Monsanto: Δηλητηριάζοντας ακόμα και την επιστήμη

Η πολυεθνική εμβληματική εταιρεία αγροχημείας Monsanto -που μόλις εξαγοράστηκε από τη Bayer- έχει κληθεί να καταβάλει αποζημίωση 289 εκατομμυρίων δολαρίων σε έναν Αμερικανό που ισχυρίζεται ότι τα ζιζανιοκτόνα της που περιέχουν γλυφοσάτη (glyphosate) του προκάλεσαν καρκίνο.

Πρόκειται για μια υπόθεση ορόσημο, με τους ενόρκους ενός δικαστηρίου της Καλιφόρνιας να κρίνουν ότι η Monsanto γνώριζε ότι τα ζιζανιοκτόνα Roundup και RangerPro ήταν επικίνδυνα και δεν προειδοποίησε τους αγοραστές. Είναι η πρώτη αγωγή που επικαλείται σύνδεση της γλυφοσάτης με τον καρκίνο. Η Monsanto αρνείται ότι υπάρχει τέτοια σύνδεση και θα ασκήσει έφεση κατά της απόφασης.

Η γλυφοσάτη κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ως φυτοφάρμακο από την Monsanto στις αρχές του 1970. Σήμερα το φυτοφάρμακο με την ονομασία Roundup είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο στον κόσμο.

Ο ενάγων της υπόθεσης, ο Dewayne Johnson, πατέρας δύο παιδιών, διαγνώστηκε με λέμφωμα μη Hodgkin το 2014, στα 46 του χρόνια, και είναι ένας εκ των 5.000 παρόμοιων εναγόντων στις ΗΠΑ. Σήμερα βρίσκεται στο τελικό στάδιο του καρκίνου ενώ ράντιζε τακτικά με RangerPro όσο εργαζόταν σε ένα σχολείο της Καλιφόρνια. Ο ίδιος ζητούσε πάνω από 400 εκατομμύρια δολάρια, εκτιμώντας ότι τα προϊόντα αυτά προκάλεσαν τον καρκίνο και πως η Monsanto είχε εν γνώσει της αποκρύψει την επικινδυνότητά τους. Οι δικαστές αποφάνθηκαν ότι η εταιρεία είχε ενεργήσει “κακοβούλως” και ότι τα ζιζανιοκτόνα συνεισέφεραν “ουσιαστικά” στην τελική ασθένεια του Johnson.

Η Monsanto αντέδρασε αναγγέλλοντας την πρόθεσή της να ασκήσει έφεση και επανέλαβε την άποψη πως η γλυφοσάτη, η κύρια δραστική ουσία του Roundup, δεν προκαλεί καρκίνο και δεν ευθύνεται για την ασθένεια του ενάγοντα. “Οι ένορκοι έχουν άδικο”, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Monsanto Scott Partridge σε δημοσιογράφους μπροστά από το δικαστήριο.

Στις ΗΠΑ υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη χιλιάδες διαδικασίες σε βάρος της Monsanto που έχουν προχωρήσει σε διαφορετικούς βαθμούς.

Η γλυφοσάτη έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ως αιτία διαφόρων ασθενειών. Το 2015, έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet Oncolog κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πέντε εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα που χρησιμοποιούνται συχνά ίσως είναι καρκινογόνα στον άνθρωπο. Η αρμόδια υπηρεσία του ΠΟΥ για τον καρκίνο, η IARC (International Agency for Research on Cancer), ανέθεσε σε ομάδα 17 επιστημόνων από 11 χώρες να εξετάσουν τα επιστημονικά στοιχεία για τα φυτοφάρμακα και να διατυπώσουν την γνώμη τους. Το συμπέρασμα των ειδικών ήταν ότι τα εντομοκτόνα tetrachlorvinphos και parathion είναι «ενδεχομένως καρκινογόνα» για τον άνθρωπο, ενώ τα malathion, diazinon και glyphosate κατατάχθηκαν στα «μάλλον καρκινογόνα». Και τότε η Monsanto αντέδρασε αμφισβητώντας τα συμπεράσματα της IARC.

Είναι όμως η Monsanto μια “κακόβουλη” εταιρεία; Έχουν γραφτεί πολλά γύρω από αυτή την ερώτηση, ακόμα και ολόκληρα βιβλία. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία σχετικά με τις πρακτικές της εταιρείες αφορούν κάποια εσωτερικά έγγραφα που είδαν το φως τη δημοσιότητας ως απόρροια δικαστικών εντολών ύστερα από μαζικές αγωγές. Χιλιάδες σελίδες -κατά κύριο λόγο εσωτερικές επικοινωνίες της Monsanto – αναλύθηκαν σε δύο δημοσιεύματα. Το πρώτο άρθρο δημοσιεύθηκε στο Journal of Public Health Policy και το δεύτερο στο International Journal of Risk & Safety in Medicine. Τα δημοσιεύματα αυτά δείχνουν πως όταν η επιστημονική βιβλιογραφία δεν απέδιδε τα αποτελέσματα που επιθυμούσε η Monsanto, η εταιρεία έγραφε τα δικά της άρθρα και τα δημοσίευσε σε περιοδικά πληρώνοντας εξωτερικούς επιστήμονες για να αναφέρουν το όνομά τους ως συγγραφείς – μια πρακτική που ονομάζεται “ghostwriting”. Mάλιστα το δεύτερο άρθρο έχει τον καθόλου τιμητικό για την εταιρεία τίτλο, “Δηλητηριάζοντας επίσης την επιστήμη”.