Ώρα μηδέν για την επίτευξη συμφωνίας Ε.Ε. – Βρετανίας – ορόσημο η Συνόδος Κορυφής
Τα ψέματα τελείωσαν. Η Σύνοδος Κορυφής που ξεκινά σήμερα με βασικό θέμα της ατζέντας τις σχέσεις Ε.Ε.-Βρετανίας αποτελεί ουσιαστικά την τελευταία ευκαιρία για να σημειωθεί πρόοδος για την επίτευξη μιας διμερούς εμπορικής συμφωνίας που θα αποτρέψει ένα άτακτο εμπορικό Brexit στα τέλη της χρονιάς.
Ο ίδιος ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπορίς Τζόνσον, είχε θέσει ένα άτυπο χρονικό όριο έως τις 15 Οκτωβρίου για να βρεθεί λύση, ενώ αντιστοίχως ο αρμόδιος Ευρωπαίος διαπραγματευτής Μισέλ Μπαρνιέ έχει μιλήσει για ένα νέο deadlineστις 31 Οκτωβρίου. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι βέβαιο είναι πως τα χρονικά περιθώρια έχουν στενέψει επικίνδυνα δεδομένου πως το μεταβατικό διάστημα λήγει στα τέλη της χρονιάς και πως όποια συμφωνία επιτευχθεί, εφόσον βέβαια επιτευχθεί, θα πρέπει να επικυρωθεί σταδιακά από την Ευρωβουλή και τα εθνικά κοινοβούλια.
Τις προηγούμενες ημέρες εν όψει της Συνόδου, ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε σειρά τηλεφωνικών επαφών με Ευρωπαίους ομολόγους του και χθες μίλησε εκτενώς τόσο με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν όσο και με τον πρόεδρο του συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Σύμφωνα με τα βρετανικά Μέσα, ο κ. Τζόνσον μετέφερε την απογοήτευση του για την αργή πρόοδο στις συνομιλίες, όμως οι Ευρωπαίοι από την πλευρά τους έχουν περισσότερους λόγους να διαμαρτύρονται για τις… κόνξες και τα… παιχνίδια της Ντάουνινγκ Στριτ.
Δεν είναι τυχαίο πως ουκ ολίγοι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίζονται εκνευρισμένοι και θα προσέλθουν στη Σύνοδο αποφασισμένοι να τηρήσουν σκληρή στάση. Άλλωστε, και η ίδια η Κομισιόν αναγκάστηκε πρόσφατα να κινήσει νομικές διαδικασίες για την παραπομπή της Βρετανίας στα ευρωπαϊκά δικαστήρια με αφορμή το εμπρηστικό βρετανικό νομοσχέδιο για την εσωτερική αγορά που ουσιαστικά αναιρεί τμήματα της Συμφωνίας Αποχώρησης που συμφώνησαν και επικύρωσαν πέρυσι Ε.Ε. και Βρετανία με σημείο αιχμής το καθεστώς της Βορείου Ιρλανδίας.
Η κατάφορη παραβίαση μιας διεθνούς συνθήκης από την κυβέρνηση Τζόνσον δεν είναι μόνο παράνομη, αλλά κυρίως την καθιστά αναξιόπιστη ως συνομιλητή. Για το λόγο αυτό αρκετοί ηγέτες, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απαιτούν -και, μάλλον, δικαιολογημένα- επιπλέον υποχωρήσεις και δικλείδες ασφαλείας που θα δεσμεύουν το Λονδίνο.
Προφανώς όλες οι πλευρές θέλουν την επίτευξη συμφωνίας, γνωρίζοντας τις αρνητικές οικονομικές συνέπειες που θα προκύψουν από ένα άτακτο Brexit σε ένα διάστημα εξαιρετικά δύσκολο λόγω της κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία. Η συντονισμένη έκκληση που απηύθυναν χθες προς την πολιτική Ευρώπη τρεις από τους κυριότερους επιχειρηματικούς συνδέσμους της Ευρώπης, το γαλλικό Medef, το ιταλικό Confindustriaκαι το γερμανικό BDI ήταν ενδεικτική της πίεσης που ασκείται από τις αγορές και τον επιχειρηματικό κόσμο. Όμως, οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η μη επίτευξη συμφωνίας θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στη βρετανική οικονομία παρά στην οικονομία της Ε.Ε., ενώ η στάση του Μπορίς Τζόνσον έχει δοκιμάσει στο έπακρο τα όρια τους.
Το πρόβλημα είναι πως ο Μπορίς Τζόνσον βρίσκεται σε δυσχερή πολιτική θέση και αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο κάθε μέρα που περνά, ώστε να μπορέσει να αποδεχτεί τις νέες απαιτήσεις των Ευρωπαίων. Το επίμαχο νομοσχέδιο για την παράκαμψη της Συμφωνίας Αποχώρησης θεωρήθηκε ως προσπάθεια του να τονώσει το προφίλ του, ικανοποιώντας τους σκληρούς Brexitiers και την υπερσυντηρητική πτέρυγα των Τόρις, όμως ουσιαστικά τον εγκλώβισε ακόμη περισσότερο.
Η αποτυχημένη διαχείριση της πανδημίας και η ανάγκη να εφαρμόσει περιοριστικά μέτρα, ακόμη και μερικά lockdowns, λόγω της κάθετης αύξησης στον αριθμό των κρουσμάτων έχει ξεσηκώσει έντονες αντιδράσεις. Η απήχηση του βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, όπως και η απήχηση των Τόρις, και οι επιλογές του αμφισβητούνται, πλέον, κι από το ίδιο του το κόμμα με ενδεικτικό παράδειγμα την ανταρσία που κατεγράφη προχθές με περίπου 12 βουλευτές των Τόρις να αρνούνται να ψηφίσουν το νέο οδικό χάρτη για τη διαχείριση της κρίσης του κορονοϊού.
Μέσα στο βαρύ αυτό κλίμα ο Τζόνσον δεν μπορεί να ρισκάρει να φανεί υπερβολικά υποχωρητικός έναντι των Ευρωπαίων. Άλλωστε, με το επιχείρημα αυτό έσκαψε το λάκκο της προκατόχου του, Τερέζας Μέι, καταλήγοντας να αναλάβει τα ηνία των Τόρις και τελικά την πρωθυπουργία. Όμως, δεν έχει και πολλά διαπραγματευτικά ατού για να αντικρούσει τις πιέσεις των Ευρωπαίων.
