ΓΛΚ: Γιατί είπε «όχι» στη φοροέκπτωση για ανακαινίσεις κτιρίων

του Γιώργου Παλαιτσάκη

“Όχι” είπε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στην προώθηση για ψήφιση στη Βουλή της διάταξης του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, που προβλέπει έκπτωση φόρου εισοδήματος έως και 3.200 ευρώ ετησίως για κάθε φορολογούμενο, που από το 2024 θα προχωρήσει στην ανακαίνιση και λειτουργική αναβάθμιση κατοικιών ή άλλων κτισμάτων που έχει στην κατοχή του!

Η διάταξη, όπως έγινε γνωστό εκ των υστέρων, παρεισέφρυσε στο κείμενο του φορολογικού νομοσχεδίου που αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση χωρίς να έχει περάσει από το “κόσκινο” του ΓΛΚ για να κοστολογηθεί. Η ευρεία δημοσιότητα που δόθηκε όμως από την Τρίτη, με την ανακοίνωση της διάταξης, εξαιτίας του μεγάλου ύψους της φορολογικής έκπτωσης που … υποσχόταν, σήμανε συναγερμό στο επιτελείο του αρμοδίου για τις υπηρεσίες του ΓΛΚ υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Αθανασίου Πετραλιά. Οι επιτελείς του υφυπουργού διαπίστωσαν ότι με τη διάταξη αυτή παρέχεται από το 2024 έκπτωση φόρου η οποία καλύπτει το σύνολο των ετησίων δαπανών των φυσικών προσώπων  για ανακαίνιση και λειτουργική αναβάθμιση κτισμάτων που κατέχουν, μέχρι ποσού 16.000 ευρώ, το οποίο θα αφαιρείται σε 5 ισόποσες ετήσιες δόσεις έως 3.200 ευρώ από τους αναλογούντες φόρους εισοδήματος των ετών 2025-2029. Εκτίμησαν δε ότι το δημοσιονομικό κόστος μιας τέτοιας έκπτωσης θα μπορούσε να φθάσει μέχρι και το 1 δισ. ευρώ, επιβαρύνοντας σημαντικά τους κρατικούς προϋπολογισμούς των ετών μετά το 2024, για τους εξής τρεις σημαντικούς λόγους:

1) Η έκπτωση προβλέπεται ότι θα παρέχεται στο 100% της δαπάνης για ανακαίνιση και λειτουργική αναβάθμιση κτιρίων, έναντι του 40% που παρέχεται σήμερα.

2) Η έκπτωση θα καλύπτει όλες ανεξαιρέτως τις δαπάνες για ανακαίνιση και λειτουργική αναβάθμιση κτισμάτων, δηλαδή όχι μόνο τα έξοδα για τις εργασίες των εργολάβων αλλά και τα έξοδα για τις αγορές των υλικών, τα οποία σήμερα δεν καλύπτονται και για τα οποία είναι πιο εύκολο να ληφθούν αποδείξεις και να πραγματοποιηθούν πληρωμές με ηλεκτρονικά μέσα. Θα μπορεί δε να χορηγηθεί εύκολα και μόνο αν γίνουν δαπάνες για αγορές υλικών ή μόνο εάν ληφθούν αποδείξεις από αγορές υλικών.

3) Η έκπτωση θα ήταν κυλιόμενη, δηλαδή θα παρεχόταν π.χ. και για δαπάνες του έτους 2025, κατανεμόμενη στην πενταετία 2026-2030 και για δαπάνες του έτους 2026, κατανεμόμενη στην πενταετία 2027-2031 κ.ο.κ.!

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εξετάζονται πλέον τρία εναλλακτικά σενάρια για την τύχη της συγκεκριμένης διάταξης:

α) Είτε να αποσυρθεί από το φορολογικό νομοσχέδιο και να μην επανεισαχθεί ποτέ, αλλά να παραμείνει αμετάβλητη η ήδη ισχύουσα διάταξη που προβλέπει έκπτωση του 40% της δαπάνης μόνο για εργασίες ανακαίνισης και λειτουργικής αναβάθμισης και μέχρι ορίου δαπάνης 16.000 ευρώ και κατανομή του ποσού της έκπτωσης σε 4 ισόποσες ετήσιες δόσεις για αφαίρεση από τους φόρους εισοδήματος των επομένων 4 ετών. Να παραμείνει δηλαδή σε ισχύ ότι η έκπτωση φόρου μπορεί να φθάσει το πολύ μέχρι τα 1.600 ευρώ ετησίως (40% Χ 16.000 ευρώ / 4 έτη). Όμως, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, σπάνια η έκπτωση ανέρχεται σ΄ αυτό το ύψος καθώς για να γίνει αυτό θα πρέπει να εκδοθούν αποδείξεις μόνο για εργασίες ανακαίνισης και αναβάθμισης συνολικού ύψους 16.000 ευρώ μέσα σε ένα χρόνο και όλες να εξοφληθούν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δηλαδή με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες ή μέσω web banking.

β) Είτε να αναμορφωθεί άμεσα με περισσότερους “κόφτες” και άλλους περιορισμούς, ώστε να μην προκαλεί τόσο μεγάλο δημοσιονομικό κόστος αλλά και να λειτουργεί ως κίνητρο κατά της φοροδιαφυγής των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται σε εργασίες ανακαινίσεων και αναβαθμίσεων κατοικιών, με προοπτική να επανεισαχθεί για ψήφιση στο ίδιο φορολογικό νομοσχέδιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού, εξετάζεται το ενδεχόμενο άμεσης… χειρουργικής επέμβασης στη διάταξη, ώστε το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης για την οποία θα παρέχεται η έκπτωση να εξακολουθούν να είναι οι εργασίες των εργολάβων – για τις οποίες δύσκολα εκδίδονται αποδείξεις και ακόμη πιο δύσκολα γίνονται αποδεκτές οι ηλεκτρονικές πληρωμές – και λιγότερο μέρος της δαπάνης που θα εκπίπτει να αφορά στις αγορές υλικών, δεδομένου ότι γι’ αυτές εκδίδονται πιο εύκολα αποδείξεις και γίνονται πιο εύκολα αποδεκτές οι ηλεκτρονικές πληρωμές. Επιπλέον, εξετάζεται η έκπτωση να χορηγείται σε ποσοστό μικρότερο του 100% της δαπάνης ή για μικρότερο όριο ποσού ή και για περισσότερα έτη, ώστε από την κατανομή της να προκύπτει μικρότερη μείωση φόρου σε ετήσια βάση.

γ) Είτε να αποσυρθεί και να μην περιληφθεί στο τελικό κείμενο του φορολογικού νομοσχεδίου με την προοπτική όμως να ξαναμελετηθεί και να αναμορφωθεί αργότερα με περισσότερους περιορισμούς στο ύψος της έκπτωσης και με άλλες «έξυπνες» παρεμβάσεις. Στόχος θα είναι η νέα διάταξη να μην προκαλεί τόσο μεγάλο δημοσιονομικό κόστος αλλά και να λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο για τη λήψη αποδείξεων από τους επιτηδευματίες που θα εκτελούν τις εργασίες ανακαινίσεων και λειτουργικών αναβαθμίσεων και εν τέλει το όποιο (μικρότερο) δημοσιονομικό κόστος προκαλείται να καλυφθεί πλήρως από την αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσα στο 2024 που θα προκύψει από την έκδοση περισσότερων αποδείξεων και τιμολογίων από τους επιτηδευματίες οι οποίοι θα εκτελούν τις εργασίες.

Σημειώνεται ότι η ισχύουσα σήμερα διάταξη προβλέπει ότι οι δαπάνες λήψης εκτέλεσης εργασιών οι οποίες αναγνωρίζονται για έκπτωση φόρου, είναι οι εξής:

Α. Ενεργειακές

• Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
• Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
• Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων ώστε να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
• Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
• Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες), όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
• Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
• Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
• Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.

Β. Λειτουργικές-αισθητικές

• Τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης.
• Τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
• Συντήρηση/επισκευή στέγης.
• Επισκευή τοιχοποιίας/Χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων.
• Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης.
• Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα.
• Εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
• Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.