Ο θρίαμβος του Τσάρου και ο υπόγειος πόλεμος στην Ουάσιγκτον

«Η Ρωσία δεν θα πετύχει να επιβάλλει μια στρατιωτική λύση στη Συρία, όπως οι ΗΠΑ δεν κατάφεραν να επιβάλουν μια στρατιωτική λύση στο Ιράκ». Μεγάλα λόγια και… παχιά έλεγαν ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι και υπουργοί πριν από τέσσερα χρόνια, σχολιάζοντας την επιθετική στροφή της τακτικής της Ρωσίας στο Συριακό.

«Αλίευσα» τη δήλωση αυτή από τον τότε εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου και άλλες ανάλογες, τσεκάροντας το άκρως αναλυτικό αρχείο μου – ευτυχώς έμαθα από νωρίς, πόσο χρήσιμο είναι για έναν δημοσιογράφο να τηρεί αρχείο. Και είναι χρήσιμο να τις θυμηθούμε, σε σύγκριση και με τα σημερινά δεδομένα στην περιοχή, που βρίσκουν τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν τον απόλυτο νικητή στη Συρία μετά από εννέα χρόνια πολέμου.  

Το… χθες

Την εποχή εκείνη, ήτοι το φθινόπωρο του 2015, κυρίαρχο θέμα στη διεθνή επικαιρότητα ήταν η έναρξη στρατιωτικών επιχειρήσεων από τη Ρωσία στη Συρία, που είχε κάνει πάταγο δεδομένου ότι ήταν η πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες που η ρωσική αρκούδα διεξήγαγε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή.

Η ουσία ήταν ότι η Μόσχα έχοντας βαρεθεί με τις συζητήσεις επί συζητήσεων από τη διεθνή κοινότητα για την επίλυση του Συριακού, είχε αποφασίσει να πάρει την κατάσταση στα χέρια της προχωρώντας σε ένα οργανωμένο σχέδιο στρατιωτικών παρεμβάσεων που είχαν στόχο να κλίνουν οριστικά τη πλάστιγγα του πολέμου υπέρ του Μπασάρ αλ Άσαντ και δευτερευόντως να αποδυναμώσουν και τον ISIS.

Ήταν η ίδια εποχή -ούτε αυτό να το ξεχνάμε- που οι Τούρκοι παίζοντας το δικό τους παιχνίδι, αλλά εξυπηρετώντας και τους εκνευρισμένους με τη Μόσχα συμμάχους τους Αμερικανούς, κατέρριψαν (με ένα F16) ένα ρωσικό μαχητικό Sukhoi, με αποτέλεσμα οι σχέσεις των δύο χωρών να περάσουν σοβαρή κρίση.

Το… σήμερα

Τέσσερα χρόνια από τότε, οι σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας είναι… μέλι-γάλα, οι Αμερικανοί έχουν αποχαιρετήσει οριστικά την περιοχή αποσύροντας τα στρατεύματα τους και η τουρκική εισβολή ανάγκασε τους προδομένους Κούρδους να συμμαχήσουν με τη Δαμασκό, όχι μόνο αποχαιρετώντας οριστικά το όνειρο της ανεξαρτησίας τους, αλλά πιθανότατα και της αυτονομίας που απολάμβαναν, με τρόπο που όχι μόνο εδραιώνει την εξουσία του Άσαντ αλλά και την γεωγραφική ενότητα της Συρίας, υπό τον Άσαντ.

Ακριβώς, δηλαδή, ότι ήθελαν και επιδίωκαν οι Ρώσοι εξαρχής, ανακτώντας μέσω του Άσαντ τον έλεγχο στο προτεκτοράτο τους και ενισχύοντας εκ νέου το ρόλο τους στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Βέβαια, το ερώτημα του… ενός εκατομμυρίου δολαρίων είναι αν η εξέλιξη αυτή έγινε από λάθος χειρισμούς του Λευκού Οίκου ή από εσκεμμένη πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε κρύψει, πριν καν εκλεγεί, τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής και του οράματος του για την Αμερική: ήθελε η χώρα να ξαναγίνει δυνατή με τακτικές εσωστρέφειας, ήθελε η χώρα να σταματήσει να ξοδεύει χρήματα και ανθρώπινο δυναμικό παίζοντας το ρόλο του διεθνή χωροφύλακα σε… διάφορες γωνιές του πλανήτη (που ο ίδιος ο κύριος Τραμπ μάλλον θα δυσκολευόταν να εντοπίσει σε μια υδρόγειο) και ήθελε τις παγκόσμιες ισορροπίες να επιστρέψουν στο παλιό δίπολο ΗΠΑ-Ρωσίας, με τον παγκόσμιο χάρτη επιρροής να μοιράζεται μεταξύ τους και να θέτει ταυτόχρονα εκτός παιχνιδιού την Κίνα και τη Γερμανία. Άλλωστε, η πρόθεση του να τα… βρει με τους Ρώσους, που για τον λόγο αυτό τον στήριξαν αναφανδόν για να εκλεγεί, ήταν το πρώτο μέγα σκάνδαλο της διακυβέρνησης του.

Το πρόβλημα του βέβαια εξαρχής ήταν το βαθύ κράτος της Ουάσιγκτον και το συντηρητικό κατεστημένο δεν συμμεριζόταν στο ελάχιστο την πρόθεση του να ομαλοποιήσει τις αμερικανικές σχέσεις με τη Ρωσία. Και η διαμάχη αυτή ξαναζωντάνεψε τώρα στο έπακρο με τις εξελίξεις στη Συρία.

Το κατεστημένο δεν ενοχλείται τόσο με τα παιχνίδια του Ερντογάν ή το μήνυμα που εστάλη με την προδοσία από τις ΗΠΑ των συμμάχων της Κούρδων.

Η βασική πηγή δυσφορία του είναι ότι ο Τραμπ παρέδωσε τη Συρία στους Ρώσους. Έτσι απλά. Διότι αυτό συνέβη στην ουσία.

Με την χθεσινοβραδινή προσωρινή κατάπαυση πυρός που απέσπασε ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς από τους Τούρκους –αφού αγκομάχησε… επί τέσσερις ώρες- δεν άλλαξαν στην ουσία πολλά στο χάρτη. Η Τουρκία διασφάλισε τη ζώνη ασφαλείας που ήθελε εξαρχής, αν και σε μικρότερη κλίμακα για την ώρα, επιβεβαίωσε ότι οι Αμερικανοί θα της στην δώσουν, αδειάζοντας σταθερά τους Κούρδους, ενώ ο έλεγχος σε αρκετά από τα υπόλοιπα στρατηγικά τμήματα της περιοχής έχει ήδη δοθεί από τους Κούρδους στον συριακό κυβερνητικό στρατό, άρα υπό την υψηλή εποπτεία του μεγάλου ρώσου αδελφού.

Το… αύριο

Το μήνυμα της αποτυχίας για την αμερικανική διπλωματία είναι τόσο βαρύ που πιθανότατα οι ίδιοι βολεύονται να ρίχνουν την ευθύνη στην αμάθεια, την απειρία, την… μούρλα του Ντόναλντ Τραμπ. Όμως, η πιθανότητα ο κύριος Τραμπ να είχε εσκεμμένη πρόθεση να θίξει επίσης τα εσωτερικά συμφέροντα που τον πολέμησαν και συνεχίζουν να τον πολεμούν εν όψει των εκλογών του 2020 ως… αντισυστημικό, δημιουργεί ένα πλούσιο παρασκήνιο που δίνει στην υπόθεση βάθος, οι πραγματικές συνέπειες του οποίου πιθανότατα να μην έχουν καν φανεί ακόμη.

Η Ουάσιγκτον και το κατεστημένο είναι σε αναβρασμό και δεν το κρύβουν. Περιμένουν δε, με αδημονία να πληροφορηθούν τι άλλο έταξε επί τόσες ώρες συζήτησης χθες ο Μάικ Πενς στον αλαζόνα Σουλτάνο προκειμένου αυτός να κάνει το… χατίρι στην Ουάσιγκτον να διατάξει, όχι παύση, όχι εκεχειρία, αλλά κατάπαυση πυρός επί 120 ώρες.

Χθες στη Βουλή το ψήφισμα κατά της απόφασης Τραμπ να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία υπερψηφίστηκε από 354 από τους 435 βουλευτές και από τα δυο κόμματα.

Τέτοιο νούμερο διακομματικής συναίνεσης είναι σπάνιο γενικά, πόσο μάλλον τώρα, σε ένα διάστημα που υποτίθεται ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα έπρεπε να είναι στα… μαχαίρια με τους Δημοκρατικούς για την έρευνα με το ερώτημα καθαίρεσης που έχουν ξεκινήσει κατά του πλανητάρχη με αφορμή το ukrainegate. Το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να «κουκουλώσει» τώρα την κατάσταση με την κατάπαυση πυρός, που και προσωρινή είναι και ασαφής, δεν διορθώνει πραγματικά την κατάσταση.

Λέτε να έχουμε καμιά… εκπληξούλα στη διαδικασία καθαίρεσης; Οι αποδόσεις στο στοίχημα μοιάζουν να έχουν αλλάξει…