Η Κίνα θέλει να γίνει το «αφεντικό» του Νότου
Η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εισέρχονται από αυτό τον μήνα στην ομάδα των χωρών που προσδιορίζονται με την ονομασία BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική).
Οι νέες προσθήκες είναι εξαιρετικά σημαντικές και έρχονται να δημιουργήσουν ένα άλλο τοπίο στον παγκόσμιο χάρτη της οικονομίας και των γεωπολιτικών επιρροών, δεδομένου ότι:
1. Η διευρυμένη ομάδα των BRICS αντιπροσωπεύει συνολικό πληθυσμό περίπου 3,5 δισ. ανθρώπων ή 45% του παγκόσμιου πληθυσμού.
2. Η συνδυασμένη οικονομία της αξίζει πάνω από 28,5 τρισ. δολάρια ετησίως, δηλαδή το 28% της παγκόσμιας οικονομίας.
3. Οι χώρες BRICS θα παράγουν επίσης, περίπου, το 44% του παγκόσμιου αργού πετρελαίου.
Νέος οικονομικός πόλος
Οι BRICS θεωρούν ότι, τα έθνη της λεγόμενης Δύσης κυριαρχούν σε σημαντικούς φορείς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, που δανείζουν χρήματα σε χώρες που τα έχουν ανάγκη για να αναπτυχθούν.
Έτσι, επιχειρούν να δημιουργήσουν έναν άλλο πόλο χρηματοδότησης, κυρίως για αναδυόμενες οικονομίες. Το 2014, τα έθνη των BRICS ίδρυσαν τη Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης, η οποία, μέχρι το τέλος του 2022, είχε δανείσει σχεδόν 32 δισ. δολάρια σε αναδυόμενες χώρες για νέους δρόμους, γέφυρες, σιδηροδρομικές γραμμές και έργα ύδρευσης.
«Μέσω των BRICS, η Κίνα προσπαθεί να αυξήσει τη δύναμη και την επιρροή της, ειδικά στην Αφρική», λέει ο καθηγητής Πάντραϊγκ Ριστέαρντ Κάρμοντι, ειδικός σε θέματα γεωπολιτικής και ανάπτυξης στο Trinity College του Δουβλίνου και συμπληρώνει: «Θέλει (σ.σ. η Κίνα) να είναι η ηγετική φωνή για τον παγκόσμιο Νότο».
Η Ρωσία, η άλλη μεγάλη παγκόσμια δύναμη στην ίδια ομάδα, έχει διαφορετικό σκοπό. «Η Ρωσία βλέπει τη συμμετοχή της και τις εξελίξεις σε αυτή την ομάδα χωρών ως μέρος του αγώνα της εναντίον της Δύσης, καθώς θα τη βοηθήσει να ξεπεράσει τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία», εκτιμά ο Κρέον Μπάτλερ από τη «δεξαμενή σκέψης» Chatham House με έδρα το Λονδίνο. Και προσθέτει ότι «η ένταξη του Ιράν θα μπορούσε να αυξήσει τον αντιδυτικό χαρακτήρα των BRICS».
Κορυφαίοι πολιτικοί στη Βραζιλία και τη Ρωσία έχουν προτείνει τη δημιουργία ενός νομίσματος των BRICS, για να μειωθεί η παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου. Ωστόσο, αυτό δεν συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής του 2023.
Δεν θα ήταν πρακτικό για τα έθνη των BRICS να δημιουργήσουν ένα κοινό νόμισμα επειδή οι οικονομίες τους είναι τόσο διαφορετικές, λέει ο καθηγητής Κάρμοντι. Ωστόσο, «μπορεί να σκεφτούν στο μέλλον να δημιουργήσουν κάποιο νέο νόμισμα που θα χρησιμοποιηθεί για πληρωμές διεθνών εμπορικών συναλλαγών ή ένα κρυπτονόμισμα για το διεθνές εμπόριο», προσθέτει.
Εν μέσω εντάσεων
Η ένταξη των νέων χωρών στην ομάδα των BRICS πραγματοποιείται εν μέσω συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας και της επέκτασης της επιρροής της τελευταίας σε χώρες του Αραβικού Κόλπου -όπου επικρατεί μεγάλη ένταση- και της Αφρικής.
Μία κίνηση που εξέπληξε ήταν η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να μετάσχει στις BRICS, παρά τους ισχυρούς δεσμούς που συνεχίζει να έχει με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η εξέλιξη δείχνει ότι, η χώρα του Κόλπου ακολουθεί όλο και περισσότερο τον δικό της δρόμο καθώς ανησυχεί πως η Ουάσιγκτον είναι λιγότερο αφοσιωμένη στην ασφάλεια της περιοχής από ό,τι στο παρελθόν.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Πλήγμα για τις ΗΠΑ αποτελεί και το γεγονός ότι, η Σαουδική Αραβία έρχεται πιο κοντά στον μεγάλο αντίπαλό της, την Κίνα, με την οποία βρίσκονται σε έναν ακήρυχτο πόλεμο σε τομείς όπως η οικονομία, η τεχνολογία, το εμπόριο, κ.ά.
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος πελάτης πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, ηγείται των προσπαθειών για τη διεύρυνση της ομάδας των BRICS ώστε αυτή να γίνει το αντίβαρο στη Δύση. Η διεύρυνση μπορεί ενισχύσει τη διακηρυγμένη φιλοδοξία της να γίνει ηγέτιδα στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη.
