Η μεσαία τάξη της Κίνας «χαράζει» πολιτική!
Γράφει ο Σταύρος Μονεμβασιώτης*
Η Κίνα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αριθμητικά μεσαία τάξη στον κόσμο. Η μετάβαση της χώρας από την αγροτική οικονομία σε μια περίοδο ραγδαίου οικονομικού μετασχηματισμού, ανέδειξε τη μεσαία τάξη σε βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και προόδου.
Η άνοδος της μεσαίας τάξης στην Κίνα όχι μόνο σηματοδοτεί μια σημαντική κοινωνική αλλαγή, αλλά έχει επίσης βαθιές επιπτώσεις στα εγχώρια καταναλωτικά πρότυπα, την κοινωνική δομή και τις οικονομικές σχέσεις της χώρας με άλλα κράτη και γενικότερα τη θέση και τη στάση της στο παγκόσμιο εμπόριο.
Μεγάλες πολυεθνικές αξιοποιούν τις νέες ευκαιρίες που προσφέρει η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης της μεσαίας τάξης. Καθώς τα εισοδήματά της αυξάνονται, αυξάνεται και η ζήτηση για καταναλωτικά αγαθά. Οι Κινέζοι της μεσαίας τάξης είναι και πιο ικανοί (έχουν εισόδημα) και πιο πρόθυμοι (έχουν την κουλτούρα) να ξοδέψουν για αυτοκίνητα, στέγαση, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και ταξίδια.
Αυτό επηρεάζει σημαντικά τον σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής της Κίνας, καθώς η μεσαία τάξη γίνεται το “εργαλείο”, το μέσο για να πετύχει η χώρα υψηλότερο βαθμό οικονομικής αυτάρκειας αξιοποιώντας την εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Μια ανάπτυξη που στηρίζεται στην αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης.
Καθώς μεγαλώνει και ενισχύεται, όμως, η μεσαία τάξη της Κίνας, αναδεικνύονται προκλήσεις και πιέσεις, που οδηγούν στον περαιτέρω ανασχηματισμό της κοινωνίας και των κανόνων που διέπουν την οικονομική οργάνωση της χώρας. Η εισοδηματική ανισότητα μεταξύ των πολιτών, οι περιφερειακές ανισότητες, το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης κ.ο.κ., δημιουργούν εμπόδια σε όσους προσπαθούν να εισέλθουν στη μεσαία τάξη και τα μεσαία εισοδήματα, αναγκάζοντας το Πεκίνο να πάρει πρωτοβουλίες ή ακόμα και να αλλάξει προτεραιότητες στον πολιτικό σχεδιασμό που ακολουθεί.
Σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής (NBS), η μεσαία τάξη εισοδήματος, ορίζεται ως ένα τυπικό νοικοκυριό τριών ατόμων που κερδίζει από 100.000 RMB έως 500.000 RMB (περίπου 12.705€ έως 63.529€) ανά έτος. Σύμφωνα με τον πρώην διευθυντή του NBS, Ning Jizhe, με αυτό το κριτήριο, η μεσαία τάξη της Κίνας εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια πολίτες (με στοιχεία του 2017), ή τα 140 εκατομμύρια νοικοκυριά. Το πιο πιθανό είναι ο αριθμός αυτός να έχει πλησιάσει τα 500 εκατομμύρια.
Σύμφωνα με άλλη πιο “αυστηρή” προσέγγιση (έκθεση Hurun 2018 China New Middle-Class), τον Αύγουστο του 2018 υπήρχαν πάνω από 33,2 εκατομμύρια νοικοκυριά της μεσαίας τάξης, περίπου 100 εκατομμύρια Κινέζοι. Η «μεσαία τάξη» ορίζεται από τον Hurun ως «κάτοικοι αστικών περιοχών με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα άνω των 300.000 RMB (περίπου 38.117€) σε πόλεις πρώτης κατηγορίας [Πεκίνο, Σαγκάη, Γκουανγκζού και Σενζέν] και πάνω από 200.000 RMB (περίπου 25.411€) σε νέες πόλεις πρώτης κατηγορίας [όπως Τσενγκντού, Χανγκζού, Τσονγκκίνγκ, Γουχάν, Ξι, Suzhou και Tianjin] και άλλες πόλεις» (στους διαχωρισμούς αυτούς, θα αναφερθούμε σε άλλο δημοσίευμα).
Το Πεκίνο είναι η πόλη με τις περισσότερες οικογένειες μεσαίας τάξης και ακολουθούν η Σαγκάη και το Γκουανγκντόνγκ (η επαρχία με τις περισσότερες οικογένειες μεσοαστικής τάξης). Αυτές οι τρεις περιοχές υπολογίζεται ότι συγκεντρώνουν συνολικά 16,6 εκατομμύρια οικογένειες της μεσαίας τάξης, που αντιστοιχούσαν στο 50,08 τοις εκατό του συνόλου της ηπειρωτικής Κίνας (με βάση την προσέγγιση της Hurun).
Οι αριθμοί επηρεάστηκαν από τα περίπου τρία χρόνια πανδημίας και την αυστηρή πολιτική που ακολούθησε το Πεκίνο για να περιορίσει την εξάπλωση του Covid 19. Ακόμα και το ΔΝΤ, όμως, εκτιμά ότι αυτό ήταν παροδικό και ο ρυθμός ανάπτυξης της Κινεζικής οικονομίας θα ξεπεράσει και πάλι το 5% με 5,2%.
Η κατά κεφαλήν δαπάνη της μεσαίας τάξης επίσης έχει αλλάξει. Όπως ήταν αναμενόμενο, μέσα σε περίπου δέκα χρόνια. Έχει σχεδόν διπλασιαστεί από 13.220 RMB (περίπου 1.679€) το 2013 σε 24.538 RMB (περίπου 3.117€) το 2022. (Επίσης, οι δαπάνες επηρεάστηκαν από την πανδημία κυρίως το 2020 και το 2022, με τη μείωση να είναι πιο έντονη στις πόλεις από ότι,τι στην επαρχία της Κίνα).
Τα τρόφιμα, ο καπνός και το αλκοόλ αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών, με μέσο όρο 7.481 RMB (περίπου 950€) ανά άτομο, που αντιστοιχεί στο 30,5% των συνολικών δαπανών. Οι δαπάνες ιατρικής και υγειονομικής περίθαλψης ήταν κατά μέσο όρο 2.120 RMB (περίπου 270€) ανά άτομο, αντιπροσωπεύοντας το 8,6% των συνολικών δαπανών, ενώ οι δαπάνες κατοικίας ανήλθαν σε 5.882 RMB (περίπου 747€) ανά άτομο, το 24% του συνόλου.
Η Ευρώπη “στοχεύει” στα υψηλά εισοδήματα της μεσαίας τάξης Κινέζων και κυρίως στα πολύ υψηλότερα της πολυάριθμης τάξης των… εκατομμυριούχων, που μπορούν να αγοράζουν ακριβά τουριστικά πακέτα, επώνυμες μάρκες της Δύσης και να αναζητούν για τον εαυτό τους πολυτέλεια, ευεξία και ποιοτικές υπηρεσίες φιλοξενίας, διασκέδασης και φροντίδας, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δημιουργία νέων αγορών (π.χ. για την Ελλάδα: Ιατρικός Τουρισμός, Τουρισμός Ευεξίας, VIP Shopping Tours, κ.ο.κ.).
