Brain Drain: 50 δισ. ευρώ… χαμένα για την Ελλάδα από τους νέους επιστήμονες που πήγαν στο εξωτερικό

Μετά από μια δεκαετία έντονης φυγής νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, φαίνεται από πρόσφατες έρευνες, πως σταδιακά καλλιεργείται έδαφος, από μεγάλο ποσοστό από αυτούς είτε της σκέψης για επιστροφή, είτε ακόμα και για εκκίνηση διαδικασιών επιστροφής στην Ελλάδα κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα χρόνια.

Το λεγόμενο Βrain Drain έχει στοιχίσει στη χώρα μας πάνω από 50 δισ. ευρώ, καθώς στη διάρκεια της περιόδου 2010-2017 κατά την οποία έφυγε η πλειοψηφία των ανθρώπων που βρίσκονται στο εξωτερικό έδωσαν τα… φώτα τους και τις γνώσεις τους σε αλλοδαπές εταιρίες, παρότι σπούδασαν με χρήματα του ελληνικού κράτους και πλήρωσαν φόρους σε τρίτες χώρες και όχι στην Ελλάδα.

Πάνω από 420.000

Το πρώτο μεγάλο ‘’κύμα’’ φυγής νέων επιστημόνων σε χώρες του εξωτερικού και ο όρος Brain Drain ξεκίνησε να χρησιμοποιείται αρχικά από το 2008, αλλά κορυφώθηκε τα αμέσως επόμενα χρόνια, όταν η κρίση χτύπησε τους πτυχιούχους εργαζόμενους ανάμεσα στα 28 – 40 έτη.

Συνολικά εκτιμάται ότι πάνω από 427.000 άτομα, στην πλειοψηφία τους νέοι κάτω των 40 ετών, μετανάστευσαν σε διάφορα κράτη με κύρια προτεραιότητά τους την αναζήτηση εργασίας το διάστημα 2008-2017.

Πρόκειται για άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι όταν έφυγαν από την Ελλάδα ήταν άγαμοι, κατοικούσαν σε μεγάλες πόλεις και είχαν υψηλή μόρφωση: Σύμφωνα με τα στοιχεία από έρευνα της ICAP, τα ¾ εξ αυτών είναι πτυχιούχοι πανεπιστημίου, το 1/3 κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων, αρκετοί από αυτούς διαθέτουν και διδακτορικό.

Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι το 80% από αυτούς προτίμησαν να μετακινηθούν σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οικονομική ‘’αιμορραγία’’

Το φαινόμενο του Brain Drain προκάλεσε έντονη οικονομική αιμορραγία στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, η οποία έχει κυρίως αντίκτυπο σε δύο πλευρές: Στην εκπαίδευση, αξίας 8 δισ. ευρώ την οποία έλαβαν από το ελληνικό κράτος οι νέοι μετανάστες και δεν απέδωσαν τα οφέλη της στην εγχώρια οικονομία, αλλά και στα άμεσα έσοδα του κράτους, καθώς στις χώρες όπου ζουν καταβάλλουν φόρους άνω των 12,5 δις. ευρώ, χρήματα τα οποία ‘’χάνει’’ η Ελλάδα. 

Την ίδια στιγμή παράγουν στις χώρες όπου ζουν προϊόν ύψους 50 δισ. ευρώ., μέσω των μελετών, των μαθημάτων και της επαγγελματικής καθημερινότητάς τους.

Υπογεννητικότητα

Εκτός από την οικονομική ‘’αιμορραγία’’ υπάρχει, όμως, και η… δημογραφική, καθώς σύμφωνα με τις πρόσφατες στατιστικές, η φυγή των νεαρών ελλήνων στο εξωτερικό θα επηρεάσει αρνητικά τους πληθυσμιακούς δείκτες τα επόμενα δέκα χρόνια. 

Καθώς τα άτομα τα οποία έχουν φύγει για το εξωτερικό βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή αναπαραγωγική, αλλά και παραγωγική ηλικία είναι φυσικό ότι η πολύχρονη απουσία τους από την χώρα θα αντικατοπτριστεί στη σταδιακή μείωση του πληθυσμού της χώρας τα προσεχή χρόνια.

Πηγαίνουν ως σύμβουλοι

Οι περισσότεροι νέοι επιστήμονες, βέβαια, αποχωρούν καθώς στο εξωτερικό έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να διεκδικήσουν εργασίες ως σύμβουλοι και προϊστάμενοι, ‘’εξαργυρώνοντας’’ κατά κάποιο τρόπο την εμπειρία που έχουν αποκτήσει στην Ελλάδα ως απλοί υπάλληλοι, χωρίς πιθανότητα ιεραρχικής, αλλά και οικονομικής εξέλιξης.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κλάδοι που έχουν μεγαλύτερη απορρόφηση στο εξωτερικό και στους οποίους δραστηριοποιούνται κυρίως οι απόδημοι Έλληνες είναι αυτοί των Συμβουλευτικών Υπηρεσιών (17,1%), της τεχνολογίας (4%), των Υπηρεσιών Υγείας (10,5%), των καταναλωτικών προϊόντων (6,5%), καθώς επίσης και ο ακαδημαϊκός (12%) και κατασκευαστικός κλάδος (5,2%).

Εντός Ευρώπης

Παράλληλα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της KPMG, οι Έλληνες φεύγουν μεν από τη χώρα αναζητώντας καλύτερη τύχη στα εργασιακά, αλλά προτιμούν σχετικά κοντινούς προορισμούς, κυρίως μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή σε πλούσιες χώρες της Ανατολής, όπου ειδικά τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε μεγάλη ζήτηση για μηχανικούς καθώς ξεκινούσαν μεγάλα κατασκευαστικά έργα από ελληνικές, μάλιστα, εταιρίες.

Αυτό σημαίνει ότι ανάμεσα στις χώρες που βρίσκονται πρώτες στις επιλογές τους για μια καλύτερη ζωή και επαγγελματική αποκατάσταση είναι: η Αγγλία, η Ολλανδία, η Γερμανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σουηδία και η Ελβετία.

Μάλιστα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, οι περισσότεροι Έλληνες επιστήμονες αυτή τη στιγμή, κοντά στο 50% όσων έχουν αποχωρήσει από τη χώρα, βρίσκονται στη Γερμανία και τη Βρετανία.