Ο χιονιάς αποκάλυψε τις «τρύπες» του ενεργειακού συστήματος

Το ψύχος και ο παγετός έφεραν στο προσκήνιο τα τρωτά σημεία του ενεργειακού συστήματος της χώρας, αναδεικνύοντας τη μεγάλη ανάγκη για νέες επενδύσεις και για τη δημιουργία δικλείδων ασφαλείας στον εφοδιασμό με πρώτες ύλες.

Οι ήπιοι χειμώνες των προηγούμενων ετών είχαν ως αποτέλεσμα να παραμείνουν στο παρασκήνιο τα μεγάλα προβλήματα που υπάρχουν, ιδιαίτερα σε περιόδους έντονων καιρικών φαινομένων (παγετός, καύσωνες).

Η πραγματικότητα είναι μία: Τόσο το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και το αντίστοιχο του φυσικού αερίου φτάνουν στα όριά τους, σε έκτακτες καταστάσεις, που μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην κάλυψη των εθνικών ενεργειακών αναγκών και σε άλλες περιόδους.

Άλλωστε, το θέμα της ασφάλειας εφοδιασμού και της αδιάλειπτης κάλυψης του συνόλου της χώρας με ενέργεια είναι από τα κορυφαία σε ευρωενωσιακό επίπεδο, όπως αποτυπώνεται σε όλες τις σχετικές αποφάσεις των οργάνων της Ε.Ε.

Σύσκεψη στο ΥΠΕΝ

Την Τρίτη, στο υπουργείο Ενέργειας πραγματοποιήθηκε ευρεία σύσκεψη υπό τον Γιώργο Σταθάκη και με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των εμπλεκόμενων φορέων και επιχειρήσεων, με αντικείμενο τον συντονισμό για την «αδιάλειπτη τροφοδοσία των καταναλωτών με ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο», όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι διακοπές τροφοδοσίας, λόγω πτώσης δένδρων σε πυλώνες ή κάποιες βλάβες λόγω εξαιρετικά χαμηλών θερμοκρασιών, καταστάσεις που αντιμετωπίζονται με αυταπάρνηση από το προσωπικό των αρμόδιων επιχειρήσεων. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι σε περιόδους αυξημένης ζήτησης, η παραγωγική ικανότητα των μονάδων και οι δυνατότητες τροφοδοσίας φτάνουν στα όριά τους, με αποτέλεσμα η χώρα να απειλείται με εκτεταμένο black out.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) ανακοίνωσε ότι την Πέμπτη θα συνεχιστεί η διακοπή εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες, καθώς η παραγωγή και διάθεση στην εγχώρια αγορά βρίσκεται σε οριακό σημείο.

Η έκκληση του υπουργείου προς τους καταναλωτές να αποφεύγουν την άσκοπη κατανάλωση τις ώρες αιχμής (6:00 μ.μ.- 12 τα μεσάνυκτα) ελάχιστα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όπως επίσης η εφαρμογή του μέτρου της διακοψιμότητας (μηδενική κατανάλωση στις ώρες και τις ημέρες που παρατηρείται πρόβλημα) από τις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες μπορεί να συμβάλει προσωρινά στην αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων.

Ανάγκη για επενδύσεις

Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες ανέδειξαν την ανάγκη για νέες επενδύσεις σε παραγωγικό δυναμικό, αλλά και για εξασφάλιση πρόσθετων ποσοτήτων αερίου, ώστε να καλύπτονται χωρίς προβλήματα οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας, ακόμη και σε περιόδους αιχμής.

Κατά τις τελευταίες ημέρες, οπότε η κατανάλωση αερίου άγγιξε τις 280 χιλιάδες μεγαβατώρες, σχεδόν 30% μεγαλύτερη από την αντίστοιχη προηγούμενη αιχμή, με αποτέλεσμα να καλύπτονται οριακά οι ανάγκες, με τη χρήση του εισαγόμενου καυσίμου (από αγωγούς) και των εφεδρικών ποσοτήτων (Ρεβυθούσα).

Χρειάστηκε, μάλιστα, να εισαχθούν επιπλέον ποσότητες αερίου από την «Προμηθέας Gas» (κοινή εταιρία της Gazprom και του ομίλου Κοπελούζου), για να καλυφθούν οι ανάγκες, αλλά η εξέλιξη αυτή εξάντλησε τη μεταφορική ικανότητα του αγωγού μέσω Βουλγαρίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της «Προμηθέας», οι εισαγωγές που έκανε στο εγχώριο σύστημα έγιναν «στις πλέον ανταγωνιστικές τιμές».

Εν τω μεταξύ, η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια ξεπέρασε τα 9.400 μεγαβάτ, για πρώτη φορά μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, καθώς από την έναρξη της κρίσης η κατανάλωση ρεύματος είχε υποχωρήσει σημαντικά.

Μέτρα από ΡΑΕ

Η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων της ΡΑΕ παρακολουθεί συνεχώς τις εξελίξεις και έθεσε σε εφαρμογή μία σειρά από μέτρα, ώστε να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα δύσκολη συγκυρία. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε:

• Τρείς μονάδες αερίου (Κομοτηνή, Λαύριο, Ήρων) συνολικής ισχύος 1000 MW να λειτουργήσουν με το εφεδρικό καύσιμο, το πετρέλαιο.
• Όσες μονάδες αερίου (Protergia) έχουν τη δυνατότητα, να διακόψουν την παραγωγή τις νυκτερινές ώρες, ώστε να εξοικονομηθεί καύσιμο για τις ώρες αιχμής.
• Τέθηκε σε ισχύ για δύο ημέρες το μέτρο της διακοψιμότητας σε μεγάλες βιομηχανίες.
• Να γίνουν εισαγωγές ενέργειας με το καθεστώς της έκτακτης ανάγκης, από γειτονικές χώρες, κυρίως από τη Βουλγαρία.
• Να λειτουργήσουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ισχύ οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί.

Συμπεράσματα

Όλα αυτά οδηγούν σε συγκεκριμένα και αποκαλυπτικά συμπεράσματα.

1. Απαιτούνται νέες επενδύσεις σε παραγωγικό δυναμικό και δίκτυα, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες της αγοράς ακόμη και σε περιόδους αιχμής.
2. Απαιτούνται πολλαπλές πηγές τροφοδοσίας με φυσικό αέριο τόσο για την κάλυψη των αναγκών, όσο και για την αναζήτηση της καλύτερης δυνατής τιμής για εισαγωγές.
3. Η υιοθέτηση του Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού, που έχει… παγώσει από το 2008 (με την έναρξη της κρίσης) και σχεδόν μία 10ετία το ενεργειακό σύστημα κινείται χωρίς μπούσουλα και χωρίς στόχους.

Ο κίνδυνος να μείνει η χώρα χωρίς ενέργεια είναι υπαρκτός και ήρθε στο προσκήνιο μαζί με τον παγετό. Ωστόσο, οι ενεργειακές επενδύσεις σχεδιάζονται από πριν και υπό συνθήκες ηρεμίας, με μοναδικό στόχο να καλύπτουν τις ανάγκες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Με το πέρασμα του χιονιά, θα πρέπει να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός και να προχωρήσουν όλες οι απαραίτητες κινήσεις, ώστε να θωρακιστεί ενεργειακά η χώρα.