Ο Ρέντσι κρατάει το φυτίλι και οι Ιταλοί το τσακμάκι

Όταν ο Ματέο Ρέντσι δρομολογούσε τις ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις στον τρόπο διοίκησης της Ιταλίας, που είναι και το ζητούμενο στο κρίσιμο δημοψήφισμα της Κυριακής, σίγουρα δεν μπορούσε να προβλέψει το μέγεθος του ρίσκου που θα λάμβανε για τον ίδιο, την Ιταλία και την Ευρώπη συνολικά.

Τότε, άλλωστε, η δημοτικότητά του βρισκόταν στα ύψη, σε σημείο που να ρισκάρει να δηλώσει πως αν η συνταγματική μεταρρύθμιση δεν περάσει, θα παραιτηθεί.

Όμως, η επιλογή του να αναγάγει μία διοικητική αλλαγή (που αφορά το ρόλο της Γερουσίας και τις ισορροπίες μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των περιφερειών) σε ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνησή του, μπορεί να αποδειχτεί το ίδιο… αυτοκτονική, όπως ήταν η απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού, Ντέιβιντ Κάμερον, να οργανώσει το δημοψήφισμα για τη θέση της Βρετανίας στην Ε.Ε.

Αστάθεια στον ορίζοντα

Στον απόηχο του Brexit και της απρόσμενης -όσο και ανησυχητικής- νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, μία νέα περίοδος πολιτικής αστάθειας στην Ιταλία μπορεί να αποδεχτεί το… κερασάκι στην τούρτα για την, ήδη, ευάλωτη Ευρώπη.

Δεν είναι τυχαίο ότι έγκριτοι διεθνείς αναλυτές συνδέουν, πλέον, την ετυμηγορία της Κυριακής με το ίδιο το μέλλον του ευρώ, εκτιμώντας ότι τυχόν πολιτικο-οικονομική αστάθεια στη χώρα, με κραχ στον ιταλικό τραπεζικό κλάδο και τις αγορές, ενδεχομένως να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές και συζήτηση περί Italexit, που θα είναι το τελειωτικό καρφί στο φέρετρο του ευρώ.

Άλλωστε, παρά τη φαινομενική αισιοδοξία του κ. Ρέντσι για το αποτέλεσμα της κάλπης, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερά προβάδισμα του «Όχι», με το σύνολο των κομμάτων της αντιπολίτευσης να στηρίζει την καταψήφιση της μεταρρύθμισης.

Τα σενάρια

Αν το αποτέλεσμα της κάλπης είναι θετικό, ο Ματέο Ρέντσι θα έχει καταγράψει μία προσωπική νίκη που, σαφώς, θα ισχυροποιήσει τη θέση του, στο εσωτερικό και ευρωπαϊκό σκηνικό. Αν η ετυμηγορία είναι αρνητική, οι επιπλοκές μπορεί να είναι πολλαπλές…

Σε πρώτη φάση πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα αντιδράσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός κι αν, δηλαδή, υποβάλει την παραίτησή του, κάτι που εσχάτως φάνηκε, εμμέσως πλην σαφώς, να αναθεωρεί, ωθώντας τον ιταλικό Τύπο να μιλήσει περί… κωλοτούμπας. Αν και στην περίπτωση αυτή, το κύρος του θα έχει πληγεί, ίσως, ανεπανόρθωτα και συνάμα η δυνατότητά του να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.

Μνηστήρες…

Αν η ευθιξία του και οι, δεδομένα, ασφυκτικές πιέσεις της αντιπολίτευσης τον υποχρεώσουν, τελικά, να παραιτηθεί, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, θα προσπαθήσει να πετύχει τον σχηματισμό μιας τεχνοκρατικής μεταβατικής κυβέρνησης, υπό προσωρινό πρωθυπουργό, ώστε να προστατευτεί η σταθερότητα της χώρας.

Μάλιστα, στα ονόματα που έχουν, ήδη, ακουστεί για έναν τέτοιο ρόλο περιλαμβάνεται ο πρόεδρος της Γερουσίας, Πιέτρο Γκράσο και ο υπουργός Οικονομικών, Πιερ Κάρλο Παντόαν.

Πρόωρες εκλογές

Όμως, με δεδομένο ότι σύσσωμη η αντιπολίτευση και, δη, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο (που προηγείται στις δημοσκοπήσεις) θέλουν εκλογές «εδώ και τώρα» και ότι υπάρχουν αρκετά καυτά ζητήματα που εκκρεμούν, μία μεταβατική κυβέρνηση (εφόσον, βεβαίως, σχηματιστεί) δύσκολα θα μακροημερεύσει.

Έτσι, η χώρα θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Μία πιθανότητα που «παίζει» ψηλά και σε περίπτωση που η ήττα στο δημοψήφισμα είναι συντριπτική, ωθώντας τον Ρέντσι να προκηρύξει ο ίδιος άμεσα πρόωρες εκλογές, οι οποίες, στην περίπτωση αυτή, θα διεξαχθούν γύρω στις αρχές της νέας χρονιάς.

Τρομολάγνεια, απειλή bail in και o Μπέπε Γκρίλο

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αν γίνουν εκλογές άμεσα, το Κίνημα του Γκρίλο μπορεί να «χτυπήσει» ακόμη και πρωτιά, ενώ σεβαστό ποσοστό συγκεντρώνει και η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά. Δύο κόμματα που αμφότερα έχουν τηρήσει ευρωσκεπτικιστική διάθεση, εγείροντας ακόμη και ζήτημα εξόδου της Ιταλίας από την Ε.Ε.

Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι η ιταλική κοινή γνώμη θέλει παραμονή στην Ε.Ε., παρά την έντονη δυσφορία της για τις πρακτικές Βρυξελλών και Βερολίνου. Όμως, η όλη συζήτηση θα φέρει τριγμούς στις αγορές, σε ένα διάστημα που η εγχώρια οικονομία και, δη, το τραπεζικό σύστημα είναι ευάλωτα, και η Ευρώπη δεν έχει ορθοποδήσει. Εξού και η ανησυχία που επικρατεί, ήδη, τις τελευταίες ημέρες στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Χαρακτηριστικό ήταν το εφιαλτικό δημοσίευμα των έγκριτων Financial Times, που προκάλεσε σάλο και το οποίο υποστήριζε ότι έως και 8 ιταλικές τράπεζες θα κινδυνεύσουν με χρεοκοπία, εφόσον το δημοψήφισμα είναι αρνητικό.

Οι ιταλικές τράπεζες βαρύνονται με έναν υπέρογκο όγκο Κόκκινων Δανείων ύψους 360 δισ. ευρώ και, ήδη, η τρίτη κυριότερη, η Monte Dei Paschi di Siena, διεξάγει αγώνα δρόμου προκειμένου να γλυτώσει την κατάρρευση και να ανακεφαλαιοποιηθεί, χωρίς να χρειαστεί bail in.

Τι θα συμβεί στην ιταλική αγορά σε μία τέτοια περίπτωση και στις ευρωπαϊκές αγορές ευρύτερα, δεν χρειάζεται καν να εξηγηθεί…

Τα ερωτήματα της κάλπης

Η προτεινόμενη διοικητική μεταρρύθμιση επικεντρώνεται σε δύο σημεία. Το πρώτο είναι η αποδόμηση του ρόλου της Γερουσίας, που μέχρι τώρα ήταν σχεδόν ισάξια με τη Βουλή.

Ο αριθμός των Γερουσιαστών θα μειωθεί από 315 σε 100, που θα προέρχονται μόνο από την τοπική αυτοδιοίκηση και ο ρόλος τους θα είναι συμβουλευτικός, με εξαίρεση μόνο συνταγματικά θέματα και την εκλογή προέδρου Δημοκρατίας.

Το δεύτερο σημείο είναι η μεταφορά πολλών εξουσιών από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση πίσω στη κεντρική κυβέρνηση.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Finance & Markets Voice.