Επίσκεψη Ερντογάν: Η υπόκλιση Γεραπετρίτη και τα «γκρίζα» σημεία της Διακήρυξης

Δεν εφείσθη επαινετικών σχολίων η πλειονότητα των ΜΜΕ στον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη εξ αφορμής της επιτυχούς ολιγόωρης επίσκεψης Ερντογάν, της συνάντησης τους και της στάσης του στις κοινές δηλώσεις.

Αποθεώθηκε για τα αντανακλαστικά του επειδή απάντησε στην εις διπλούν αναφορά του Τούρκου Προέδρου περί τουρκικής μειονότητας, για το χειροκρότημα που απέσπασε από τον Ερντογάν, για το ότι κατάφερε να του «κόψει το βήχα», αφού δεν μίλησε για «Γαλάζια Πατρίδα» και δεν μας απείλησε πως «θα έρθει ένα βράδυ». Το κλίμα ευφορίας χάλασε όταν, φεύγοντας ο Ερντογάν, βγήκαν στη φόρα το ενσταντανέ με την υπόκλιση του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη στο Προεδρικό Μέγαρο και οι λεπτομέρειες της Διακήρυξης Φιλίας.

Με όλα αυτά που έχουν συμβεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, και κυρίως υπό το πρίσμα της επιθυμίας για ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονες, η χθεσινή επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου αποτιμήθηκε θετικά, για να μην πούμε διθυραμβικά. Κι ας εμπεριείχε η -«αποστειρωμένη» υπενθυμίζεται- δήλωσή του τις αναφορές περί «καταυλισμών στην Ελλάδα που βρίσκουν καταφύγιο οι τρομοκράτες» και την ικανοποίηση του για το «κλείσιμο του καταυλισμού στο Λαύριο» -έναν καταυλισμό ο οποίος υπήρξε μόνο στο μυαλό των σεναριογράφων της ΜΙΤ-, δυο φορές τη φράση «τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα» αλλά και τις ανερυθρίαστες αναφορές για «τα κατεχόμενα στη Λωρίδα της Γάζας» και την ανάγκη «λογοδοσίας από αυτούς που διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Είπαμε, όμως, «ας είναι», και εστιάσαμε στο «δεν υπάρχει πρόβλημα το οποίο δεν μπορούμε να επιλύσουμε», στο «δυο αδέλφια που μοιράζονται την ίδια θάλασσα» και στις 15 συμφωνίες που αφορούν στην οικονομία, το εμπόριο, τον τουρισμό, την ενέργεια κλπ.

Ωστόσο υπάρχουν δυο «μελανά» σημεία από την επίσκεψη Ερντογάν, ένα επικοινωνιακής φύσης, εκεί που «πονά» το Μαξίμου όταν συμβαίνουν αστοχίες, και ένα άλλο πιο ουσιώδες και πολύπλοκο, που αφορά στο μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ιδίως υπό το πρίσμα για καλύτερες μέρες στο μέλλον. Ο φακός καμερών και φωτογραφικών μηχανών «έπιασε» τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη να υποκλίνεται κατά την είσοδο του Ρ.Τ. Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο ίδιος, υπό τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσε, έδωσε την εξήγηση πως αφορούσε την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Σακελλαροπούλου που ακολουθούσε τον Τούρκο ομόλογό της, μια εξήγηση που αποδέχθηκε η πλειονότητα πάλι των ΜΜΕ. Ωστόσο, ο καθένας αντιλαμβάνεται πως αν στη θέση του κ. Γεραπετρίτη ήταν άλλος υπουργός Εξωτερικών προηγούμενων κυβερνήσεων, ο κ. Κοτζιάς για παράδειγμα, τα ίδια ΜΜΕ που «εξαφάνισαν» το ενσταντανέ θα το είχαν κάνει… κορνίζα και θα ζητούσαν την κεφαλή του επί πίνακει.

Το δεύτερο έχει να κάνει με ορισμένα άρθρα της Διακήρυξης Φιλίας και Καλής Γειτονίας που υπέγραψαν οι δυο ηγέτες, όπως για παράδειγμα αυτά που αφορούν δυο διευκρινιστικά εδάφια (ΟP): το OP1 για τα ΜΟΕ που διευκρινίζεται πως «περιλαμβάνουν και μέτρα στον στρατιωτικό τομέα που θα συνέβαλλαν στην εξάλειψη αδικαιολόγητων πηγών έντασης, καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές». Ένα αοριστολογικό εδάφιο, που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως εν δυνάμει δέσμευση της Τουρκίας να σταματήσει υπερπτήσεις και παραβιάσεις εναέριου χώρου και θαλασσίων χωρικών υδάτων μας αλλά θα μπορούσε να εγείρει και απαιτήσεις αποστρατιωτικοποίησης των νησιών από πλευράς Άγκυρας, παρότι δεν ετέθη επισήμως ζήτημα άρσης του casus belli, που ψήφησε η Τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995 και είναι ακόμα εν ισχύ, από την ελληνική πλευρά.  

Το OP3 αναφέρει πως «τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών». Και το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί προβλέπεται ο Χάρτης του ΟΗΕ, ως «φιλικός» τρόπος επίλυσης οποιαδήποτε διμερούς διαφοράς, και όχι το Διεθνές Δίκαιο, όταν υπάρχει το προηγούμενο με την Τουρκία που δεν έχει σεβαστεί τα ψηφίσματα που έχουν εκδοθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.