ΗΠΑ- Κίνα: Αυτήν την παρτίδα ποιος θα την πάρει;

Το τελευταίο εξάμηνο προεδρίας του εκάστοτε πλανητάρχη είναι παραδοσιακά αφιερωμένο στο «χτίσιμο» της υστεροφημίας του.

 

Για το Μπάρακ Ομπάμα, η τελευταία περιοδεία του στην Ασία (με αφορμή τη σύνοδο κορυφής του G20, στην Κίνα και τη σύνοδο των μελών του ASEAN στο Βιετνάμ) ήταν η ύστατη ευκαιρία του να προωθήσει ένα από τα βασικά στοιχεία της διεθνούς του ατζέντας: τον επονομαζόμενο «άξονα Ασίας-Ειρηνικού».

 

Με τους διεθνείς αναλυτές να συμφωνούν ότι η περιοχή του Ειρηνικού θα καθορίσει τη μορφή του 21ου αιώνα και την Παγκόσμια Τράπεζα να έχει επισημάνει ότι μέσα στα επόμενα χρόνια οι 4 από τις 5 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη θα βρίσκονται στην Ασία, ο μόνος τρόπος που έχουν οι ΗΠΑ ώστε να διατηρήσουν τον τίτλο της υπερδύναμης είναι να παραμείνουν βασικός παίχτης στην περιοχή. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, στόχος του Μπαράκ Ομπάμα ήταν η σταδιακή μετατόπιση της διπλωματικής και στρατιωτικής δύναμης των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή στην περιοχή του Ειρηνικού.

 

Μόνο που από τη θεωρία έως την πράξη, τα πράγματα, κατά τη θητεία του, σίγουρα δεν πήγαν όπως σχεδίαζε. Και αυτό ήταν, σαφώς, ορατό και κατά τη διάρκεια της περιοδείας του, ακόμη και στις… μικρές επικοινωνιακές λεπτομέρειες που έχουν ελάχιστη πρακτική σημασία, αλλά μεγάλη συμβολική αξία.

 

 

Από το άνευ προηγουμένου σνομπάρισμα που του επιφύλαξαν οι Κινέζοι κατά την άφιξη του για τη σύνοδο κορυφής του G20, όταν υποχρεώθηκε να κατέβει από την πίσω πόρτα του προεδρικού αεροσκάφους και δίχως κόκκινο χαλί (και σε αντίθεση με την υποδοχή που έγινε στους έτερους διεθνείς ηγέτες), έως τα «γαλλικά» με τα οποία τον στόλισε στις Φιλιππίνες ο πρόεδρος Ροντρίγκο Ντουτέρτε, το… απαξιωτικό μήνυμα ήταν λίγο-πολύ το ίδιο. Μπορεί, δε, η ιδιότυπη προσωπικότητα του Φιλιππινέζου ηγέτη να είναι ευρύτερα γνωστή και το… αυτί της Ουάσιγκτον να μην ιδρώνει μπροστά στις… κόνξες μιας χώρας που, ήδη, κηδεμονεύει, όμως το ίδιο σαφώς δεν ισχύει για την Κίνα.

 

Πίσω από τα χαμόγελα και τα φωτογραφικά ενσταντανέ στις επαφές του Μπαράκ Ομπάμα επί κινεζικού εδάφους, η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες δεν μπορούσε να κρυφτεί.

 

 

Η σύγκρουση, βεβαίως, των δύο γιγάντων είναι αναπόφευκτη, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να συνυπάρξουν αρμονικά στην ίδια γειτονιά και με τους Κινέζους, προφανώς, να τη θεωρούν, ήδη, δική τους. Για να διατηρήσουν οι ΗΠΑ το ρόλο που θέλουν στην Ασία, θα πρέπει να εμποδίσουν την Κίνα να κυριαρχήσει. Όμως, σε αντίθεση με τη Σοβιετική Ένωση, η Κίνα δεν είναι ένας μακρινός κακός εχθρός, αλλά ένας βασικός εμπορικός τους εταίρος, ένας σημαίνων επενδυτής και κάτοχος μεγάλου μέρους του αμερικανικού χρέους.

 

Στα, δε, αμερικανικά σχέδια, το Πεκίνο απαντά με όλο πιο επιθετική στρατηγική στο γεωπολιτικό και γεωγραφικό μέτωπο (π.χ. θαλάσσια σύνορα, διαφιλονικούμενα νησιά) και «ρίχνει» άφθονο χρήμα σε οικονομικά και στρατιωτικά project που ενισχύουν τη θέση της.

 

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η ατμόσφαιρα στην ευρύτερη περιοχή, να είναι σαφώς πιο έκρυθμη και ασταθής, τα τελευταία χρόνια, χωρίς η Ουάσιγκτον να έχει, απαραιτήτως, καταφέρει να πετύχει τους στρατηγικούς της στόχους.

 

 

Για τους ίδιους λόγους, ο Μπάρακ Ομπάμα επένδυσε πολλά στην προώθηση και υλοποίηση της μεγάλης εμπορικής συμφωνίας του Trans-Pacific Partnership, ήτοι δηλαδή της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου που «δένει» τις ΗΠΑ με άλλες έντεκα χώρες της περιοχής, λειτουργώντας -μεταξύ άλλων- και σαν αντίβαρο της Κίνας.

 

Όμως, παρά τα βήματα πίσω στις απαιτήσεις τους που έκαναν οι χώρες της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι θα μπουν κάτω από την αμερικανική ομπρέλα προστασίας, προς μήνιν των Κινέζων, υπάρχει, πλέον, διάχυτος ο φόβος ότι η Ουάσιγκτον θα τους «αδειάσει».

 

 

Για το σημερινό Αμερικανό πρόεδρο, η επιτυχία της συμφωνίας είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία των ΗΠΑ και τα συμφέροντά τους στην Ασία. Και αυτή τη διαβεβαίωση μετέφερε και στην περιοδεία του. Όμως, δεν μπορεί να ελέγξει την επόμενη ημέρα.

 

Η συμφωνία δεν έχει εγκριθεί, ακόμη, από το Κογκρέσο, ενώ αμφότεροι οι υποψήφιοι διάδοχοί του δεν τη στηρίζουν. Ο μεν Ντόναλντ Τραμπ είναι κάθετα αρνητικός, η δε Χίλαρυ Κλίντον άλλαξε γνώμη όταν ανέλαβε το ρόλο του προεδρικού υποψηφίου και… ανακάλυψε ότι υπάρχουν κλάδοι που δεν τη στηρίζουν.

 

Βεβαίως, μία πιθανή… κωλοτούμπα δεν μπορεί να αποκλειστεί μετά την εκλογή τους στην προεδρία, ειδικά από τη Χίλαρυ. Όμως, αυτό δεν καθησυχάζει τα υπόλοιπα μέλη του TPP, ενώ παράλληλα θρέφει την αλαζονεία του Πεκίνου, που, ούτως ή άλλως, δεν «βλέπει» ήρεμες ημέρες στον ορίζοντα.