με μια ευρεία γκάμα τομέων, από την τεχνολογία μέχρι την υγεία και την εκπαίδευση, το εμπόριο, τη δημιουργικότητα και πολλούς άλλους. Υπάρχουν τομείς όπου δυστυχώς ακόμα οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και βιώνουν αποκλεισμό. Ο στόχος των δράσεων του ΣΕΓΕ είναι η πραγματική αλλαγή αυτών των συνθηκών. Το καλύτερο παράδειγμα αποτελεί η δημιουργία της Ενεργειακής Κοινότητας WEnCoop. Σε έρευνα που υλοποιήσαμε το 2019 διαπιστώσαμε ότι, στον τομέα της ενέργειας, οι γυναίκες συμμετείχαν ελάχιστα και κυριαρχούσε η πεποίθηση πως είναι ένας τομέας που αποκλειστικά οι άνδρες θα μπορούσαν να τα καταφέρουν. Αποφασίσαμε αυτό να αλλάξει και έτσι, με πολύ πείσμα, επιμονή και αγάπη για αυτό που κάνουμε υλοποιήσαμε την πρώτη Ενεργειακή Κοινότητα γυναικών, όχι στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη, αλλά στον κόσμο! Καταφέραμε να αναγνωριστεί η προσπάθειά μας σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, αλλά κυρίως να ανοίξουμε το δρόμο για όλες τις γυναίκες που επιθυμούν να απασχοληθούν στον συγκεκριμένο τομέα. Θα έλεγα λοιπόν ότι, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την πολυμορφία των ενδιαφερόντων και των επιχειρηματικών προσανατολισμών των γυναικών και να μην περιοριζόμαστε σε στερεοτυπικές αντιλήψεις.
Πιστεύετε ότι, το «αύριο» ανήκει στις γυναίκες ή έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε για να διασφαλίσουμε μία κοινωνία ίσων ευκαιριών;
Η πρόοδος προς μία κοινωνία ίσων ευκαιριών είναι συνεχής και συνήθως, απαιτεί διαρκή δράση και αλλαγή. Παρόλο που έχουν σημειωθεί σημαντικές βελτιώσεις στην κοινωνική και πολιτική ισότητα, υπάρχουν ακόμη πολλές προκλήσεις και ανισότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Συνεπώς, δεν μπορούμε να πούμε ότι, το «αύριο» ανήκει αποκλειστικά στις γυναίκες ή σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα, αλλά θα πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε ότι, κάθε άτομο έχει ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, θρησκείας ή οποιασδήποτε άλλης διάστασης ταυτότητας.
Προσωπικά, στόχος μου μέσα από τις επιτελικές θέσεις που κατέχω, σε παγκόσμιο επίπεδο ως advisor στους G7 (W7) και σε εθνικό επίπεδο ως πρόεδρος του ΣΕΓΕ, είναι να προωθώ την ενίσχυση των γυναικών στην επιχειρηματική κοινότητα και να διασφαλίσω ότι, οι φωνές μας ακούγονται και λαμβάνονται υπόψη. Μέσω της αλληλεγγύης, της υποστήριξης και της συνεργασίας, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα μέλλον όπου κάθε γυναίκα μπορεί να ακολουθήσει τα όνειρά της χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία και την εφαρμογή δράσεων που προωθούν την ισότητα των φύλων, την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης για τα θέματα φύλου, καθώς και την προώθηση της ενεργού συμμετοχής των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Αυτό είναι το «αύριο» που επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε, ένα «αύριο» που ανήκει σε όλες μας, ως γυναίκες και επιχειρηματίες.
