Στρίβειν διά του αρραβώνος (κάπως, κάποτε, ίσως…)

Στις Βρυξέλλες ξέρουν καλά από φανφάρες και ετοιμάζονται να το δείξουν και πάλι σήμερα με τη σύνοδο που διοργανώνουν για την ανατολική εταιρική συμμαχία του Eastern Partnership.

Η EaP στήθηκε το 2009 για να προωθήσει την πολιτική και οικονομική συνεργασία με τις πρώην σοβιετικές χώρες, κυρίως της ανατολικής Ευρώπης, που ιδανικά θα ήθελαν κάποια στιγμή να ενταχθούν στην οικογένεια της Ε.Ε και να καλλιεργήσει ένα κλίμα ασφάλειας και σταθερότητας στα εξωτερικά σύνορα της ένωσης. Όμως, από τότε έως σήμερα πολλά έχουν αλλάξει στην Ευρώπη δυσκολεύοντας την επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας.

Το πρόβλημα είναι απλό. Δύο χρόνια από την προηγούμενη σύνοδο στη Ρήγα, το 2015, τα έξι μέλη της EaP, ήτοι η Αρμενία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Γεωργία, η Μολδαβία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν να μετρήσουν ελάχιστα απτά αποτελέσματα και δώρα από τον ισχυρό ευρωπαϊκό αδελφό. Θέλουν επενδύσεις, θέλουν εμπορικές συμφωνίες, θέλουν χρηματοδοτήσεις, αλλά θέλουν και ισχυρή πολιτική στήριξη, διότι ειδικά κάποιες από αυτές, όπως η Ουκρανία, εξακολουθούν να πιέζονται από την βαριά ρωσική σκιά και τις φιλοδοξίες της Μόσχας.

Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν προφανώς να διευκολύνουν την ενίσχυση της επιρροής των Ρώσων, ειδικά εις βάρος των δικών τους συμφερόντων, όμως δεν θέλουν και να εκνευρίσουν το Κρεμλίνο, μπαίνοντας σε χωράφια που –κακά τα ψέματα- οι Ρώσοι θεωρούν δικά τους.

Αντιστοίχως, θέλουν να βοηθήσουν τις χώρες της EaP να κρατήσουν ζωντανό το όραμα της ευρωπαϊκής ένταξης, αλλά πρακτικά έχουν όλο και λιγότερα να προσφέρουν, διότι στην πραγματικότητα η διεύρυνση της Ε.Ε. έχει πρακτικά παγώσει. Και βέβαια, σε μια περίοδο ισχνών αγελάδων και τα διαθέσιμα κονδύλια που θα μπορούσαν να τους… χρυσώσουν κάπως το χάπι έχουν περιοριστεί.

Θα μου πείτε, σε μια εποχή που ο ευρωσκεπτικισμός έχει «χτυπήσει» κόκκινο και αυτοί που είναι εντός της Ένωσης θέλουν να… φύγουν, πως είναι δυνατόν να υπάρχουν χώρες που να εξακολουθούν να επιθυμούν να ανέβουν σε ένα καράβι που… μπάζει νερά. Κι όμως! Και όχι μόνο για οικονομικούς λόγους, όσο και για πολιτικούς. Μόνο που οι ευρωπαϊκές πύλες είναι, σχεδόν, κλειστές.

Τι απομένει, λοιπόν, να προσφέρουν οι Βρυξέλλες; Τσάι (δίχως παξιμάδι, διότι έχουμε και κρίση) και άφθονη συμπάθεια. Αν και είναι εμφανές ότι, όσο περνούν τα χρόνια, το… τάξιμο μόνο δεν φτάνει, με αποτέλεσμα τα πράγματα μεταξύ των δύο πλευρών να δυσκολεύουν. Έτσι, χώρες όπως η Αρμενία και η Λευκορωσία –που ούτως ή άλλως είχε στενότερες σχέσεις με τη Μόσχα- αρχίζουν να επενδύουν στο ανταγωνιστικό μπλοκ του Eurasian Economic Union που έχει στήσει –ποιος άλλος;- η Ρωσία, από το 2015.

Ειδικά, σε σχέση με την Ουκρανία, η κατάσταση είναι αρκετά δύσκολη, με τον ουκρανό πρεσβευτή στην Ε.Ε. να έχει δηλώσει ότι περιμένει από την σημερινή σύνοδο να εξηγήσει στο Κίεβο «για ποιο πράγμα παλεύουμε, τελικά». Τρία χρόνια από την ρωσική στρατιωτική επέμβαση, μπορεί οι εχθροπραξίες να έχουν καταλαγιάσει, όμως η πίεση προς την φιλοδυτική κυβέρνηση έχει αυξηθεί κάθετα, με τον απλό κόσμο να μην βλέπει πρόοδο κυρίως στο κρίσιμο μέτωπο της οικονομίας. Οι οικονομικοί δείκτες παραμένουν καθηλωμένοι και το Κίεβο επιζητά διακαώς μια δέσμευση των Βρυξελλών προς ένα ευρωπαϊκό μέλλον (έστω και μακρινό), που θα έδινε ελπίδα στον κόσμο και πολύτιμους πόντους στην κυβέρνηση. Όμως, οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να παρέχουν τις εγγυήσεις που θέλουν οι Ουκρανοί, ειδικά αφότου οι Ολλανδοί απέρριψαν τη συμφωνία σύνδεσης Ε.Ε.-Ουκρανίας σε περσινό δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα δεν ήταν μεν επίσημα δεσμευτικό, όμως η ολλανδική κυβέρνηση δεν μπορεί να το αγνοήσει, ούτε και οι Βρυξέλλες. Έτσι, οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να… σπρώξουν το χρόνο, κάτι που προφανώς δεν είναι αρκετό για το Κίεβο, όπως και για τα υπόλοιπα μέλη της EaP.