Υπερκέρδη: Η φορολόγησή τους, ανάσα στην κοινωνία
Η φορολογία στα υπερκέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων είναι “τιμωρία” ή “υποχρέωσή” τους, απέναντι στην κοινωνία και τους πολίτες που τους έφεραν τα κέρδη αυτά;
Μετά από δυόμισι χρόνια πανδημίας και δεκαεννιά μήνες ενεργειακής ακρίβειας, μετά από τον υποχρεωτικό εγκλεισμό λόγω Covid και τον αναγκαστικό περιορισμό των αγορών για το σπίτι λόγω ακρίβειας, στο επίκεντρο της δεύτερης προεκλογικής “κούρσας” στη χώρα μας μπαίνει η αντιπαράθεση για την έκτακτη φορολόγηση των απρόβλεπτων κερδών που “έτρεξαν” στα ταμεία επιχειρήσεων συγκεκριμένων κλάδων.
Υπερκέρδη που προέκυψαν όχι μέσα από τον ανταγωνισμό και τους κανόνες της αγοράς (π.χ. από ένα καλύτερο προϊόν ή υπηρεσία), αλλά από την… ανάγκη των πολιτών, μια ανάγκη που την “επέβαλαν” οι διεθνείς χρηματιστηριακές τιμές ενέργειας και οι συγκυρίες της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης αρχικά και του πολέμου στην Ουκρανία στη συνέχεια.
Το σκεπτικό να δημιουργηθεί ένα έκτακτο, ειδικό αποθεματικό από τη φορολόγηση αυτών των υπερκερδών, για να “επιστρέψουν” στην κοινωνία με τη μορφή μέτρων στήριξης και κινήτρων, κέρδισε γρήγορα έδαφος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με έναν πρόχειρο υπολογισμό, μια “ad hoc” φορολόγηση με συντελεστή από 30% έως 33% στα υπερκέρδη του 2022 στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα απέφερε… 80 δισ. ευρώ! Το ποσό αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 0,4% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αν μοιραζόταν επί ίσοις όροις σε όλα τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά θα έφερνε σε κάθε τετραμελή οικογένεια της Γηραιάς Ηπείρου ένα ποσό της τάξης των 700€!
Το “στοίχημα” πλέον δεν είναι αν θα φορολογηθούν, αλλά πόσο θα φορολογηθούν! Οι σοσιαλιστές βλέπουν μπροστά τους την ευκαιρία για ένα νέο “κοινωνικό συμβόλαιο” που θα χρηματοδοτηθεί χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ τα κόμματα που επενδύουν στη σταθερότητα και την ανάπτυξη με πιο φιλελεύθερους όρους, βλέπουν μπροστά τους έναν πρόσθετο “δημοσιονομικό χώρο” που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη στήριξη των πιο ευάλωτων, χωρίς να λειτουργεί όμως “εχθρικά” στις επενδύσεις, που ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο είναι απαραίτητες.
Η σύγκρουση συμφερόντων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ανάγκασε τις Βρυξέλλες να αφήσουν στα κράτη την πρωτοβουλία για αυτήν την φορολόγηση, δίνοντας κάποιες γενικές κατευθύνσεις. Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ταχθεί υπέρ της επιβολής εισφοράς υπερκερδών στις εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και διύλισης, προκειμένου να εξευρεθούν άμεσα πόροι που θα χρησιμοποιούσαν οι κυβερνήσεις για να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από το αυξημένο κόστος ενέργειας.
Δεν λείπουν και εκείνοι που ανοίγουν περισσότερο τη “βεντάλια” των επιχειρήσεων που θα έπρεπε να συνεισφέρουν με έναν έκτακτο πόρο στις ανάγκες της κοινωνίας λέγοντας ότι: Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση που προκαλεί οδηγεί στη φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας, τότε γιατί να μην φορολογηθούν και τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων που θησαύρισαν την περίοδο της πανδημίας;
Αν την περίοδο της ενεργειακής κρίσης κερδίζουν οι εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τα διυλιστήρια, τότε την περίοδο του “Μένουμε Σπίτι” οι επιχειρήσεις που κέρδισαν ήταν: Τράπεζες, Super Market, Φαρμακοβιομηχανίες, Εταιρείες Διαδικτυακών Πωλήσεων, Εταιρείες Διαδικτυακού Τζόγου, Αλυσίδες παιχνιδιών, κ.ά.
«Δύσκολη εξίσωση»
Στην Ελλάδα, η μέχρι πρότινος κυβέρνηση έλυσε τη “δύσκολη εξίσωση” επιβάλλοντας μια Προσωρινή Συνεισφορά Αλληλεγγύης στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη λιθάνθρακα ή λιγνίτη, στην άντληση αργού πετρελαίου ή φυσικού αερίου, στην παραγωγή προϊόντων οπτανθρακοποίησης (κωκοποίησης) και στην παραγωγή προϊόντων διύλισης πετρελαίου.
Η συνεισφορά αυτή που έχει «επείγοντα, προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα», επιβάλλεται «επί των πλεοναζόντων κερδών κατά το φορολογικό έτος 2022 των υπόχρεων». Η εξίσωση, μάλιστα, μέσω της οποίας υπολογίζεται η Προσωρινή Συνεισφορά Αλληλεγγύης είναι η εξής:
- Π.Σ.Α. = [Φορολογητέα κέρδη φορολογικού έτους 2022 – (120% x 1/4 x (φορολογητέα κέρδη ή ζημίες φορολογικών ετών 2018 + 2019 + 2020 + 2021))] x 33%
Η δήλωση Προσωρινής Συνεισφοράς Αλληλεγγύης για το φορολογικό έτος 2022 θα υποβληθεί από τις υπόχρεες εταιρείες, το αργότερο μέχρι την 30η Ιουνίου 2023.
Η διελκυστίνδα με “φόντο” την φορολόγηση των υπερκερδών των λίγων, μεγάλων επιχειρήσεων, θα παραμείνει στην “ατζέντα” της προεκλογικής αντιπαράθεσης μέχρι την κάλπη της 25ης Ιουνίου, με τη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ να προσπαθούν να πείσουν τους ψηφοφόρους με τα επιχειρήματα τους.
Το ερώτημα είναι αν τα 700€ (με τη μορφή έκτακτων επιδομάτων και “κουπονιών”) ανά νοικοκυριό -στο υπεραισιόδοξο αρχικό σενάριο- αρκούν για να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα των Ελλήνων πολιτών:
- Τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας
- Τα “κόκκινα” δάνεια
- Την υπερχρέωση στο Δημόσιο
- Τις ρυθμίσεις χρεών που δεν λειτουργούν
- Τις μικρές επιχειρήσεις που βάζουν “λουκέτο”
- Την ανεργία και την “μαύρη εργασία” που μαστίζουν τη χώρα
Προφανώς όχι…
