Κάθε… φέτος και χειρότερα για τις πυρκαγιές

Τραγικό ήταν – και το φετινό καλοκαίρι – ο απολογισμός από τα χιλιάδες στρέμματα γης που κάηκαν, από τα οποία πάνω από τα μισά ήταν δάση και φυσικές εκτάσεις. Συγκλονιστικές οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία μας.

Από τη μια τα εύφλεκτα μεσογειακά δάση κωνοφόρων, από την άλλη η κλιματική αλλαγή που προκαλεί παρατεταμένα διαστήματα ανομβρίας και υψηλών θερμοκρασιών, οδηγούν τη χώρα μας σε μία συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση.

“Μεγαλύτερη ζημιά”

Η αντιμετώπιση των εμπρησμών είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Ακόμα και οι ηρωικές προσπάθειες πυροσβεστών, πιλότων, δασικών και εθελοντών δεν είναι αποτελεσματικές όταν οι φωτιές εκδηλώνονται σε πολλαπλά σημεία, σε δύσβατες περιοχές, συχνά νύχτα και πάντα μέρες με ισχυρότατους ανέμους.

Σύμφωνα με τον κ. Ηλία Μπούση, δασοπόνο, τεχνικό σύμβουλο, δικαστικό πραγματογνώμονα του Πρωτοδικείου Αθηνών, ο οποίος μίλησε αποκλειστικά στην F&M Voice, «η ζημιά φέτος, σύμφωνα με τα επίσημα τελευταία στοιχεία, είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι ήταν πέρυσι και ακόμη μεγαλύτερη από ότι τα τελευταία χρόνια. Αυτό δείχνει ότι τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δυσμενή για τη χώρα μας».

Φυσική καταστροφή ή εμπρησμός;

«Η φωτιά αποτελεί μια φυσική διεργασία στο οικοσύστημα. Η επαναλαμβανόμενη φωτιά στο ίδιο μέρος και με την ίδια ένταση, όχι!» αναφέρει ο κ. Μπούσης, θεωρώντας ότι πρόκειται για εμπρησμό και όχι για μία φυσική καταστροφή.

Όπως αναφέρει, στη Χίο, σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή τόσο χωρικά όσο και γεωμορφολογικά, άναψαν τρεις φωτιές μέσα σε ένα μήνα. Αυτό δεν μπορεί να είναι ούτε σύμπτωση ούτε από φυσικά αίτια. Μια περιοχή είναι λογικό να καεί μετά από 30, 35 ή 50 χρόνια, καθώς έχει μαζευτεί ξερή ύλη. Αλλά αυτή περιοχή θα αναγεννηθεί μόνη της. Όταν όμως καίγονται συγκεκριμένες περιοχές πολλές φορές, και μάλιστα περιοχές όπου υπάρχει οικιστική πίεση, ε εκεί κάτι άλλο συμβαίνει».

Κρατικές ενέργειες

Στις προτεραιότητες του υπουργού είναι η λήψη αντιπλημμυρικών μέτρων στις περιοχές που έχουν καεί δάση», τόνισε ο κ. Μπούσης, επισημαίνοντας ότι «ως προς τις αναδώσεις, αυτές θα προκύψουν σε δεύτερο χρόνο αν υπάρχει ανάγκη αναδάσωσης με φύτευση ή σπορά. Αυτό θα εξαρτηθεί αν το δάσος είχε ξενακαεί πρόσφατα και αν μπορεί να αναγεννηθεί».

Σύμφωνα με τον κ. Μπούση, η καλύτερη λύση είναι η φυσική αναγέννηση, με την προϋπόθεση ότι δεν επεμβαίνουν κτηνοτρόφοι με βοσκές να βοσκούν την καινούρια βλάστηση.

Επιπτώσεις

Η μεγάλη έκταση των καμένων δασών προκαλεί δικαιολογημένες ανησυχίες ως προς τις επιπτώσεις που η ξαφνική καταστροφή του δάσους θα έχει στο περιβάλλον μας.

• Διάβρωση εδάφους, αδυναμία απορρόφησης των νερών της βροχής, πλημμύρες.

• Αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, φτωχή ποιότητα και ποσότητα οξυγόνου.

• Αυξημένα προβλήματα υγείας: αναπνευστικά, αλλεργίες, καρκίνος, λευχαιμία, υπογονιμότητα.

• Επικινδυνότητα στο πόσιμο νερό. Τα αιωρούμενα σωματίδια και οι άλλοι ρύποι θα περιέχονται στα βρόχινα νερά. Θα απαιτηθεί πολύ καλό φιλτράρισμα.

• Επικυνδινότητα στο θαλάσσιο νερό. Κίνδυνος σαλμονέλλας και πολλών σοβαρών ασθενειών σε όσους έρχονται σε επαφή με το νερό.

• Κίνδυνοι από την τροφή: εφόσον τρεφόμαστε με μολυσμένη χλωρίδα και πανίδα, τα φυτά, το κρέας και τα ψάρια ενδέχεται να επιφέρουν τον κίνδυνο δηλητηριάσεων.

• Αλλαγή του ελληνικού κλίματος από Μεσογειακό σε Τροπικό, με εκτεταμένες περιόδους ξηρασίας.

• Αύξηση της στάθμης των υδάτων και ξηρασία της γης, εφόσον η διάβρωση του εδάφους δεν θα μπορεί να απορροφήσει την υγρασία.

Το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης βόσκησης

«Το πρόβλημα της βόσκησης είναι τεράστιο», υπογραμμίζει ο κ. Μπούσης. «Αν κάνετε μια βόλτα στα καμένα δάση της Αττικής, θα δείτε παντού γιδοπρόβατα να βοσκάνε».

Να σημειώσουμε, ότι η βόσκηση μπορεί να καθυστερήσει ή να εμποδίσει τελείως την αναγέννηση και θα πρέπει να απαγορευτεί για μήνες στις χορτολιβαδικές εκτάσεις αλλά και για χρόνια στους θαμνώνες και τα δάση. Θα ήταν σκόπιμο να μην αποκατασταθεί άμεσα, αλλά σταδιακά, το ζωικό κεφάλαιο στις περιοχές ώστε να μειωθεί η πίεση, να περιοριστεί η κτηνοτροφία στις άκαυτες περιοχές με ταυτόχρονη βελτίωση της βοσκοϊκανότητας και χορήγηση δωρεάν ζωοτροφών και, στην πορεία, η βόσκηση να επιτραπεί ελεγχόμενα σε περιοχές που κρίνεται ότι η βλάστηση έχει αποκατασταθεί επαρκώς.

«Δυστυχώς τα δασαρχεία δεν μπορούν να ελέγξουν αυτήν την κατάσταση», αναφέρει ο κ. Μπούσης. «Δεν υπάρχει φύλαξη σωστή, δεν υπάρχει δυνατότητα για κατάλληλη φύλαξη, δεν υπάρχει η ευθύνη των κτηνοτρόφων να είναι έξω από τις καμένες περιοχές, δεν υπάρχει αρκετή ύλη για βοσκή αλλού… Δεν ξέρω. Είναι πολλά τα αίτια».

Αναδημοσίευση από την F&M Voice, που κυκλοφόρησε στις 8 Σεπτεμβρίου 2016.