Ε.Ε.: Oι ελεγκτές δίνουν καλή βαθμολογία στις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) ενέκρινε τους λογαριασμούς του 2020 –και τις πράξεις στις οποίες αυτοί βασίζονται– όλων των κοινών επιχειρήσεων (ΚΕ) της ΕΕ, οι οποίες αποτελούν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που συνάπτονται μεταξύ της ΕΕ και του σχετικού κλάδου, καθώς και ερευνητικών ομάδων.
Στο έβδομο έτος της δεκαετούς διάρκειας ζωής τους, οι περισσότερες ΚΕ έχουν ήδη υλοποιήσει σχεδόν τα δύο τρίτα των δραστηριοτήτων τους υπό το πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης «Ορίζων 2020». Οι ελεγκτές επισημαίνουν επίσης ότι οι ΚΕ αξιοποίησαν τις συνεργίες για τη διατήρηση της επιχειρησιακής συνέχειας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, καθώς και για τον μετριασμό του πιθανού αντικτύπου της στην παροχή των υπηρεσιών τους. Για τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας στους συγκεκριμένους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται έκαστη, οι οκτώ κοινές επιχειρήσεις της ΕΕ που λειτουργούν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» διαχειρίζονται οικονομικούς πόρους οι οποίοι ανέρχονται συνολικά σε 19,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Τους εν λόγω πόρους συναπαρτίζουν τα ρευστά διαθέσιμα που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω των προγραμμάτων της για την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και οι εισφορές σε είδος και άλλες οικονομικές εισφορές προερχόμενες από τα μέλη από τον ιδιωτικό τομέα, τα συμμετέχοντα κράτη και τους διακυβερνητικούς οργανισμούς. Οι συγκεκριμένες ΚΕ προσφεύγουν κυρίως σε προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για την επιλογή των καλύτερων προς χρηματοδότηση έργων. Η κοινή επιχείρηση που λειτουργεί στο πλαίσιο της Ευρατόμ, η ΚΕ «Σύντηξη για ενέργεια», διαθέτει προϋπολογισμό που εκτιμάται στα 15 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου, προκειμένου να χρηματοδοτήσει το ευρωπαϊκό σκέλος της εκτέλεσης του έργου πυρηνικής σύντηξης ITER στη Γαλλία. Ο εν λόγω προϋπολογισμός περιλαμβάνει το κόστος λειτουργίας της πυρηνικής δραστηριότητας από το 2028 έως το 2035. Τον Φεβρουάριο του 2021, το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε ποσό ύψους περίπου 5,6 δισεκατομμυρίων ευρώ ως συνεισφορά της Ευρατόμ στην ΚΕ «Σύντηξη για ενέργεια» στο πλαίσιο του κύκλου του προϋπολογισμού της περιόδου 2021‑2027. Όπως κάθε χρόνο, οι ελεγκτές εξέτασαν την οικονομική κατάσταση όλων των ΚΕ το 2020. Διαπίστωσαν ότι οι λογαριασμοί τους ήταν αξιόπιστοι σύμφωνα με διεθνείς λογιστικούς κανόνες και ότι δεν υπήρχαν ουσιώδη σφάλματα στις πράξεις πληρωμών και εσόδων στις οποίες αυτοί βασίζονται.
«Παρόλο που υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για αρκετές πτυχές, με τον έλεγχο που διενεργήσαμε για το 2020 επιβεβαιώθηκε ότι τόσο η χρηματοοικονομική διαχείριση όσο και η διαχείριση της συμμόρφωσης των κοινών επιχειρήσεων λειτουργούν κανονικά», δήλωσε η Ildikó Gáll-Pelcz, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδια για τον έλεγχο. «Επισημαίνουμε με ικανοποίηση ότι οι ΚΕ προσάρμοσαν τη λειτουργία τους στους περιορισμούς που επιβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας, καθώς και ότι ο αντίκτυπος αυτής στις δραστηριότητες και στα παραδοτέα δεν υπήρξε σημαντικός, χάρη στις συνεργίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ τους.»
Ωστόσο, οι ελεγκτές παρατήρησαν διάφορα θέματα που χρήζουν βελτίωσης: παραδείγματος χάριν, μολονότι οι εσωτερικές δικλίδες ελέγχου ήταν γενικώς αποτελεσματικές, διαπιστώθηκαν αδυναμίες σχετικά με τον ετήσιο προγραμματισμό των πληρωμών και με τα τοπικά συστήματα ΤΠ. Επίσης, τα αποτελέσματα των ελέγχων σχετικά με τις πληρωμές επιχορηγήσεων υποδηλώνουν ότι τα έξοδα προσωπικού αποτελούν την κύρια πηγή σφαλμάτων και αναδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω εξορθολογισμό των σχετικών κανόνων και διαδικασιών ως προϋπόθεση για μελλοντικά ερευνητικά προγράμματα-πλαίσιο. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος οι ανεπαρκείς ανθρώπινοι πόροι να επηρεάσουν αρνητικά τις συνολικές επιδόσεις των ΚΕ, παραδείγματος χάριν απειλώντας τη διατήρηση των βασικών ικανοτήτων τους, τη σαφήνεια των διαύλων λογοδοσίας, καθώς και την αποδοτικότητα του προσωπικού. Οι ελεγκτές εξέτασαν το ποσοστό υλοποίησης των δραστηριοτήτων των ΚΕ. Σύμφωνα με την εκτίμησή τους, στο τέλος του 2020, οι ΚΕ είχαν ήδη συνάψει το 88 % των προγραμματισμένων συμφωνιών επιχορήγησης στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» και είχαν επιτύχει περίπου το 62 % των τιμών-στόχου σχετικά με τις εισφορές των μελών τους για δραστηριότητες στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις όσον αφορά το επίπεδο επιτευγμάτων των ΚΕ, το οποίο είναι συνάρτηση της φύσης της έρευνας που διεξάγει έκαστη, της διάρκειας των έργων η οποία ποικίλλει, καθώς και της λειτουργικότητάς τους. Οι προβλεπόμενες στο ΠΔΠ 2007‑2013 δραστηριότητες που ενέπιπταν στο έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη και το πρόγραμμα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών, υλοποιήθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου.
Τέλος, οι ελεγκτές έκαναν θετική μνεία στο γεγονός ότι όλες οι ΚΕ έλαβαν διορθωτικά μέτρα, προκειμένου να δώσουν συνέχεια στις παρατηρήσεις ελέγχων προηγούμενων ετών. Ειδικότερα, επεσήμαναν ότι η ΚΕ «Σύντηξη για ενέργεια» βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στους ετήσιους λογαριασμούς για το 2020, ιδίως παρέχοντας εκτίμηση του συνολικού κόστους σε ευρώ για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της όσον αφορά τα παραδοτέα για το έργο πυρηνικής σύντηξης ITER (18 δισεκατομμύρια ευρώ). Εντούτοις, επέστησαν επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι οποιαδήποτε μεταβολή επέλθει στις βασικές παραδοχές στις οποίες στηρίζονται η εκτίμηση και η έκθεση σε κίνδυνο ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις των εξόδων και σε περαιτέρω καθυστερήσεις στην εκτέλεση του έργου ITER.
