Κούβα: Πρότυπο για τη διαχείριση της πανδημίας

Ύστερα από ένα σχετικά ήπιο 2020 ως προς την πανδημία εντός των συνόρων της -πλην όμως εξαιρετικά δύσκολο από οικονομικής πλευράς, λόγω του οικονομικού πολέμου που της είχε κηρυχθεί και του αμερικανικού εμπάργκο- η απόφαση της Κούβας να ανοίξει μερικώς τα αεροδρόμιά της για τους τουρίστες, αποδείχτηκε εν τέλει προβληματική.

Οι παραλλαγές «Γάμα» και «Δέλτα» σάρωσαν με τον καιρό τον πληθυσμό του νησιωτικού κράτους, σε ορισμένες δε επαρχίες κλόνισαν το κατά τα άλλα στιβαρό δημόσιο σύστημα υγείας.

Μέχρι τον Ιούλιο άρχισαν να καταγράφονται ημερησίως 90 νέες μολύνσεις ανά 100.000 κατοίκους, από τα υψηλότερα ποσοστά στο δυτικό ημισφαίριο.

Εν μέσω αυστηρών περιορισμών, ελλείψεων σε τρόφιμα και φάρμακα και με την οικονομία στα κάτω της, στη χώρα ξέσπασαν τον Ιούλιο μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, υποκινούμενες από την Ουάσινγκτον για να προκληθεί κλίμα αποσταθεροποίησης.

Η κυβέρνηση της Αβάνας αποφάσισε να μην περιμένει την παραλαβή δόσεων από το COVAX ή να μπει στη διαδικασία «παζαριού» με ξένες χώρες για την προμήθεια εμβολίων, αλλά αντίθετα να βασιστεί στον εγχώριο και ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα γενετικής μηχανικής και βιοτεχνολογίας, που ανέπτυξε τρία εμβόλια: το τριδοσικό Abdala και το δύο δόσεων Soberana 02, με ενισχυτική τρίτη δόση το Soberana Plus.

Ένεκα μιας εντατική ςεκστρατείας ανοσοποίησης του πληθυσμού έναντι του κοροναϊού, που άρχισε μόλις τον περασμένο Ιούλιο, η Κούβα των 11,3 εκατομμυρίων κατοίκων είναι σήμερα στην έκτη θέση της λίστας των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά πλήρως εμβολιασμένων, στον κόσμο.

Το δικό της ποσοστό ξεπερνά πια το 81% και μάλιστα με επιλέξιμους για εμβολιασμό όλους τους κατοίκους της από 2 ετών και άνω, καθώς το κουβανικό πρόγραμμα επεκτάθηκε από τον Οκτώβριο μέχρι και στα νήπια.

Κάπως έτσι λοιπόν, εν μέσω ελλείψεων, εμπάργκο και πολιτικών εντάσεων, η Κούβα έφτασε σήμερα να καταγράφει σημαντική μείωση κρουσμάτων και θανάτων από την COVID-19. Ορισμένες ημέρες μάλιστα ανέφερε μηδενικούς θανάτους.

Η πτωτική τάση παραμένει -τουλάχιστον προσώρας- σταθερή, τέσσερις εβδομάδες μετά τη σταδιακή άρση των περιορισμών στο εσωτερικό της χώρας, που διήρκεσαν συνολικά 20 μήνες, αλλά και δύο εβδομάδες μετά το πλήρες άνοιγμα των συνόρων.

Η χρήση μάσκας και απολυμαντικού, καθώς και η τήρηση αποστάσεων είναι υποχρεωτικές. Όλοι οι ταξιδιώτες πρέπει να έχουν υγειονομικό πάσο ή αρνητικό μοριακό τεστ (PCR).

Μοιραία, η είδηση της παραλλαγής Όμικρον έθεσε τις κουβανικές αρχές σε συναγερμό. Χωρίς να έχει καταγραφεί έως τώρα κρούσμα του νέου στελέχους του κοροναϊού στη νησιωτική χώρα, αποφασίστηκαν αυστηρότεροι έλεγχοι στους τουρίστες.

Από τις 4 Δεκεμβρίου, οι ταξιδιώτες από τον νότο της Αφρικής θα πρέπει να έχουν υγειονομικό πάσο, να μπαίνουν σε επταήμερη καραντίνα και να υποβάλλονται σε συνολικά τρία μοριακά τεστ.

Σε δύο τεστ PCR θα υποβάλλονται ταξιδιώτες από άλλες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, καθώς και από το Βέλγιο, το Ισραήλ, το Χονγκ Κονγκ, την Αίγυπτο και την Τουρκία.

Για την ηγεσία της Αβάνας, το διακύβευμα είναι διπλό. Από τη μία, πρέπει να στηρίξει την οικονομία της με την αναθέρμανση της τουριστικής βιομηχανίας.

Από την άλλη, πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν θα αντιμετωπίσει μία νέα έξαρση της πανδημίας, που θα γυρίσει πίσω τους δείκτες του ρολογιού.

Γι’ αυτό άλλωστε και ο κυβερνητικός στόχος είναι η εμβολιαστική κάλυψη του επιλέξιμου πληθυσμού να φτάσει μέχρι το τέλος του έτους το 100%.

Στο μεσοδιάστημα, η Αβάνα έχει αρχίσει να μοιράζεται δεδομένα με τον ΠΟΥ για τα εμβόλιά της κατά του κοροναϊού, με στόχο την έγκρισή τους.

Σύμφωνα με τις κουβανικές αρχές, έχουν αποτελεσματικότητα πέριξ του 92% και, δεδομένου ότι βασίζονται σε πρωτεϊνες, είναι ευκολότερα στη διανομή, καθώς δεν απαιτούν βαθιά ψύξη.

Ως η μοναδική χώρα, δε, στη Λατινική Αμερική που παράγει τα τα δικά της εμβόλια κατά της COVID-19, έχει αρχίσει πλέον και να τα εξάγει, προωθώντας ακόμη και τη συμπαραγωγή με άλλα κράτη, και δη χωρίς πατέντες.

Σχετική συμφωνία υπάρχει ήδη για το Soberana 2 με το Ιράν.

Συζητήσεις έχει αναφερθεί ότι γίνονται και με την Αργεντινή.

Προ μηνών, η Αβάνα έκανε πρόταση στη Γκάνα για την μεταφορά τεχνογνωσίας και την παροχή υλικών για την παραγωγή κουβανικού εμβολίου στα αφρικανικά εδάφη, σε μία ήπειρο που βρίσκεται εδώ και μήνες αντιμέτωπη με τον «εθνικισμό των εμβολίων» των πλούσιων κρατών και τώρα αντιμετωπίζει πρόσθετα προβλήματα στα δίκτυα διανομής.

Εξαγωγές των κουβανικών εμβολίων γίνονται ήδη εν τω μεταξύ στη Βενεζουέλα, στη Νικαράγουα και στο Βιετνάμ.

Μάλιστα η Κούβα ανακοίνωσε ότι έως το τέλος του έτους θα δώσει στο Ανόι και την τεχνολογία παραγωγής του Abdala, στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Τώρα, η Αβάνα δηλώνει έτοιμη για εξαγωγές των εμβολίων της και στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, με μεταφορά της παραγωγής.

Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι απέρριψε δωρεά ενός εκατομμυρίου δόσεων εμβολίου κατά της COVID-19 από τις ΗΠΑ, σε μία νέα περίοδο αυξημένων διμερών εντάσεων, με φόντο τις αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις στην Αβάνα και, φυσικά, το αμερικανικό εμπάργκο.

«Προσέφεραν εμβόλια σε έναν ήδη εμβολιασμένο πληθυσμό κι ενώ χορηγείται ήδη η αναμνηστική δόση», εξήγησε τους λόγους της απόφασης ο υπουργός Εξωτερικών, Μπρούνο Ροντρίγκεζ.

«Παράλληλα, είχαν αυστηρές και παρεμβατικές απαιτήσεις», προσέθεσε, «όπως την υποχρέωση κλινικών μελετών με αυτά τα εμβόλια στην Κούβα».

Λευτέρης Στάικος