Οι πέντε παγίδες και τα μυστικά των φετινών φορολογικών δηλώσεων

Ξεχωριστά εκκαθαριστικά σημειώματα θα λαμβάνουν από φέτος οι σύζυγοι, είτε υποβάλουν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος από κοινού είτε χωριστά.

Όσοι φοιτητές σπουδάζουν μακριά από τους τόπους διαμονής των οικογενειών τους και νοικιάζουν φοιτητική στέγη, εφόσον το 2018 απέκτησαν οποιασδήποτε μορφής και οποιουδήποτε ύψους εισόδημα (ακόμη κι από τόκους καταθέσεων ή περιστασιακή απασχόληση) θα φορτωθούν με το τεκμήριο διαβίωσης της ενοικιαζόμενης κατοικίας και θα υποχρεωθούν να εμφανίσουν στην Εφορία εξωπραγματικού ύψους εισοδήματα, με κίνδυνο ακόμη και να πληρώσουν φόρο εισοδήματος!

Οι περίπου 400.000 εν ενεργεία και συνταξιούχοι δημόσιοι λειτουργοί που υπάγονται στα ειδικά μισθολόγια και έλαβαν τον Δεκέμβριο του 2018 ή λαμβάνουν στους πρώτους μήνες του 2019 αναδρομικά ποσά, βάσει του ν. 4575/2018, οφείλουν να δηλώσουν τα ποσά αυτά ως αυτοτελώς φορολογούμενα με 20% στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβάλουν φέτος για το 2018 και θα κληθούν να πληρώσουν επ’ αυτών ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10%.

Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από την απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλή για τον τύπο, το περιεχόμενο και τον τρόπο συμπλήρωσης, υποβολής και εκκαθάρισης των εντύπων Ε1 και Ε2 των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, τα οποία θα κληθούν να υποβάλουν φέτος πάνω από 8,2 εκατομμύρια φορολογούμενοι, ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος TAXISNET.

Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα αναφέρονται στην απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.:

1) Σε περίπτωση που οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 των συζύγων υποβάλλονται ως κοινές διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και εκδίδονται δύο πράξεις προσδιορισμού φόρου, μία για κάθε σύζυγο. Πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου και στην περίπτωση που έχουν και οι δύο πιστωτικά ποσά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά. Oι σύζυγοι ωστόσο δύνανται να υποβάλουν χωριστή δήλωση, γνωστοποιώντας την επιλογή αυτή σε ηλεκτρονική εφαρμογή που ήδη λειτουργεί στο σύστημα TAXISNET το αργότερο μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου.

2) Οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος.

3) Σε περίπτωση κατά την οποία ενήλικο εξαρτώμενο τέκνο του φορολογούμενου μισθώνει κατοικία ή οποιουδήποτε τύπου κατάλυμα, διαφορετική από αυτήν της κύριας κατοικίας της οικογένειας (φοιτητής που σπουδάζει σε διαφορετικό τόπο, τέκνο που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, κ.λπ.) μόνο εφόσον δεν έχει δική του υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, επιτρέπεται η κατοικία αυτή να δηλώνεται ως δευτερεύουσα από τον γονέα που είναι υπόχρεος να περιλάβει τα εισοδήματα του εξαρτώμενου μέλους του στη δική του δήλωση, ώστε το τεκμήριο διαβίωσης να βαρύνει το γονέα και όχι το τέκνο. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται, ακόμη και στην περίπτωση που το μισθωτήριο συντάσσεται στο όνομα του τέκνου. Συνεπώς, όσοι από τους φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από τα σπίτια των οικογενειών τους και νοικιάζουν φοιτητική στέγη απέκτησαν το 2018 κάποιο πολύ μικρό εισόδημα (π.χ. από τόκους καταθέσεων στο όνομά τους ή από περιστασιακή απασχόληση) επειδή υποχρεούνται να υποβάλουν φέτος δική τους φορολογική δήλωση θα υποχρεωθούν να δηλώσουν αυτοί ως τεκμήριο την φοιτητική κατοικία. Έτσι, θα επιβαρυνθούν αυτοί με το τεκμήριο διαβίωσης της κατοικίας, με αποτέλεσμα να εμφανίσουν αναγκαστικά ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα υψηλότερο του πενιχρού πραγματικού εισοδήματός τους και πολύ μεγαλύτερο των 3.000 ευρώ. Το τεκμαρτό αυτό εισόδημα θα φορολογηθεί ως προερχόμενο από μισθωτή εργασία, όμως δεν θα είναι αφορολόγητο αν ο φοιτητής δεν έχει μεριμνήσει να έχει καταβάλει εντός του 2018 μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλων ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους 10% επί του τεκμαρτού αυτού εισοδήματος! Σε περίπτωση που δεν έχει προνοήσει να καλύψει το ποσοστό αυτό θα κληθεί φέτος με το εκκαθαριστικό της φορολογικής του δήλωσης να πληρώσει φόρο 22% επί του “ακάλύπτου” ποσού.

4) Οι κατηγορίες εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, αλλά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10% είναι οι εξής:

– Εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία, κ.λπ.

– Διατροφή συζύγου και τέκνων

– Συντάξεις αναπήρων πολέμου ή θυμάτων πολέμου ή αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση

της υπηρεσίας τους

– Εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει

τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως

περιοδικότητα, μόνιμη πηγή προέλευσης

– Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.

– Επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων

– Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11.10.2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας

– Κέρδη από την διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.

– Κέρδη από πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθ. 71Α ν. 4172/2013)

– Τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου

– Κέρδη πώλησης εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%

– Κέρδη μεταβίβασης εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009)

– Αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια

– Απαλλασσόμενα (ημεδαπά και εισαγόμενα αλλοδαπά) μερίσματα ναυτιλιακών εταιρειών

– Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης

– Κέρδη μεταβίβασης τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει Σ.Α.Δ.Φ. και είναι υπόχρεος

για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία

– Ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης

– Πράσινες και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες

– Λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις

– Αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης

– Κέρδος από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιρειών ΕΕ

και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ

– Κέρδος που προκύπτει κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά διακρατούνται μέχρι τη λήξη τους

– Ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου

– Μερίσματα εισηγμένων σε χρηματιστήριο μετοχών που απαλλάσσονται του φόρου

– Αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κάτοικους

Ελλάδος.

– Εφάπαξ χρηματικά ποσά που καταβάλλονται βάσει των διατάξεων των άρθ. 10-15 ν. 4575/2018 και φορολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 86 του ν. 4582/2018, δηλαδή τα αναδρομικά που έλαβαν ή λαμβάνουν 400.000 εν ενεργεία και συνταξιούχοι δημόσιοι λειτουργοί υπαγόμενοι στα ειδικά μισθολόγια (στρατιωτικοί, αστυνομικοί, λιμενικοί, πυροσβέστες, δικαστικοί, ιατροί του ΕΣΥ, πανεπιστημιακοί κ.λπ.).

Όλα τα παραπάνω ποσά εισοδημάτων είτε θα είναι προσυμπληρωμένα από την Α.Α.Δ.Ε. στους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6 του Ε1, εφόσον γι’ αυτά έχει υπάρξει ηλεκτρονική πληροφόρηση από τους φορείς που τα κατέβαλαν, είτε θα πρέπει να συμπληρωθούν από τους δικαιούχους στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6, εφόσον γι’ αυτά η Α.Α.Δ.Ε. δεν έχει καμία ηλεκτρονική πληροφόρηση.

5) Στους κωδικούς 049-050 «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών», αναγράφονται από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες τα χρηματικά ποσά των δαπανών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών που πλήρωσαν το 2018 για την διατήρηση της μείωσης φόρου των 1.900-2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 8.636-9.545 ευρώ.

Ο κάθε φορολογούμενος που είναι μισθωτός, συνταξιούχος ή κατ’ επάγγελμα αγρότης απαιτείται να έχει πραγματοποιήσει τις δαπάνες αυτές στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ. και να τις έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως ενδεικτικά κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες-prepaid cards), μέσω λογαριασμού πληρωμών Παροχών Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet κλπ.).

Το ελάχιστο συνολικό ποσό των δαπανών που κατοχυρώνουν την έκπτωση φόρου προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του ατομικού -δηλωθέντος ή τεκμαρτού – φορολογητέου εισοδήματος, ως εξής:

– 10%, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ,

– 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το εισόδημα ανέρχεται σε 10.001 έως 30.000 ευρώ και

– 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το εισόδημα ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή αυτό που προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, είναι μεγαλύτερο του δηλωθέντος και η επιπλέον διαφορά δεν καλύπτεται από τον φορολογούμενο, το ύψος της ετήσιας δαπάνης για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πρέπει να έχει εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για να κατοχυρωθεί η έκπτωση φόρου θα προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του (υψηλότερου) τεκμαρτού κι όχι επί του (χαμηλότερου) δηλωθέντος εισοδήματος.

Οι κωδικοί 049-050 δεν προσυμπληρώνονται από τη Φορολογική Διοίκηση, αλλά το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό αναγράφεται από τους φορολογούμενους. Προς διευκόλυνση του υπολογισμού αυτού, η Φορολογική Διοίκηση αναρτά την ηλεκτρονική πληροφόρηση που

έχει στη διάθεσή της και οι φορολογούμενοι έχοντας οι ίδιοι το βάρος της απόδειξης, αναγράφουν αυτά που πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Δαπάνες οι οποίες έχουν μεν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής αλλά δεν περιλαμβάνονται στην αναρτώμενη πληροφόρηση, συμπεριλαμβάνονται εφόσον πληρούν τις ίδιες προϋποθέσεις και αποδεικνύονται από τον φορολογούμενο με κάθε πρόσφορο μέσο.

Σε περίπτωση που κάποια από τα δικαιολογητικά που αφορούν δαπάνες διατήρησης μείωσης φόρου, έχουν κατατεθεί στον εργοδότη του φορολογούμενου ή στο ασφαλιστικό ταμείο/ ασφαλιστική εταιρία που

είναι ασφαλισμένος, προκειμένου να αποζημιωθεί για την πραγματοποίηση αυτών των δαπανών, λαμβάνεται υπόψη μόνο το τυχόν μέρος της δαπάνης που επιβαρύνθηκε ο ίδιος ο φορολογούμενος.

Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων δαπανών αποτελούν οι φαρμακευτικές, οι δαπάνες για την αγορά ορθοπεδικών ειδών (νάρθηκες, κηδεμόνες, υποδήματα κ.λπ.), αναλώσιμων νοσηλευτικών υλικών, αναπηρικών βοηθητικών οργάνων (πατερίτσες, αναπηρικά αμαξίδια, στρώματα κατάκλισης κλπ.), ειδικών μηχανημάτων (νεφελοποιητές, συσκευές αναρρόφησης, φιάλες οξυγόνου κλπ.), οι δαπάνες για έξοδα μετακίνησης και διαμονής των ασφαλισμένων, οι δαπάνες για νοσήλια, οι δαπάνες για βρεφονηπιακούς σταθμούς κλπ., όταν δεν καλύπτονται στο σύνολό τους από εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες δύναται να χρησιμοποιηθούν από τους φορολογουμένους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν δαπάνες που εκπίπτουν με βάση άλλη φορολογική διάταξη. Προκειμένου να ληφθούν αυτά τα ποσά υπόψη, απαιτείται βεβαίωση του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ή της ασφαλιστικής εταιρίας, η οποία εκδίδεται κατόπιν αίτησης του φορολογούμενου και από την οποία να προκύπτουν τα ακόλουθα:

α) Τα στοιχεία του προσώπου για το οποίο καταβλήθηκε η δαπάνη,

β) Το συνολικό ποσό της δαπάνης, για το οποίο υποβλήθηκαν δικαιολογητικά,

γ) Το ποσό της δαπάνης που καλύφθηκε από τον εργοδότη ή το ασφαλιστικό ταμείο ή την ασφαλιστική

επιχείρηση και

δ) Το υπόλοιπο ποσό της δαπάνης με το οποίο επιβαρύνεται ο φορολογούμενος.

Στην περίπτωση που η βεβαίωση εκδοθεί κατά το επόμενο έτος από το έτος που κατεβλήθησαν οι δαπάνες,

είτε υποβάλλεται τροποποιητική δήλωση, είτε δηλώνονται για να εκπέσουν στο έτος χορήγησης της βεβαίωσης.

Οι φορολογούμενοι που απαλλάσσονται από την εξόφληση των δαπανών με ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής, οφείλουν να αναγράφουν στους κωδικούς αυτούς τις δαπάνες που εξόφλησαν με μετρητά, προκειμένου να έχουν τη μείωση του φόρου.