Η χαμένη γενιά του Covid-19

Ο κορονοϊός σκοτώνει. Το μάθαμε, με τον πιο σκληρό τρόπο μέσα από τα εκατομμύρια των νεκρών που μετρά η ανθρωπότητα. Όμως, δυστυχώς οι συνέπειες της πρωτοφανούς κρίσης που βιώνουμε θα βρίσκονται μαζί μας για πολύ καιρό, ακόμη κι όταν η ίδια η υγειονομική κρίση καταλαγιάσει. Μάλιστα, ανάμεσα στα αθώα θύματα των μακροπρόθεσμων συνεπειών της κρίσης θα είναι τα παιδιά, τα οποία μπορεί να παρουσιάζουν αυξημένες αντιστάσεις κατά του ίδιου του κορονοϊού, όμως θα δουν τις ζωές τους να αλλοιώνονται σημαντικά.

Δεν είναι τυχαίο πως η Unicef σε έκθεση της κάνει λόγο χαρακτηριστικά για «τη χαμένη γενιά του Covid-19», εντοπίζοντας τους τρόπους που η πανδημία «σκοτώνει» το αύριο των παιδιών επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής τους.  

Σε επίπεδο κρουσμάτων και θυμάτων, η πανδημία που «τρέχει» εδώ και σχεδόν ένα χρόνο έχει «λυπηθεί» τα παιδιά και τους εφήβους. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, πως δεν υπάρχουν θλιβερές εξαιρέσεις, όμως στατιστικά οι νέοι κάτω των 20 ετών και τα παιδιά είναι η μειονότητα των κρουσμάτων και σπάνια παρουσιάζουν βαριά συμπτώματα. Σύμφωνα με την έκθεση της Unicef, μεταξύ 87 κρατών, τα κρούσματα στους κάτω των 20 ετών αναλογούσαν στο 11% των 25,7 εκατ. κρουσμάτων.  

Αυτό σε πρώτη φάση προκαλεί ανακούφιση στους γονείς και ελπίδες στην ανθρωπότητα, δεδομένου πως τα παιδιά, τα παιδιά μας, είναι το μέλλον. Όμως, «σκάβοντας» κάτω από την επιφάνεια, η Unicef εντοπίζει τους τρόπους με τους οποίους η πανδημία θέτει σε κίνδυνο το μέλλον αυτών των παιδιών, μέσα από την επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων και των συνθηκών στην παιδεία και το κράτος πρόνοιας.

Η βαθιά οικονομική κρίση που πυροδότησε σε όλο τον πλανήτη η πανδημία, κλείνοντας μαγαζιά και επιχειρήσεις και «βγάζοντας» εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία έχει ήδη ανεβάσει και θα ανεβάσει περαιτέρω τα επίπεδα πείνας και ανέχειας, κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου αλλά και όχι μόνο στις ήδη φτωχότερες χώρες. Αυτό προφανώς θα επηρεάσει άμεσα την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων παιδιών.

Σύμφωνα με τη Unicef, μόνο κατά το πρώτο μισό του 2020, η πανδημία εκτόξευσε κατά 15%, ποσοστό που μεταφράζεται σε επιπλέον 150 εκατ. παιδιά, τον αριθμό των παιδιών που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Ένα ακόμη πρόβλημα που είναι ήδη ορατό έχει να κάνει με την ποιότητα των υγειονομικών υπηρεσιών. Όλες οι υπηρεσίες είναι στρατευμένες στην αντιμετώπιση της πανδημίας και όλα τα κονδύλια επίσης και αυτό θα αφήσει κυρίως χαμένα, τα λιγότερο ευάλωτα, στον κορονοϊό παιδιά.

Σύμφωνα με την έκθεση της Unicef, έχει ήδη καταγραφεί διεθνώς μια πτώση άνω του 10% στην υγειονομική κάλυψη των παιδιών, από τα συνήθη προγράμματα εμβολιασμών για τις διάφορες «παιδικές» ασθένειες –που μπορεί μελλοντικά να «γεννήσει» νέα προβλήματα- έως την κάλυψη έτερων ασθενειών. Αυτό έχει να κάνει με τα διαθέσιμα χρήματα από τους γονείς, το φόβο που υπάρχει να μην κολλήσουν κορονοϊό πηγαίνοντας τα σε γιατρούς και νοσοκομεία, αλλά και το γεγονός πως το υγειονομικό σύστημα στις περισσότερες χώρες έχει –για να το πούμε… λαϊκά- κλατάρει.

Η εκτόξευση στα επίπεδα φτώχειας παγκοσμίως σε συνδυασμό με την επιδείνωση των υπηρεσιών υγείας εκτιμάται, από την Unicef, ότι θα προκαλέσει μόνο φέτος έως και 2 εκατ. επιπλέον θανάτους παιδιών και τουλάχιστον 200.000 αποβολές.

Ένα ακόμη πρόβλημα έχει να κάνει με την εκπαίδευση, καθώς η τηλε-εκπαίδευση σε πολλές χώρες,  δεν λειτουργεί καλά ή είναι ανύπαρκτη. Ένας σχεδόν χρόνος χαμένος από τα σχολεία μπορεί να μην μοιάζει πολύς, όμως στην ουσία είναι, καθώς δημιουργεί αλυσιδωτές διαταραχές στο σύστημα και τις επόμενες σχολικές τάξεις. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που στα lockdown του δεύτερου κύματος αρκετές χώρες αποφάσισαν, όσο μπορούσαν, να κρατήσουν τα σχολεία ανοιχτά, βλέποντας κιόλας πως από τις νεότερες επιστημονικές μελέτες αποδεικνύεται πως δεν συντελούν τόσο πολύ στη διασπορά του ιού.

Τα κλειστά σχολεία δεν επηρεάζουν μόνο την ποιότητα της εκπαίδευσης. Σε πολλές χώρες, ειδικά τα μικρότερα παιδιά, τρώνε μέσα στο σχολείο και για τις φτωχότερες οικογένειες τα γεύματα αυτά είναι ζωτικής σημασίας για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των παιδιών. Για πολλά παιδιά, το γεύμα στο σχολείο ήταν ίσως και το μόνο γεύμα της ημέρας. Σύμφωνα με τη Unicef έως και 265 εκατ. παιδιά διεθνώς απειλούνται με διατροφικές ελλείψεις χάνοντας τα γεύματα που παρέχουν τα σχολεία.  

Μετά από όλα αυτά θα πρέπει, ίσως, να αναθεωρήσουμε την εκτίμηση πως η πανδημία έχει αφήσει σχετικά αλώβητη τη νέα γενιά!