Αστική γεωργία, «αντάρτικη κηπουρική», κίνημα τοποφάγων, καλλιεργούμε στην ταράτσα!

Ολοκληρώνουμε σήμερα την τετραλογία με αφορμή τις αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής. Μπορείς να διαβάσεις όλα τα “περίεργα” κείμενα ΕΔΩ: https://1voice.gr/category/anapoda/      

                                                                                                                                                                          Στα μέσα του 1970 ένα διαφορετικό κίνημα γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης που έριχνε σπόρους σε άδεια οικόπεδα και όπου αλλού θα μπορούσε να αναπτυχθούν φυτά.   

                                                                                                                                     

Έγινε γνωστό ως το κίνημα της «αντάρτικης κηπουρικής.»                                                                                                                                       

Ο πρώτος αστικός λαχανόκηπος δημιουργήθηκε λίγο αργότερα από τους ίδιους σε ένα μεγάλο εγκαταλελειμμένο οικόπεδο.                         

Η δράση τους συνεχίζει μέχρι σήμερα και η επιρροή των ιδεών τους για τους αστικούς λαχανόκηπους εξελίχθηκε με παραλλαγές σε παγκόσμιο κίνημα.                                                                                                                                                                                        Ενεργοί πολίτες αυτό-οργανώνονται σε ομάδες και στη βάση του εθελοντισμού, της αλληλεγγύης και της άμεσης δημοκρατίας καλλιεργούν απαξιωμένες και παρατηρημένες εκτάσεις μέσα ή στα όρια του αστικού ιστού, διεκδικώντας την (επαν)οικειοποίηση της αστικής γης, του δημόσιου χώρου και της επανασύνδεσης με τη φύση, καλύπτοντας παράλληλα μέρος των διατροφικών τους αναγκών.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

Οι αστικοί κήποι του Τορόντο

                                                                                                                                                                                                                               

Οι αστικοί κήποι στο Νοτιοανατολικό Τορόντο είναι μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από μεγάλα ποσοστά φτώχειας (έως και 70% σε κάποιες έρευνες – απογραφές).                                                                                                                                                                 

Στη συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται το μεγαλύτερο συγκρότημα κοινωνικής στέγασης του Καναδά, η γειτονιά του Ρίτζεντ Παρκ (Regent Park).                                                                                                                                                                                           

Η γειτονιά αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’40.

Οι κήποι ποικίλουν σε μέγεθος και σε οργάνωση, ενώ υπάρχουν πολλά είδη λαχανικών, αλλά και λουλούδια, που καλλιεργούνται σε κάθε κομμάτι γης.                                                                                                                                                                                               

Παρ’ όλη τη φτώχεια δίνουν στην περιοχή μια αίσθηση αφθονίας και ομορφιάς.                                                                                                                         

Στα περισσότερα σημεία της περιοχής, η κίνηση στους κήπους αυξάνεται κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες και οι κηπουροί είναι κυρίως γυναίκες.                                                                                                                                                                                 

Οι κηπουροί μαζεύουν τα λαχανικά τους και τα χρησιμοποιούν στα γεύματά τους.                                                                    

Παράλληλα, είναι χώροι που μαζεύονται οι κάτοικοι για να κοινωνικοποιούνται.                                                                                                                                                    

Στην περιοχή υπάρχουν άνθρωποι από ποικίλες πολιτισμικές κουλτούρες, αυτή η ιδιαιτερότητα δε τους εμποδίζει να επικοινωνήσουν πραγματικά μέσα από χειρονομία και ανταλλάσσοντας τρόφιμα.

Μέσα από τους αστικούς κήπους στο Τορόντο, οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε καλύτερης ποιότητας φαγητό, ενώ έχουν αυξημένη σωματική δραστηριότητα και βελτιωμένη ψυχική υγεία μέσω της αλληλεπίδρασης με τους υπόλοιπους κατοίκους.                                                           

Παράλληλα, τα παιδιά μέσα στους κήπους είναι πιο ασφαλή, καθώς μπορούν να παίζουν χωρίς να είναι εκτεθειμένα σε κινδύνους, όπως τα αυτοκίνητα ή ανθρώπους που θα μπορούσαν να τα βλάψουν, βρίσκονται σε ένα γνώριμο και όμορφο περιβάλλον κοντά στο σπίτι τους.                                                                                                                                                                                                                                           

Αστική γεωργία, αστική καλλιέργεια, ή αστική κηπουρική

                                                                                                                                                        

Έίναι η απασχόληση με την καλλιέργεια και την παραγωγή οπωροκηπευτικών προϊόντων εντός του αστικού ιστού ή στις παρυφές της πόλης.                                                                                                                                                                

Στον 20ό αιώνα, των δύο παγκοσμίων πολέμων και της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης του 1929, η αστική γεωργία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιβίωση των κατοίκων των αστικών κέντρων.

Η διατροφή των καλλιεργητών εμπλουτίζεται με περισσότερα και καλύτερης ποιότητας φρέσκα φρούτα και λαχανικά παραγωγής τους, η οικολογική τους συνείδηση αναπτύσσεται, ενώ ωφελούνται και οικονομικά περιορίζοντας τα έξοδα διατροφής τους, καλύπτοντας μέρος των αναγκών τους από την παραγωγή τους.

Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά ίσως οφέλη ενός τέτοιου λαχανόκηπου αλλά και της αστικής γεωργίας αποτελεί η βελτίωση ορισμένων περιβαλλοντικών συνθηκών στις πόλεις, όπως είναι π.χ. η μείωση των ρυπογόνων ουσιών που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα και η έκλυση περισσότερου οξυγόνου.                                                                                                                                                  

Δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιηθούν τα όμβρια ύδατα και βοηθάει τους υδάτινους πόρους ενός αστικού κέντρου.                                                                   

Υπάρχει σαφής και σημαντική αισθητική αναβάθμιση, ενώ ένας αστικός λαχανόκηπος μπορεί να λειτουργήσει και ως χώρος κοινωνικών συναναστροφών με όλες βέβαια τις ευεργετικές του ψυχολογικές και συναισθηματικές συνέπειες.                                                                                

Στο μέλλον και όσο το φαινόμενο της αστικής γεωργίας θα αναπτύσσεται θα μπορέσει να συμβάλλει τόσο στην εκπαίδευση (επιστημονική προσέγγιση του φαινομένου), όσο και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, έχοντας και τα δύο αυτά στοιχεία άμεση συμβολή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.                                                                                                                                           

Είναι άξιο αναφοράς πως τα τελευταία χρόνια πολλοί Δήμοι και γενικά δημόσιοι φορείς και στην Ελλάδα προωθούν τέτοιες ενέργειες με πλέον χαρακτηριστική αυτή της κομποστοποίησης οικιακών απορριμμάτων με σκοπό τη χρήση τους ως λίπασμα. Ασφαλώς εκτός των σημαντικών πλεονεκτημάτων ενός αστικού λαχανόκηπου υπάρχουν και κάποιοι περιορισμοί. Έτσι, παρατηρούνται διάφορα νομικά και γραφειοκρατικά κωλύματα.                                                                                                                                     

Η καλλιέργεια μίας αστικής γης επίσης μπορεί να ενέχει και κάποιους περιορισμούς ή κινδύνους καθώς τα αστικά περιβάλλοντα και εδάφη είθισται να είναι μολυσμένα ή έστω ιδιαίτερα επιβαρυμμένα.                                                                                                             

Πολλοί αναφέρουν και το κόστος της γης ως περιοριστικό παράγοντα, εδώ όμως υπάρχουν ενστάσεις καθώς η αστική γεωργία μπορεί να αναπτυχθεί σε εγκαταλελειμμένες εκτάσεις, σε ταράτσες, παρτέρια, μπαλκόνια και γενικά σχεδόν παντού, αρκεί να υπάρχουν οι καλλιεργητικές προϋποθέσεις και φυσικά η διάθεση.

 

 

Τα κινήματα των τοποφάγων και οι αστικοί λαχανόκηποι

                                        

Καλλιεργούνται από τους κατοίκους της πόλης σε μικρές εκτάσεις είτε ιδιωτικά σε μπαλκόνια, κήπους και ταράτσες πολυκατοικιών, είτε συλλογικά σε δημόσιες ή ιδιωτικές εκτάσεις.                                                                                                                                                       Δημιουργούνται από κινήσεις πολιτών που καταλαμβάνουν εγκαταλελειμμένους ή αχρησιμοποίητους δημόσιους χώρους ζωντανεύοντας τους και λειτουργώντας τους αυτόνομα με συλλογικές διαδικασίες.                                                                                                                                    Μία δεύτερη προσπάθεια ξεκινάει από πάνω, υποστηριζόμενη από δημοτικές, κοινοτικές ή άλλες θεσμικές οντότητες.

Στις σύγχρονες κοινωνίες των αναπτυγμένων χωρών η αστική κηπουρική αντιπροσωπεύει διαφορές ιδεολογικές προσεγγίσεις που έχουν στον πυρήνα τους νέες μορφές κοινωνικών κινημάτων και συλλογικής δράσης.                                                                  Δραστηριοποιούνται στην κατεύθυνση δημιουργίας βιώσιμων κοινοτήτων υπεράσπισης ή και επανάκτησης του δημόσιου χώρου, επαναπροσδιορισμού της σχέσης με την τροφή και την κατανάλωση, βελτίωσης της ζωής στα αστικά κέντρα, διαχείρισης των κοινών.       

                                                                                                                                                                                                     

Η κάλυψη μέρος των διατροφικών αναγκών, η δημιουργική απασχόληση και η σωματική άσκηση στον ελεύθερο χρόνο τους αποτελούν επίσης σημαντικά κίνητρα των καλλιεργητών.

                                                                                                                                         

Τρώμε βιολογικά προίόντα στην εποχή τους.                                                                                                                                                                                                     

Αυτά που παράγουμε οι ίδιοι                                                                                                                                                                     

Είναι το κίνημα των τοποφάγων!

 

 

Εκατοντάδες σχολικοί λαχανόκηποι και στην Ελλάδα       

                                                 

Να κάτι σε αυτή τη χώρα που μας κάνει αισιόδοξους για το μέλλον: Εκατοντάδες σχολικοί λαχανόκηποι έχουν «ξεφυτρώσει» στις αυλές νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων σε όλη την Ελλάδα και χάρη στην πρωτοβουλία και το κέφι δασκάλων, παιδιών και γονιών πολλαπλασιάζονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Στους σχολικούς λαχανόκηπους συμβαίνει ήδη μια πελώρια επανάσταση: τα παιδιά (η επόμενη γενιά καταναλωτών τροφής δηλαδή!) μαθαίνουν να φυτεύουν, να τσαπίζουν, να ποτίζουν και να συγκομίζουν (άρα να παράγουν) φρέσκια, καθαρή τροφή εποχής, χωρίς χημικά που δηλητηριάζουν την υγεία ανθρώπων και περιβάλλοντος.                                                                           

Συμμετέχοντας σε κάθε βήμα της διαδικασίας παραγωγής έστω μέρους της τροφής τους, τα παιδιά μαθαίνουν να κάνουν καλύτερες διατροφικές επιλογές ξεκινώντας από τα πιο απλά: να αναγνωρίζουν τα φρέσκα λαχανικά ως τροφή και να ξεχωρίζουν την εποχικότητά τους.                                                                                                                                                                       

Το χειμώνα τρώμε μαρούλια, παντζάρια, μπρόκολα και σπανάκι και το καλοκαίρι ντομάτες, μελιτζάνες και πιπεριές.                                        

Τόσο απλά και τόσο καθαρά

 

Δημιουργία Αστικών Λαχανόκηπων στις Ταράτσες και στα μπαλκόνια

Λαχανόκηποι στις ταράτσες οικιών ή πολυκατοικιών;                                                                                                                                                    

Κι όμως είναι πραγματικό γεγονός, ένα φαινόμενο που συναντά κανείς από το Τόκυο μέχρι την Νέα Υόρκη, και από τη Λισσαβώνα έως το Γιοχάνεσμπουργκ, τα τελευταία δε χρόνια, μπορούμε να δούμε λαχανόκηπους και στις ταράτσες ελληνικών πόλεων, όπως στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, κ.λπ.

Σκοπός της δημιουργίας αυτών των λαχανόκηπων είναι ο εφοδιασμός των καλλιεργητών τους με φρέσκα και ποιοτικά γεωργικά προϊόντα.                                                                                                                                                                        

Παράλληλα όμως αξίζει να σημειωθεί και τούτο: η άσκηση της αστικής γεωργίας δωμάτων και στεγών πέρα από την παραγωγή εκλεκτών γεωργικών αγαθών, συμβάλλει και στην δημιουργία φυσικών και δημοσίων αγαθών, όπως βιοποικιλότητα, ελκυστικά αισθητικώς αστικά τοπία, κ.α., καθώς και στην λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, αφού έχει αποδεδειχθεί ότι η πλήρης φύτευση των ταρατσών έχει σαν αποτέλεσμα την διαφορά θερμοκρασίας από 1-5 °C στα κάτωθι των διαμερίσματα, με τα ανάλογα οικονομικά οφέλη για τους οικούντες.

Στις ελληνικές συνθήκες, ένας ταρατσόκηπος 100 τετραγωνικών, μπορεί να καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες ενός μέσου νοικοκυριού, με λογικό κόστος. Κατά την φάση του σχεδιασμού – η οποία αποτελεί και την βάση για την επιτυχία του – μελετώνται ο προσανατολισμός, το μικροκλίμα, ο βιολογικός κύκλος και οι ιδιαίτερες απαιτήσεις των προς καλλιέργεια φυτών.                                   

Η διαμόρφωση παρτεριών, η χρήση ζαρντινιέρων ή γλαστρών, το κατάλληλο εδαφικό μίγμα, η δυνατότητα συστηματικής άρδευσης μέσω αυτομάτου τύπου ποτίσματος, αποτελούν στοιχειά τα οποία συμβάλλουν και αυτά στην επιτυχή δημιουργία ενός ταρατσόκηπου.