Σωτήριο Θεσσαλίας: Tο χωριό-«φάντασμα» που ισοπέδωσε ο Daniel και αποτέλειωσε ο Elias

Η ορθάνοιχτη πόρτα σ’ ένα από τα πρώτα σπίτια που συναντά κανείς στο χωριό Σωτήριο της Θεσσαλίας, σε προϊδεάζει για την εικόνα που θα συναντήσεις στη συνέχεια. Πλημμυρισμένο από τη λάσπη, έχει εγκαταλειφτεί από τους ενοίκους του που θεώρησαν ότι, είναι άσκοπο να προσπαθήσουν να το κάνουν και πάλι κατοικήσιμο.

Το ίδιο σκηνικό κυριαρχεί σχεδόν σε όλο το χωριό. Σπίτια εγκαταλελειμμένα, αποθήκες «βουτηγμένες» στα χώματα και τις λάσπες, ρημαγμένα περιβόλια, κατεστραμμένα αυτοκίνητα και γεωργικά μηχανήματα. Διασχίζεις τους δρόμους και νιώθεις ότι, το ρολόι σταμάτησε εκείνες τις δραματικές ώρες που τα απανωτά χτυπήματα του Daniel και του Elias ισοπέδωσαν τα πάντα. Πέντε μήνες μετά, το Σωτήριο είναι, δίχως υπερβολή, ένα χωριό-φάντασμα.

«Πως είναι η κατάσταση; Με μία λέξη, απελπιστική» μας λέει μία ηλικιωμένη γυναίκα στην είσοδο του χωριού.

Λίγο πιο κάτω, ένας νεαρός που ήρθε να βοηθήσει τους γονείς του που, ακόμη και τώρα, προσπαθούν να καθαρίσουν το σπίτι από τη λάσπη και την υγρασία, αναρωτιέται πώς θα καταφέρουν να επιβιώσουν.

«Οι συνθήκες είναι τραγικές. Πώς μπορεί να ζήσει κανείς σε έναν χώρο με τόση υγρασία, όταν μάλιστα έξω επικρατεί παγωνιά; Με τα χρήματα που μας έδωσαν, ίσα-ίσα, κατάφερα να βάλω καλοριφέρ στο σπίτι όπου έχω άρρωστο τον 88χρονο πατέρα μου, που τόσο καιρό ζούσε χωρίς θέρμανση. Σκεφθείτε ότι, χρειάζεται φάρμακα και δεν υπάρχει ανοικτό φαρμακείο σε κανένα χωριό στη γύρω περιοχή. Η κατάσταση, πλέον, είναι μη βιώσιμη» είναι οι μόνες φράσεις που θέλει να μοιραστεί μαζί μας.

Μόλις 10 οικογένειες απέμειναν 

Δεν είναι τυχαίο ότι, οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν αναγκασθεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Στο χωριό όπου ζούσαν τουλάχιστον 90 οικογένειες, έχουν απομείνει μόλις 10 που παλεύουν να διασώσουν ό,τι μπορούν.

«Κάποια σπίτια παραμένουν εντελώς κλειστά, γεμάτα λάσπες, αφού ο κόσμος δεν μπήκε καν στη διαδικασία να τα καθαρίσει καθόλου» μας περιγράφει ο γεωπόνος Γιώργος Ντάτσιος. «Κάποιοι άλλοι εξακολουθούν να απομακρύνουν λάσπες και υπάρχοντα από τις κατοικίες, ενώ αρκετοί έχουν μπει σε διαδικασία και ξηλώνουν τοίχους, πλακάκια γιατί, μετά από τόσους μήνες, ακόμη βγαίνει υγρασία μέσα από τους αρμούς».

Οι νέοι έχουν φύγει προ πολλού από το χωριό, αναζητώντας καλύτερη τύχη σε κάποια αστικά κέντρα. Αρκετές οικογένειες φιλοξενούνται σε διαμερίσματα συγγενών και φίλων, ενώ άλλες νοίκιασαν σπίτια στη Λάρισα, το Βόλο, το Βελεστίνο ή στην ευρύτερη περίμετρο για να παραμείνουν κοντά στις περιουσίες τους.

«Το κακό είναι ότι, ακόμη και το επίδομα ενοικίου που μας υποσχέθηκαν, λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων, δεν το έχουμε πάρει όλοι» μας λέει ένας 50χρονος άνδρας. «Τα μόνα χρήματα που πήραμε είναι τα 6.600 ευρώ για την οικοσκευή. Σκεφθείτε όμως ότι, για κάποιους αποδείχθηκαν κι αυτά “άχρηστα” γιατί, ενώ έφτιαξαν το σπίτι τους μετά την πλημμύρα του Daniel, ήρθε ο Elias και κατέστρεψε και πάλι τα πάντα. Τότε μας έδωσαν, ως δεύτερη ενίσχυση, 2.000 ευρώ -βέβαια, για μία ακόμη φορά, για κάποιους προέκυψαν γραφειοκρατικά προβλήματα και δεν πληρώθηκαν- αλλά για εμάς, τους κατοίκους του Σωτηρίου, κι αυτά ήταν ψίχουλα. Εγώ είμαι άνεργος και η ζημιά στο σπίτι μου, που καταστράφηκε ολοκληρωτικά, είναι γύρω στα 80.000 ευρώ».

Απέραντο… νερό εκεί που κάποτε βρίσκονταν τα χωράφια τους

Αυτό που τους προβληματίζει βέβαια είναι πώς θα καταφέρουν να βιοποριστούν, καθώς εκτός από τα σπίτια τους, πλημμυρισμένα εξακολουθούν να παραμένουν χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης γύρω από τη λίμνη Κάρλα. 

«Οι κάτοικοι του Σωτηρίου εκμεταλλεύονται έναν κάμπο περίπου 23.000 στρεμμάτων, όπου καλλιεργούσαν βαμβάκι και διάφορα καρποφόρα δένδρα, κυρίως φιστικιές Αιγίνης -που αποτελεί την κύρια καλλιέργεια της περιοχής- αλλά και αμυγδαλιές και καρυδιές. Η καταστροφή είναι, σχεδόν, ολοκληρωτική αφού τουλάχιστον 22.000 στρέμματα έχουν πλημμυρίσει» μας πληροφορεί ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σωτηρίου, Άγγελος Τζιαμαλής.

Απογοητευμένοι, ζητούν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα γιατί θέλουν να ξέρουν ποιό θα είναι το «αύριο» για τις οικογένειές τους.

«Οι άνθρωποι αυτό που ζητάνε είναι να μάθουν πώς θα δρομολογηθούν τα πράγματα γιατί, μέχρι στιγμής, αυτό που ακούνε είναι ΘΑ κάνουμε αυτό, ΘΑ κάνουμε εκείνο» επισημαίνει ο κ. Ντάτσιος. «Ακόμη και τώρα, όμως, πηγαίνουν σε ένα σημείο και κοιτάζουν να δουν πού βρισκόταν το κτήμα τους και δεν διακρίνουν το παραμικρό. Μόνο νερό, απέραντο νερό. Και το μόνο που ακούν είναι σχέδια και ευχολόγια από τους αρμόδιους και ότι, περιμένουν μέχρι τέλος Φλεβάρη για να αποφανθεί η ολλανδική εταιρία, ποιό θα είναι το πλάνο για την αντιμετώπιση της κατάστασης».

Παράλληλα περιμένουν την αποστράγγιση των υδάτων από την Κάρλα που γίνεται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς καθώς, στην καλύτερη περίπτωση, θα ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια.

«Η αποστράγγιση διεξάγεται μέσω της παλιάς σήραγγας, που κατευθύνει τα ύδατα προς τον Παγασητικό» σημειώνει ο κ. Τζιαμαλής. «Με τον ρυθμό που γίνεται η απαγωγή, διώχνει περίπου 8 κυβικά το δευτερόλεπτο, δηλαδή γύρω στα 700.000 κυβικά τη μέρα. Η λίμνη τον Οκτώβριο είχε 500.000.000 κυβικά οπότε απαιτούνται γύρω στα 2 χρόνια, άνυδρων ημερών, για να αποστραγγίσουν τα χωράφια».

Για τους περισσότερους κατοίκους, όμως, τα χωράφια τους ήταν το μοναδικό μέσο επιβίωσης. Όσοι είναι σε παραγωγική ηλικία αναζήτησαν, ήδη, δουλειά σε διαφορετικό αντικείμενο, οι άλλοι παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με τις επιδοτήσεις.

«Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε καμία ουσιαστική στήριξη» μας εξηγεί ένας 27χρονος νεαρός. «Κάποιοι έψαξαν δουλειά σε εργοστάσια της γύρω περιοχής ή ως ντελιβεράδες. Εμείς καλλιεργούσαμε βαμβάκι. Επειδή, όμως, βρισκόμασταν στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδους είχαμε κάνει, ήδη, όλα τα έξοδα. Οι επιδοτήσεις, όμως, που μας δίνουν δεν είναι επαρκείς για να καλύψουν τα έξοδα που έχουν γίνει».

Το τελικό ποσό των επιδοτήσεων, όπως τους ενημέρωσαν, θα πιστωθεί μέχρι τα τέλη Ιουνίου, αλλά ο κόσμος δεν εφησυχάζει γιατί πιέζεται από τις ανάγκες της καθημερινότητας. 

Τέλος Φεβρουαρίου οι προτάσεις των Ολλανδών ειδικών

Την ίδια ώρα το βλέμμα όλων είναι στραμμένο προς την ολλανδική εταιρία, που κλήθηκε να διερευνήσει τον τρόπο διαχείρισης των υδάτων ώστε να μην υπάρξουν στο μέλλον ανάλογες καταστροφικές πλημμύρες. Η τραγική εμπειρία που βίωσαν τον Σεπτέμβριο τούς απέδειξε ότι, απαιτούνται ολοκληρωμένες λύσεις και σημαντικά έργα υποδομής, κάτι για το οποίο δεν «φημίζεται» η ελληνική Πολιτεία.

Άλλωστε, όπως πληροφορήθηκαν οι κάτοικοι, όλα αυτά τα χρόνια, τόσο οι επιστημονικοί φορείς όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, έκρουαν συνεχώς στους κυβερνώντες το καμπανάκι του κινδύνου, ωστόσο κανένα ουσιαστικό έργο δεν προχώρησε στην περιοχή, με αποτέλεσμα, μετά τις πρωτοφανείς καταρρακτώδεις βροχές, να αποστραγγίσει σχεδόν… όλη η Θεσσαλία, στη λεκάνη απορροής της Κάρλας. Γιατί δυστυχώς, όπως λένε οι κάτοικοι της περιοχής, το νερό «θυμάται» πού θα πάει και τότε, το πληρώνουμε πολλαπλάσια. 

«Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι, σε πρόσφατη συνάντηση, οι εκπρόσωποι της ολλανδικής εταιρίας τόνισαν πως δουλειά δική τους είναι να παραδώσουν, μέχρι τέλος Φεβρουαρίου, στην κυβέρνηση τις προτάσεις τους για το πώς θα γίνει η διαχείριση των υδάτων, όχι μόνο των στάσιμων, ώστε να μην ξαναδημιουργηθεί τέτοιο πλημμυρικό φαινόμενο», τονίζει ο κ. Ντάτσιος. «Απ’ ό,τι μας είπαν θα διατυπώσουν στο πόρισμά τους 2-3 προτάσεις, από τις οποίες όποια κι αν επιλέξει να υλοποιήσει η κυβέρνηση, δεν θα υπάρξει στο μέλλον κάτι ανάλογο. Από εκεί και πέρα, βέβαια, το πλάνο των έργων που θα προταθούν θα είναι σε ορίζοντα 15ετίας, 20ετίας».