ΣτΕ: Άκυρη η επιβολή φόρων και προστίμων ύψους 90 εκατ. ευρώ σε 70.000 συνταξιούχους

Αντισυνταγματικές κρίθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών που προβλέπουν ότι η έκδοση πράξεων προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου αρκεί για την διακοπή της παραγραφής, ότι δηλαδή για την διακοπή της παραγραφής δεν χρειάζεται επιπλέον να έχουν κοινοποιηθεί στο φορολογούμενο οι πράξεις. Ακυρώνονται και διαγράφονται οριστικά πράξεις προσδιορισμού φόρων και προστίμων ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

Στην εκ των υστέρων παραγραφή χιλιάδων φορολογικών υποθέσεων παρελθόντων ετών και στην διαγραφή καταλογισθέντων ποσών φόρων και προστίμων ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ, ακόμη δε και στον εξαναγκασμό της Φορολογικής Διοίκησης να επιστρέψει σε φορολογούμενους ήδη εισπραχθέντα ποσά φόρων και προστίμων, οδηγούν δύο νέες αποφάσεις-βόμβα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Με τις αποφάσεις αυτές, που ήρθαν να επικυρώσουν τρεις προηγούμενες αποφάσεις εκδοθείσες από τα διοικητικά δικαστήρια – δύο από το Δ.Ε. Θεσσαλονίκης (τις υπ’ αριθμόν 759/2019 και 716/2020) και μία από το Δ.Ε. Αθηνών (την υπ’ αριθμόν 734/2020) – κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη της παραγράφου 11 του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (ν. 4174/2013), η οποία προβλέπει ότι η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου για την επιβολή φόρου ή προστίμου διακόπτεται με την έκδοση των πράξεων προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου, ακόμη κι αν οι πράξεις αυτές κοινοποιηθούν στο φορολογούμενο μετά τη λήξη της περιόδου παραγραφής.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του Σ.τ.Ε., η διάταξη αυτή «οδηγεί σε επιμήκυνση της παραγραφής και αντίκειται στις εξειδικεύουσες την αρχή της ασφάλειας δικαίου διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος».

Το Σ.τ.Ε., με τις υπ’ αριθμόν 616/2021 και 618/2021 αποφάσεις του, υιοθέτησε το σκεπτικό των αποφάσεων των Διοικητικών Εφετείων με αποτέλεσμα να τινάζεται στον αέρα και η νομική βάση πάνω στην οποία η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στηρίχθηκε για να επιβάλει πρόσθετους φόρους εισοδήματος και πρόστιμα ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ, στα τέλη Δεκεμβρίου 2019, σε περίπου 70.000 συνταξιούχους για αναδρομικά ποσά αποδοχών των ετών 2000-2012 που εισέπραξαν το 2013 αλλά δεν συμπεριέλαβαν στις φορολογικές δηλώσεις τις οποίες υπέβαλαν το 2014 για το 2013.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις συνταξιούχων, τα όποια ποσά φόρων και προστίμων επιβλήθηκαν θα διαγραφούν και τα όποια ποσά ήδη καταβλήθηκαν από τους φορολογούμενους θα απαιτηθεί να επιστραφούν, καθώς θα θεωρηθεί ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. εξέδωσαν μεν αλλά δεν πρόλαβαν και να τους κοινοποιήσουν τις πράξεις προσδιορισμού φόρου πριν την 31η-12-2019 που έληγε η προθεσμία παραγραφής των συγκεκριμένων υποθέσεων.

Όπως αναφέρεται, ειδικότερα, στο σκεπτικό των δύο αποφάσεων της Ολομέλειας του Σ.τ,Ε., «η διάταξη του άρθρου 72 παρ. 11 εδ. γ του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013), η οποία προστέθηκε με το άρθρο πρώτο υποπαρ. Δ.2 περ. 18β του ν. 4254/2014 και ορίζει ότι η προβλεπόμενη …. προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει φόρους και πρόστιμα διακόπτεται με την έκδοση των οικείων καταλογιστικών πράξεων, είναι ανίσχυρη ως αντικείμενη στις αρχές της φανερής δράσης της Διοίκησης και της ασφάλειας του δικαίου και, ως εκ τούτου, μη εφαρμοστέα, με αποτέλεσμα να εφαρμόζονται οι προϊσχύουσες του άρθρου 36 του ΚΦΔ διατάξεις περί παραγραφής, οι οποίες παγίως προέβλεπαν ως προϋπόθεση διακοπής της προθεσμίας παραγραφής της φορολογικής αξίωσης του Δημοσίου την εντός της οικείας προθεσμίας κοινοποίηση της καταλογιστικής πράξης».