Ένας νέος πολυπολικός και ευμετάβλητος κόσμος

Του Λουκά Παπαϊωάννου*
Το ελληνικό χρηματιστήριο από την αρχή του έτους και για δεύτερη χρονιά δίνει σημαντικές αποδόσεις, με τον Γενικό Δείκτη να κερδίζει 38,83% μετά το +45% του 2022.

Αντίστοιχα ο Δείκτης μεγάλης κεφαλαιοποίησης (FTSE25) ακολούθησε με παραπλήσια απόδοση (+38,31%), ενώ ο Δείκτης Τραπεζών (ΔΤΡ) υπεραπέδωσε με το εμφατικό +65%.

Αρκετές μετοχές, άλλες δικαιολογημένα κι άλλες αδικαιολόγητα, ακολούθησαν ή και ξεπέρασαν αυτές τις αποδόσεις, ενώ μια μικρή μειοψηφία υποαπέδωσαν ή και απογοήτευσαν με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον ΟΤΕ.

Οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν το ελληνικό χρηματιστήριο στην παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των αποδόσεων (σε σκληρό νόμισμα) έχουν ήδη αναλυθεί αρκετά και αποτελούν ήδη ιστορία.

Το βασικό ερώτημα των περισσοτέρων επενδυτών είναι τί μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα, και ποιες παράμετροι θα καθορίσουν την πορεία των κεφαλαιαγορών και των χρηματαγορών το 2024.

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, ούτε πάνσοφοι “guru” που ευαγγελίζονται ότι διαβάζουν το μέλλον.

Η μελέτη των οικονομικών στοιχείων (μάκρο και μίκρο), η τεχνική ανάλυση, οι υποθέσεις που βάζει ως παραμέτρους του ο κάθε αναλυτής, αλλά κυρίως η Ορθολογική σκέψη, πρέπει να είναι οδηγός των επενδυτικών αποφάσεων μας.

Αναλύοντας λοιπόν τις βασικές παραμέτρους του σήμερα τις διαχωρίζουμε σε θετικές & αρνητικές.

Στις θετικές παραμέτρους συμπεριλαμβάνονται:

• η θετική ψυχολογία των αγορών (εγχώριας & ξένων),
• τα εξαιρετικά εταιρικά αποτελέσματα της πλειοψηφίας των εισηγμένων,
• η αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους και κατά συνέπεια των πληθωριστικών πιέσεων.

Κυρίως όμως αυτό που προεξοφλούν οι αγορές είναι η γρήγορη αποκλιμάκωση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες με οδηγό την Fed, που θα μειώσει το χρηματοδοτικό κόστος επιχειρήσεων και ιδιωτών και θα κρατήσει ζωντανή την ασθενή παγκόσμια αναπτυξιακή πορεία.

Όσον αφορά στην Ελλάδα:

• οι πρόσφατες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής της αξιολόγησης αποτελούν για πολλούς “το μάννα εξ ουρανού”, που θα ταΐσει τη χρηματιστηριακή αγορά με νέα κεφάλαια και θα οδηγήσει τις αποτιμήσεις σε υψηλότερα επίπεδα,
• σε συνδυασμό με την πολιτική σταθερότητα, προ απαιτούμενη για την συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών, αλλά και τα αναπτυξιακά κεφάλαια που εξασφαλίζουν τη συνέχιση μεγάλων επενδυτικών έργων.

Στις αρνητικές παραμέτρους:

• σημαίνουσα θέση καταλαμβάνει ο επίμονος πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο που αν και αποκλιμακώθηκε κυρίως λόγω της πτώσης των ενεργειακών τιμών, παραμένει υψηλός στα τρόφιμα, δημιουργώντας πολλαπλά προβλήματα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
• Επιπλέον οι υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για γρήγορή αποκλιμάκωση των επιτοκίων αν δεν επαληθευθούν θα γυρίσουν Boomerang στις κεφαλαιαγορές δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των προγραμμάτων ρευστότητας που εκδηλώνεται από τις Κεντρικές τράπεζες.
• Επιπρόσθετα η παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση σε συνδυασμό με τα πρώτα σημάδια ύφεσης στις αναπτυγμένες οικονομίες μπορεί να αποτελέσει την θρυαλλίδα που θα οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι προς το παρόν η κατάσταση εμφανίζεται ελεγχόμενη, τέτοιου μεγέθους οικονομικά γεγονότα λειτουργούν με χρονική υστέρηση μηνών, σαν φυτίλι βραδείας καύσης.
• Ειδικά για την Ελλάδα, η είσοδος σε ύφεση χωρών που τροφοδοτούν το τουριστικό της προϊόν θα δημιουργήσει παρενέργειες στην εκτιμώμενη αναπτυξιακή της πορεία που προβλέπεται άνω του μέσου όρου της Ευρωζώνης.

Σε ό,τι αφορά το ελληνικό χρέος, παρά την θετική πρόσφατη αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού, επισημαίνουμε κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά που θεωρούμε ότι πρέπει να αναφερθούν:

• Η Μέση σταθμική του διάρκεια μειώθηκε στα 17,2 έτη (-3,3 έτη από το 2019).
• Το μέσο σταθμικό ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης ανέρχεται σε 1,63%, αλλά δανείζεται με επιτόκιο πέριξ του 3,70% σε όλες τις τελευταίες εκδόσεις, αυξάνοντας σε απόλυτο αριθμό το χρέος της Κεντρικής κυβέρνησης στα 402 δις.
• Το αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνεχίζει να διευρύνεται και πρέπει να προβληματίζει τουλάχιστον.

Όσον αφορά στις ελληνικές επιχειρήσεις εισηγμένες και μη, θα αντιμετωπίσουν και αυτές προβλήματα αναχρηματοδότησης και αυξημένου κόστους δανεισμού που θα επηρεάσει σε δεύτερο χρόνο αρνητικά, αποτελέσματα και επενδυτικά προγράμματα.

Το γεγονός ότι σχεδόν όλα τα τραπεζικά ιδρύματα έσπευσαν να δανεισθούν με επιτόκια μεγαλύτερα του 7%, ενώ ακόμα και ο Μυτιληναίος πλήρωσε επιτόκιο 4% χρήζει προσοχής.

Όσον αφορά στα νοικοκυριά τυχόν συνεχιζόμενη μετακύλιση του αυξημένου κόστους των επιχειρήσεων σε αυτά θα επηρεάσει άμεσα την κατανάλωση τους που ήδη πλήττεται από τον υψηλό πληθωρισμό.

Ο σημαντικότερος όμως αστάθμητος παράγοντας για τις αγορές και το 2024 είναι τα ανοικτά γεωπολιτικά θέματα, που θα συνεχίσουν να απασχολούν την επενδυτική κοινότητα, με εξάρσεις και υφέσεις, δημιουργώντας αυξημένη μεταβλητότητα, ιδίως στον κλάδο της ενέργειας και των Α’ Υλών. Παρά την εκπληκτική ανοσία που δείχνουν οι αγορές στις τρεχουσες γεωπολιτικές κρίσεις, η νέα κατάσταση μιας διαμορφούμενης πολυπολικότητας στο παγκόσμιο οικονομικοπολιτικό σύστημα θα δημιουργήσει νέες εστίες αστάθειας που δεν μπορούν ούτε να προβλεφθούν ούτε να ελεγχθούν. Σε συνδυασμό δε με τις επικείμενες Αμερικανικές εκλογές το 2024 δημιουργούν συνθήκες αυξημένης μεταβλητότητας.

Συμπερασματικά, οι επενδυτές στην παρούσα χρονική στιγμή τόσο εντός όσο και εκτός έχουν οδηγήσει τις αγορές κοντά ή σε νέα πρόσφατα υψηλά, προεξοφλώντας κυρίως την γρήγορη αποκλιμάκωση των επιτοκίων και την αποφυγή της ύφεσης. Ακολουθώντας την τάση, θα πρέπει να διατηρούμε αυξημένα αντανακλαστικά και να μην αγνοούμε τους γεωπολιτικούς κινδύνους που βαίνουν διαρκώς αυξανόμενοι.

Οι 1350 μονάδες του ΓΔ, όταν διασπαστούν ανοδικά, προδιαγράφουν τον επόμενο στόχο των 1500-1530 μονάδων. Έχοντας ως στρατηγική μας τον κανόνα «risk reward» επιμένουμε στην επιλογή ποιοτικών μερισματοφόρων μετοχών, με διαχρονικά αξιόπιστο management και στη χρήση στρατηγικών “stop loss” που θα μας προστατεύσουν σε πιθανό γύρισμα των αγορών με σημαντικό επίπεδο στήριξης τις 1100-1130 μονάδες.

Αποφεύγουμε προς το παρόν μακροπρόθεσμες ομολογιακές τοποθετήσεις, αν η τιμολόγηση κινδύνου (επιτόκιο) δεν αποτυπώνεται ορθολογικά, παρά το γεγονός ότι όλοι επιμένουν πως τώρα αποτελούν ευκαιρία.

Τοποθετήσεις ρευστών διαθεσίμων σε βραχυχρόνιους τίτλους, κατά προτίμηση έντοκα γραμμάτια Ελληνικού δημοσίου 3μηνης και 6μηνης λήξης, με επιτόκια μεγαλύτερα του 3,6% είναι μια καλή εναλλακτική στα χαμηλά επιτόκια των τραπεζών και αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων, για επενδυτές χαμηλού ρίσκου, αναμένοντας μια διορθωτική κίνηση για επανατοποθετήσεις.

* Οικονομολόγος, MSc. Banking & Finance και corporate advisor