Διατροφική «βόμβα» στο τραπέζι μας!

Υπολείμματα νευροτοξικών φυτοφαρμάκων σε αγροτικά προϊόντα – Έρευνα για την ποιότητα της τροφής του Έλληνα

«Παιχνίδια απληστίας» σε βάρος της υγείας των καταναλωτών από επιτήδειους, οι οποίοι δεν διστάζουν να βάλουν στην αγορά προϊόντα με επικίνδυνα φυτοφάρμακα! Έλεγχοι σε λαϊκές αγορές, σούπερ μάρκετ, αλλά και σε φορτία που δεσμεύονται στα χερσαία σύνορα της χώρας μας λίγο πριν φτάσουν στους Έλληνες καταναλωτές, αποκαλύπτουν την δράση ασυνείδητων, οι οποίοι με προκλητική απερισκεψία και αδιαφορία για τις επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών, «πλασάρουν» στην αγορά προϊόντα με νευροτοξικά φυτοφάρμακα!       

Σε ορισμένες περιπτώσεις τα υπολείμματα αφορούν σε φυτοφάρμακα που είναι δυνατόν να επιδράσουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, προκαλώντας μόνιμες βλάβες!

Μόλις τον προηγούμενο Φεβρουάριο η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, εντόπισε ανησυχητικά επίπεδα φυτοφαρμάκων σε 7 διαφορετικά τρόφιμα.

•   Αντίδια (λαϊκή αγορά).
•   Καρότα (λαϊκή αγορά).
•   Κάρυ σε σκόνη (συνοριακοί σταθμοί ελέγχου).
•   Πατάτες (συνοριακοί σταθμοί ελέγχου).
•   Πιπεριές (συνοριακοί σταθμοί ελέγχου και λαχαναγορά).
•   Σέσκουλα (σούπερ μάρκετ).
•   Φασολάκια (συνοριακοί σταθμοί ελέγχου).

Σε 2 από τα 7 δείγματα, η υπέρβαση φυτοφαρμάκων κρίνεται δυνητικά επικίνδυνη για τους καταναλωτές καθώς εντοπίστηκαν: 

•   Chlorpyrifos σε φασολάκια και κάρυ (σκόνη).
•   Ethion σε πιπεριές.

Επικίνδυνα υπολείμματα φυτοφαρμάκων εντοπίστηκαν επίσης σε ελέγχους που έγιναν τον Νοέμβριο σε 482 δείγματα που ελέγχθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι έλεγχοι έγιναν σε αμπελόφυλλα (σούπερ μάρκετ), σε επιτραπέζιες ελιές, πατάτες, σέσκουλα (λαϊκή αγορά), σε παντζάρι (φύλλα), πιπεριές (σημείο διαλογής-μεταποίησης), σπανάκι (λαχαναγορά/κατάστημα λιανικής). 

Τον Νοέμβριο. πραγματοποιήθηκαν συνολικά 118 έλεγχοι σε σούπερ μάρκετ, 111 στις λαϊκές αγορές, 90 σε καταστήματα λιανικής, 89 σε σημεία διαλογής/μεταποίησης, 19 στη λαχαναγορά και 6 σε καταστήματα χονδρικής διάθεσης. Οι έλεγχοι εστίασαν στο επίπεδο υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων που είναι νομικά επιτρεπτό μέσα ή πάνω σε τρόφιμα ή ζωοτροφές.

• Τι μπορεί να προκαλέσει το εντομοκτόνο Chlorpyrifos, που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση εντόμων στη γεωργία; Διατυπώνονται ανησυχίες ότι, η έκθεση στο συγκεκριμένο εντομοκτόνο προκαλεί μόνιμες βλάβες, κυρίως στα παιδιά. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει εκφράσει ανησυχίες για το Chlorpyrifos, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τον κίνδυνο νευροτοξικότητας, την επίδρασή του στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Η χρήση του έχει απαγορευτεί ή έχει μειωθεί σε αρκετές χώρες, λόγω των ανησυχιών για την υγεία του κοινού.
• Τι προκαλεί το εντομοκτόνο Ethion; Είναι γνωστό για τις τοξικές ιδιότητες που έχει. Η εκτεταμένη ή μακροχρόνια έκθεση σε αυτό, μπορεί να έχει επιπτώσεις στο νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων διαταραχών στη λειτουργία του εγκεφάλου. Επίσης ενοχοποιείται για αναπνευστικά προβλήματα, επιπτώσεις στην αναπαραγωγική ικανότητα, με ανεπιθύμητη επίδραση στην ανάπτυξη του εμβρύου, αλλά και στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η περίπτωση της γλυφοσάτης

Ένα σημείο τριβής έχει εμφανιστεί από το 2015 σχετικά με την ανανέωση της έγκρισης της γλυφοσάτης, μίας από τις δραστικές ουσίες που συναντάμε πολύ συχνά σε ζιζανιοκτόνα ευρέος φάσματος σε όλο τον κόσμο. 

Η γλυφοσάτη δρα επηρεάζοντας τον μηχανισμό αναπαραγωγής των φυτών, εμποδίζοντας την παραγωγή ενός σημαντικού ενζύμου που απαιτείται για τη φωτοσύνθεση. Ως εκ τούτου, χρησιμοποιείται ευρέως σε γεωργικές πρακτικές για την εξόντωση αγριόχορτων και άλλων ανεπιθύμητων φυτών.

Η διαμάχη ήταν αποτέλεσμα αποκλινουσών εκτιμήσεων σχετικά με την καρκινογόνο δράση της. Ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο, φορέας που ανήκει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κατατάσσει τη γλυφοσάτη στις πιθανώς καρκινογόνες ουσίες για τον άνθρωπο, ενώ η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) θεωρεί ότι είναι απίθανο να ενέχει κίνδυνο καρκινογένεσης σε ανθρώπους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων κατέληξε αργότερα στο συμπέρασμα ότι, η γλυφοσάτη δεν συγκαταλέγεται στα καρκινογόνα. Αρκετές εθνικές αρχές εκτός Ε.Ε. κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα.

Το αποτέλεσμα; Η Επιτροπή ανανέωσε τελικά την έγκριση της γλυφοσάτης για πέντε έτη τον Δεκέμβριο του 2017 και -στις 19 Σεπτεμβρίου 2023- υπέβαλε πρόταση κανονισμού για την παράταση της έγκρισης της γλυφοσάτης για άλλα δέκα έτη.

Έλεγχοι, προδιαγραφές, τιμωρία! 

Όταν ξοδεύεις σχεδόν έναν βασικό μισθό κάθε μήνα (ζευγάρι με δύο παιδιά) για να αγοράσεις τα απαραίτητα, αλλά υπερτιμολογημένα τρόφιμα για το σπίτι και την οικογένειά σου, το λιγότερο που απαιτείς είναι να μην βλάπτουν την υγεία σου και την υγεία των παιδιών σου! 

Είτε επιλέγεις να ψωνίζεις από τη λαϊκή αγορά της γειτονιάς σου, είτε από το παντοπωλείο, είτε από την αλυσίδα σούπερ μάρκετ, αδυνατείς ως καταναλωτής να αξιολογήσεις τον τρόπο με τον οποίο έχει παραχθεί ένα προϊόν και τα χημικά ή τα πρόσθετα που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά την καλλιέργεια του ή την τελική του επεξεργασία και τυποποίηση. 

Αυτονόητη υποχρέωση του κράτους είναι η διασφάλιση της δημόσιας υγείας και οι αυστηροί, εντατικοί έλεγχοι στην αγορά, προκειμένου να εντοπιστούν προϊόντα που είναι επιβαρυντικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η θέσπιση αυστηρών προδιαγραφών, σε όλα τα στάδια (π.χ. χωράφι, επεξεργασία, μεταποίηση, μεταφορά, αποθήκευση) και κυρίως ο έλεγχος για την τήρησή τους, είναι απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση. Εξίσου απαραίτητη, όμως, είναι και η σήμανση των προϊόντων, αλλά και η ενημέρωση ή η εκπαίδευση των καταναλωτών, ώστε να μπορούν να αυτοπροστατευθούν και να επιλέξουν γνωρίζοντας τους κινδύνους.  

Η ενίσχυση των συνεργείων ελέγχου και η επιβολή ποινών και προστίμων που θα είναι πραγματικά αποτρεπτικά για όσους συνηθίζουν, «ελαφρά τη καρδία», να παίζουν με την υγεία των καταναλωτών, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορούν οι καταναλωτές να αισθάνονται σίγουροι για αυτά που αγοράζουν για το σπίτι τους.    

Εκπαίδευση και συστηματική ενημέρωση χρειάζεται και το ανθρώπινο δυναμικό που ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα στη χώρα μας, το οποίο θα πρέπει να «μάθει» να ενεργεί όχι μόνο με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του κέρδους και της καλλιεργητικής απόδοσης, αλλά και με κριτήριο την προστασία της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας τόσο των πολιτών, όσο και των ίδιων των αγροτών (και των οικογενειών τους), που έρχονται σε επαφή με χημικά παρασκευάσματα κατά το στάδιο της παραγωγής. 

Αν δεν αυξηθεί, ωστόσο, το εισόδημα των πολιτών, ώστε να μπορούν να επιλέγουν για το τραπέζι τους, όχι με βασικό κριτήριο την τιμή, αλλά με κριτήριο την ποιότητα και τον «φυσικό» τρόπο καλλιέργειας και επεξεργασίας, τότε πάντα θα υπάρχει περιθώριο δράσης για τους επιτήδειους ή ακόμα και για τα κυκλώματα που δεν διστάζουν να «δηλητηριάσουν» τους καταναλωτές για να πλουτίσουν…