«Έπνιξαν» την αγορά ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές 20 εκατ. ευρώ!

Μία απειλητική «κινούμενη άμμος» που θεριεύει όσο μεγαλώνουν τα αδιέξοδα της ελληνικής αγοράς, κινδυνεύει να «καταπιεί» χιλιάδες επιχειρήσεις! Αποκαλύπτοντας τα τεράστια προβλήματα της πραγματικής οικονομίας, που κρύβονται επιμελώς κάτω από το «χαλί» της προεκλογικής υποσχεσιολογίας, το κύμα των «πέτσινων» επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγματικών στη χώρα μας, έφτασε μέσα στους πρώτους τρεις μήνες του έτους, τα 20 εκατ. ευρώ!

Από τον Ιανουάριο έως και το τέλος Μαρτίου, η αξία των ακάλυπτων επιταγών που «έπνιξαν» μικρές, μεσαίες, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις τριπλασιάστηκε, αποκαλύπτοντας ότι πίσω από το καλά στημένο «σκηνικό» της επενδυτικής βαθμίδας, οι Έλληνες επιχειρηματίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν βασικά προβλήματα επιβίωσης.

Παράλληλα με τον «κόσμο» των ψηφιακών συναλλαγών, που εξαφανίζει σταδιακά κάθε εναλλακτική μορφή πληρωμής, εξακολουθεί να λειτουργεί ένα ξεπερασμένο ίσως, αλλά απαραίτητο για πολλούς σύστημα πληρωμών, αυτό των επιταγών και των συναλλαγματικών. Χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, έχοντας «βουνό» απλήρωτων υποχρεώσεων και ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και προμηθευτές, έχουν μπλοκαρισμένους τραπεζικούς λογαριασμούς και αδυνατούν να πληρώσουν ή να εισπράξουν μέσω του τραπεζικού συστήματος. Οι υψηλές τιμές, τα αυξημένα κόστη παραγωγής, τα εκτός ελέγχου ληξιπρόθεσμα χρέη σε Δημόσιο, τράπεζες, εταιρίες κοινής ωφέλειας και προμηθευτές, η κάθετη πτώση του τζίρου, αναγκάζουν χιλιάδες επαγγελματίες να στραφούν στη λύση της «έμμεσης» πίστωσης, των επιταγών ή των συναλλαγματικών.

Μόνο τον Ιανουάριο, εκδότες επιταγών δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει «μοιράζοντας» επιταγές, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να καλυφθούν επιταγές ύψους 5,4 εκατ. ευρώ. Στα ποσό αυτό προστέθηκε τον επόμενο μήνα ένα επιπλέον ακάλυπτο υπόλοιπο 3,3 εκατ. ευρώ, ενώ τον Μάρτιο η αξία των ακάλυπτων επιταγών ξεπέρασε τα 7 εκατ. ευρώ. Το αποτέλεσμα ήταν, το συνολικό ποσό των ακάλυπτων επιταγών στη χώρα μας, μέσα σε διάστημα μόλις τριών μηνών, να τριπλασιαστεί και από 5,4 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο, να φτάσει τα 15,7 εκ. ευρώ, μέσα στις πρώτες περίπου 90 ημέρες του χρόνου. Σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα, το ποσό των ακάλυπτων επιταγών τον Μάρτιο, αυξήθηκε κατά 100,69%.

Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου χρόνου, η αξία των ακάλυπτων επιταγών και απλήρωτων συναλλαγματικών (στο δωδεκάμηνο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2022) ανήλθε σε 83,5 εκατ. ευρώ, από 81 εκατ. ευρώ το 2021. Οι ακάλυπτες επιταγές που σφραγίσθηκαν μέσα στο 2022 ανήλθαν σε 4.703 από 4.487 τεμάχια το 2021, αποτυπώνοντας μια ανησυχητική τάση που συνεχίστηκε μέσα στο 2023, προοιωνίζοντας μια αρνητική εξέλιξη που θα μπορούσε να ξεπεράσει και πάλι τα 100 εκατ. ευρώ, θυμίζοντας τα απελπιστικά χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Η ενεργειακή ακρίβεια και οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκαλεί σε επιχειρήσεις και καταναλωτές, επιτείνει το υπάρχον πρόβλημα για εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες και επιχειρήσεις, που «σέρνουν» μαζί τους τις επιπτώσεις μιας πολυετούς κρίσης και των μνημονίων. Επιχειρηματίες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, «πνίγουν» την αγορά εκδίδοντας «πέτσινες» επιταγές.

Το κόλπο με τα… ανύπαρκτα Ι.Χ.

Και ενώ στα χέρια των επαγγελματιών, οι επιταγές αποτελούν μια ακόμα διαδικασία «παραγωγής» ρευστότητας, στα χέρια των επιτήδειων, αποτελούν εργαλεία εξαπάτησης, που επιδεινώνουν το ήδη «βαρύ» περιβάλλον της ελληνικής αγοράς.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση εμπόρου μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, ο οποίος διάλεξε έναν διαφορετικό τρόπο συναλλαγών… «Σκαρφίστηκε» ένα μοντέλο πώλησης ανύπαρκτων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων σε πολίτες, στους οποίους, όταν αντιδρούσαν, απαιτώντας να πάρουν το όχημα για το οποίο πλήρωσαν, τους επέστρεφε τα χρήματα με ακάλυπτες επιταγές…

Τριπλάσια γραμμάτια

Τριπλασιασμό μέσα στους πρώτους τρεις μήνες του 2023, καταγράφει και το συσσωρευμένο ποσό των απλήρωτων συναλλαγών, που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Συγκεκριμένα από 1,3 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο, το συσσωρευμένο ποσό των απλήρωτων συναλλαγματικών ανέβηκε στα 2,6 εκατ. ευρώ στο τέλος Φεβρουαρίου και στα 3,7 εκατ. ευρώ στο τέλος Μαρτίου.

Οι συναλλαγματικές -που με το πέρασμα του χρόνου χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο- είναι αξιόγραφα με τα οποία ένα πρόσωπο δίνει εντολή σε άλλο να πληρώσει ένα χρηματικό ποσό, σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Ουσιαστικά είναι μια ακόμη μορφή «παροχής πίστωσης», με εντολή μόνο για την καταβολή του αντίστοιχου χρηματικού ποσού. Για αυτό και ονομάζεται και «χρηματόγραφο».

Οι ακάλυπτες επιταγές και οι απλήρωτες συναλλαγματικές είναι ένα ακόμη «σήμα» της αγοράς, για τη δεινή κατάσταση στην οποία  βρίσκεται. «Τραυματισμένη» από τη δεκαετή οικονομική κρίση, τα τρία χρόνια πανδημίας και την -ακόμη σε εξέλιξη- ενεργειακή κρίση, η ελληνική επιχειρηματικότητα δείχνει να καρκινοβατεί.

Η αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να δώσει μια «γραμμή ρευστότητας» στις μικρές επιχειρήσεις, αλλά και το ασφυκτικό πρεσάρισμα της πολιτείας, τόσο μέσω των ηλεκτρονικών μηχανισμών παρακολούθησης των φορολογουμένων, όσο και μέσα από την αυξημένη φορολόγηση, τείνει να ξαναφέρει την αγορά στα χρόνια που ο ένας επαγγελματίας προσπαθούσε να «περάσει τον μουτζούρη» στον άλλον…

Στελέχη της αγοράς δηλώνουν στη Voice την ανάγκη δημιουργίας ενός μόνιμου μηχανισμού στήριξης των επιχειρήσεων που αδυνατούν να καλύψουν τις επιταγές τους, λόγω της πεσμένης κίνησης, του μειωμένου τζίρου και της ασφυκτικής πίεσης του κράτους. Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα χαμηλότοκο «ειδικό» δάνειο, αποκλειστικά και μόνο για τους εκδότες επιταγών, με στόχο τα χρήματα να παραμένουν «κλειδωμένα» σε τραπεζικό λογαριασμό για την κάλυψη επιταγών που δεν μπορεί να υποστηρίξει ο εκδότης τους. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμούν, ότι θα παραγόταν μια εναλλακτική μορφή ρευστότητας, λογικού κόστους, που θα αποκαθιστούσε το κλίμα ανησυχίας στην αγορά, θα «προστάτευε» την εικόνα των επιχειρήσεων στην αγορά και θα απομάκρυνε το «σφράγισμα» των επιταγών και τα «λουκέτα».

Αναγκαστικα μέτρα είσπραξης στους εκδότες

Η έκδοση ακάλυπτων επιταγών «ναρκοθετεί» την ομαλή λειτουργία της αγοράς, οδηγώντας στην επιβολή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, μέσα από επτά βήματα.

1ο βήμα – Αναγγελία στον «Τειρεσία»

Η έκδοση μιας ακάλυπτης επιταγής, συνήθως οδηγεί στη «σφράγιση» της επιταγής και στην αναγγελία της στον «Τειρεσία». Αυτομάτως ο εκδότης της επιταγής, μπαίνει στη «μαύρη λίστα». Η επιταγή, δεν αναγγέλλεται στον «Τειρεσία» μόνο στην περίπτωση εκείνη που ενώ έχει ο λογαριασμός χρήματα για να χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή της, ο εκδότης της επιταγής, δίνει εντολή στην τράπεζα να μην πληρώσει τον κομιστή.

2ο βήμα – Κλείνει η «πόρτα» των τραπεζών

Η αναγγελία μιας επιταγής στο αρχείο «Τειρεσίας» και η εγγραφή του εκδότη της στη «μαύρη λίστα», είναι πληροφορίες που «ταξιδεύουν» αστραπιαία σε όλες τις τράπεζες. «Οι τράπεζες μόλις λάβουν γνώση της σφράγισης παύουν τη χορήγηση οποιαδήποτε πίστωσης στον εκδότη της επιταγής. Η αντίδραση αυτή των τραπεζών αποτελεί τον κανόνα, όμως δεν αποκλείονται και εξαιρέσεις», παρατηρεί νομικός σύμβουλος στη Voice.

3ο βήμα – Κατάσχεση και «πάγωμα» μεταβιβάσεων

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, μετά τη «σφράγιση» της επιταγής ανοίγει ο δρόμος «ύστερα από αίτησή προς το αρμόδιο δικαστήριο, η οποία δικάζεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, να ζητήσει με δικαστική απόφαση, ακόμη και με την έκδοση προσωρινής διαταγής από τον πρόεδρο υπηρεσίας, τη συντηρητική κατάσχεση, καθώς και την απαγόρευση της μεταβίβασης και την αλλαγή της νομικής και πραγματικής κατάστασης κάθε κινητής και ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη».

4ο βήμα – Διαταγή πληρωμής

«Παίζοντας» ουσιαστικά με τον χρόνο, ο λήπτης της επιταγής «μπορεί να ζητήσει με αίτησή του την έκδοση διαταγής πληρωμής από το αρμόδιο δικαστήριο σε βάρος, όχι μόνο του εκδότη της ακάλυπτης επιταγής, αλλά και των όλων των υπολοίπων οπισθογράφων της επιταγής». Στην περίπτωση αυτή, όπως παρατηρούν οι ίδιοι νομικοί κύκλοι, «σε δεινή θέση βρίσκεται ο ενδιάμεσος οπισθογράφος της επιταγής ο οποίος, ενώ δεν έχει ενημερωθεί για τη σφράγιση της επιταγής και πιστεύει ότι δεν οφείλει χρήματα, υποχρεούται σε καταβολή του ποσού της επιταγής προς εκτέλεση στον δανειστή που του κοινοποίησε τη διαταγή».

5ο βήμα – Αναγγελία διαταγής πληρωμής

Η διαταγή πληρωμής καταχωρείται στα αρχεία της «Τειρεσίας», μαζί με τα στοιχεία όσων την οπισθογραφούν. Στην περίπτωση αυτή, ο «ανυποψίαστος οπισθογράφος της επιταγής, ο οποίος, αγνοεί τη σφράγισή της, καλείται -για να μην εγγραφεί στη “μαύρη λίστα” των τραπεζών- να καλύψει το ποσό της επιταγής».

6ο βήμα – Έγκληση κατά του εκδότη της επιταγής

Όπως επισημαίνεται, ωστόσο, «ο κομιστής της επιταγής, ενδιάμεσος ή και τελευταίος, δύναται να υποβάλλει κατά του εκδότη της, έγκληση στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών εντός τριών μηνών από τη σφράγισή της». Με την έγκληση, δεν επιδιώκεται η είσπραξη του ποσού της επιταγής, αλλά η ποινική τιμωρία του εκδότη της, με την απαγγελία φυλάκισης, κυρίως ως μέσο πίεσης για να πληρώσει την επιταγή και να απαλλάξει όσους την έχουν οπισθογραφήσει από το «στίγμα» καταγραφής στη «μαύρη λίστα».

7ο βήμα – Αγωγή αδικοπραξίας

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, παρέχεται επιπλέον η δυνατότητα, «άσκησης αγωγής αποζημίωσης από την αδικοπραξία της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής». Η σημασία αυτής της ενέργειας συνδέεται με την απαγγελία εκ μέρους του αρμόδιου δικαστηρίου, ακόμα και κράτησης του εκδότη για χρονικό διάστημα ανάλογο με το ύψος του ποσού της επιταγής.