ΕΝΦΙΑ: Τι ποσά καλούνται να πληρώσουν φέτος 6,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι

Οι 7 αλλαγές στους κανόνες υπολογισμού και πληρωμής του φόρου

την 11 Μαΐου, 2022 07:40

Μειωμένα κατά 13% μεσοσταθμικά είναι τα ποσά του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) που καλούνται να πληρώσουν φέτος περίπου 5 εκατομμύρια φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας μέχρι 400.000 ευρώ.

Το όφελος των φορολογουμένων αυτών από τη μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. εντός του τρέχοντος έτους υπολογίζεται σε 350 εκατ. ευρώ, καθώς το συνολικό ποσό του φόρου που βεβαιώθηκε ανέρχεται σε 2,23 δισ. ευρώ, ενώ πέρυσι είχαν βεβαιωθεί 2,58 δισ. ευρώ.

Τις μειώσεις στις χρεώσεις του ΕΝ.Φ.Ι.Α. προκάλεσαν οι αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του φόρου, οι οποίες επήλθαν με το ν. 4916/2022, ο οποίος ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή.

Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για την καταβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2022 αναρτώνται στους λογαριασμούς που τηρούν 7,25 εκατομμύρια φορολογούμενοι (φυσικά και νομικά πρόσωπα) στην ψηφιακή πύλη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), η οποία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση myaade.gov.gr.. Από τους φορολογούμενους αυτούς περίπου 6,3 εκατομμύρια είναι αυτοί που καλούνται να καταβάλουν το νέο φόρο. Οι υπόλοιποι απαλλάσσονται είτε λόγω βεβαίωσης πολύ χαμηλών ποσών είτε λόγω του ότι είναι πολύτεκνοι και ανάπηροι με πολύ χαμηλά εισοδήματα.

Σύμφωνα δε με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών:

Το 80% των 6,3 εκατομμυρίων υπόχρεων βλέπουν στα εκκαθαριστικά τους τα ποσά του οφειλόμενου ΕΝ.Φ.Ι.Α. να είναι μειωμένα σε σύγκριση με πέρυσι. Οι φορολογούμενοι αυτοί είναι περίπου 5 εκατομμύρια. Εξ αυτών 2,2 εκατομμύρια βλέπουν μειώσεις σε ποσοστά ανώτερα του 20%, και ειδικότερα 900.000 βλέπουν μειώσεις πάνω από 30%.
Το 14% των φορολογουμένων, δηλαδή περίπου 900.000, διαπιστώνουν ότι καλούνται να πληρώσουν ποσό ΕΝ.Φ.Ι.Α. ίδιο με αυτό που κατέβαλαν πέρυσι.
Αύξηση στο ύψος του οφειλόμενου ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταγράφεται μόνο για το 6% των 6,3 εκατομμυρίων υπόχρεων φορολογουμένων, δηλαδή για περίπου 380.000 ιδιοκτήτες. Στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι φορολογούμενοι αυτοί είναι ιδιοκτήτες ακινήτων είτε σε περιοχές με μεγάλη αύξηση των τιμών ζώνης είτε σε περιοχές που εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού και των οποίων η φορολογία ήταν πολύ χαμηλή έως τώρα. Ακόμα όμως και για το 50% από αυτούς, η ετήσια αύξηση δεν υπερβαίνει τα 50 ευρώ.

Όπως έχει επισημάνει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, με τις νέες αντικειμενικές αξίες επήλθε αύξηση των τιμών στο 60% των ζωνών. Χάρη στις παρεμβάσεις που έγιναν με το ν. 4916/2022 στον τρόπο υπολογισμού του βασικού φόρου των κτισμάτων, στο 65% των προϋπαρχουσών ζωνών ο φόρος μειώνεται, στο 34% ο φόρος παραμένει αμετάβλητος και μόνον στο 1% των ζωνών σημειώνεται αύξηση φόρου. Μειώσεις του ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταγράφονται και στα οικόπεδα, όπου το 91% των φορολογούμενων λαμβάνει “ελαφρύτερα” εκκαθαριστικά.

Αναλυτικά, οι αλλαγές που επήλθαν στη νομοθεσία για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι οι εξής:

1) Άλλαξε ριζικά η κλίμακα υπολογισμού του βασικού φόρου για τα κτίσματα. Συγκεκριμένα, μειώθηκαν οι συντελεστές του κύριου φόρου για τους ιδιοκτήτες με ακίνητα σε περιοχές όπου οι τιμές ζώνης φθάνουν μέχρι τα 4.000 ευρώ ανά τ,μ. και ενοποιήθηκαν κλιμάκια, για μικρές και μεσαίες τιμές ζώνης. Για όσους έχουν κτίσματα σε περιοχές με τιμές ζώνης από 4.001 έως 4.500 ευρώ, ο συντελεστής του βασικού φόρου παρέμεινε αμετάβλητος, ενώ για τους έχοντες κτίσματα σε περιοχές με τιμές ζώνης άνω των 4.500 ευρώ ανά τ.μ. οι συντελεστές του βασικού φόρου αυξάνονται. Οι αλλαγές αυτές αφορούν και τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο συντελεστής του βασικού φόρου κτισμάτων για τιμές ζώνης από 1.051 έως 1.500 ευρώ ανά τ.μ. καθορίστηκε στα 2,80 ευρώ ανά τ.μ. ενώ μέχρι πέρυσι ανερχόταν σε 3,70 ευρώ ανά τ.μ., δηλαδή μειώθηκε κατά 27%. Για τιμές ζώνης από 1.501 έως 2.500 ευρώ ανά τ.μ. ο συντελεστής διαμορφώθηκε σε 3,70 ευρώ ανά τ.μ., ενώ με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς προβλεπόταν ότι για τιμές ζώνης από 1.501 έως 2.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 4,5 ευρώ ανά τ.μ. και για τιμές ζώνης από 2.001 έως 2.500 ευρώ ανά τ.μ. είναι 6.

Για ορισμένα κτίσματα των οποίων οι τιμές ζώνης ανέρχονται σε 800 ευρώ ανά τ.μ., 1.100 ευρώ ανά τ.μ. και 2.050 ευρώ ανά τ.μ. ισχύουν ακόμη πιο χαμηλοί συντελεστές κύριου φόρου, καθώς τα ακίνητα αυτά κατατάσσονται σε χαμηλότερα κλιμάκια.

2) Μειώθηκαν οι συντελεστές σε όλα τα κλιμάκια υπολογισμού του φόρου των οικοπέδων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για αξία οικοπέδου από 75 έως 100 ευρώ ανά τ.μ. ο συντελεστής μειώθηκε κατά 80% (από 0,1850 ευρώ ανά τ.μ., που ανερχόταν με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, περιορίστηκε στα 0,0375 ευρώ ανά τ.μ.).

3) Καταργήθηκε ο συμπληρωματικός φόρος για τα φυσικά πρόσωπα και ενσωματώθηκε στον κύριο φόρο. Ο συμπληρωματικός φόρος επιβαλλόταν μέχρι πέρυσι στη συνολική αξία της αστικής ακίνητης περιουσίας (κτισμάτων και εντός σχεδίου εδαφικών εκτάσεων) που κατείχε κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον η αξία αυτή υπερέβαινε τα 250.000 ευρώ. Ο φόρος υπολογιζόταν με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,15% έως 1,15% και κυμαινόταν, ενδεικτικά, από 75 ευρώ για περιουσία συνολικής αξίας 300.000 ευρώ έως 16.225 ευρώ για περιουσία συνολικής αξίας 2.000.000 ευρώ.

Ο φόρος αυτός έπαψε πλέον να ισχύει για τα φυσικά πρόσωπα. Στη θέση του επιβάλλεται ένας επιπλέον φόρος – υπό μορφή προσαύξησης του κύριου φόρου – ξεχωριστά επί της αξίας κάθε ακινήτου, εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη των 400.000 ευρώ και εφόσον ο φορολογούμενος κατέχει αστική ακίνητη περιουσία (κτίσματα και εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών εδαφικές εκτάσεις) συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση ακινήτου αντικειμενικής αξίας άνω των 400.000 ευρώ, στο οποίο υπάρχει συνιδιοκτησία ή υπάρχουν περισσότερα από ένα εμπράγματα δικαιώματα κατανεμημένα σε περισσότερα του ενός πρόσωπα (π.χ. ο πατέρας έχει την επικαρπία και το τέκνο την ψιλή κυριότητα) ο επιπλέον φόρος υπολογίζεται στο 100% της αξίας της πλήρους κυριότητας του ακινήτου και εν συνεχεία επιμερίζεται στο κάθε πρόσωπο ανάλογα με το ποσοστό της αξίας που κατέχει. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται να αποτραπούν μεθοδεύσεις φοροαποφυγής, οι οποίες μπορεί να έχουν τη μορφή του “σπασίματος” της αξίας του ακινήτου σε περισσότερα του ενός πρόσωπα – μέσω της μεταβίβασης ποσοστών συνιδιοκτησίας ή μέσω της μεταβίβασης της ψιλής κυριότητας – κατά τέτοιο τρόπο ώστε στο κάθε πρόσωπο να αντιστοιχεί δικαίωμα επί του ακινήτου αξίας κάτω των 400.000 ευρώ και, έτσι, να μην επιβάλλεται ο επιπλέον φόρος.

Ο υπολογισμός του επιπλέον ΕΝ.Φ.Ι.Α. (που αντικαθιστά τον συμπληρωματικό φόρο) γίνεται με βάση μια νέα κλίμακα, στην οποία τα πρώτα 400.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας του κάθε ακινήτου θα είναι αφορολόγητα. Πάνω από το όριο αξίας των 400.000 ευρώ θα εφαρμόζονται κλιμακωτά, ανά 100.000 ευρώ αξίας και μέχρι το όριο αξίας του 1.000.000 ευρώ συντελεστές φόρου κυμαινόμενοι από 0,2% έως 0,7%. Πάνω από το επίπεδο αξίας του 1.000.000 ευρώ και μέχρι τα 2.000.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 0,9% ενώ πάνω από το επίπεδο αξίας των 2.000.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 1%. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο νέος αυτός φόρος κυμαίνεται από 200 ευρώ για ακίνητο αξίας 500.000 ευρώ έως 11.700 ευρώ για ακίνητο αξίας 2.000.000 ευρώ.

4) Αυξήθηκαν οι συντελεστές έκπτωσης του φόρου των φυσικών προσώπων για τη μικρομεσαία ιδιοκτησία συνολικής αξίας μέχρι 150.000 ευρώ. Για ιδιοκτησίες συνολικής αξίας πάνω από 150.000 ευρώ και μέχρι 250.000 ευρώ η έκπτωση φόρου παρέμεινε αμετάβλητη. Για ιδιοκτησίες αξίας άνω των 250.000 ευρώ και μέχρι 400.000 ευρώ, οι συντελεστές έκπτωσης φόρου μειώθηκαν, ενώ για περιουσίες αξίας άνω των 400.000 ευρώ καταργήθηκαν οι εκπτώσεις φόρου. Συγκεκριμένα τα ποσοστά των εκπτώσεων φόρου διαμορφώνονται πλέον σε:

30% για περιουσία συνολικής αξίας έως 100.000 ευρώ, όσο και σήμερα για περιουσία αξίας μέχρι 60.000 ευρώ και έναντι 27% που ίσχυε μέχρι πέρυσι, για περιουσία αξίας από 60.000,01 έως 70.000 ευρώ, 25% που ίσχυε μέχρι πέρυσι για περιουσία αξίας από 70.000,01 έως 80.000 ευρώ και 20% που ίσχυε μέχρι πέρυσι για περιουσία αξίας άνω των 80.000 ευρώ.
25% για περιουσία συνολικής αξίας πάνω από 100.000 ευρώ και μέχρι 150.000 ευρώ, αντί για 20% που ίσχυε μέχρι πέρυσι.
20% για περιουσία συνολικής αξίας πάνω από 150.000 ευρώ και μέχρι 250.000 ευρώ, όσο και με το ισχύον μέχρι πέρυσι σύστημα.
15% για περιουσία συνολικής αξίας πάνω από 250.000 ευρώ και μέχρι 300.000 ευρώ, αντί για 20% που ίσχυε μέχρι πέρυσι..
10% για περιουσία συνολικής αξίας πάνω από 300.000 ευρώ και μέχρι 400.000 ευρώ, αντί 20% που ίσχυε μέχρι πέρυσι.
0% (μηδενική έκπτωση) για περιουσία αξίας πάνω από 400.000 ευρώ έναντι 20% που ίσχυε μέχρι σήμερα για περιουσία αξίας μέχρι 1.000.000 ευρώ και 10% για περιουσία αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ.

5) Καθιερώθηκε η επιβολή περαιτέρω προσαύξησης επί τοθυ συνολικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων που προκύπτει από το νέο σύστημα υπολογισμού. Η προσαύξηση αυτή ισχύει για κάθε ιδιοκτήτη ακίνητης περιουσίας συνολικής αξίας άνω των 500.000 ευρώ. Συγκεκριμένα, ανάλογα με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, διαμορφώνεται ως εξής:

α) 5%, για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 650.000 ευρώ,

β) 10%, για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 800.000 ευρώ,

γ) 15%, για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 1.000.000 ευρώ,

δ) 20%, για αξία ακίνητης περιουσίας από 1.000.000,01 ευρώ και άνω.

6) Η καταβολή του φόρου προβλέπεται να γίνει τμηματικά, σε δέκα ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Κάθε μία από τις δόσεις αυτές δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 10 ευρώ. Η προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης λήγει την τελευταία εργάσιμη μέρα του Μάϊου του 2022 ενώ κάθε μία από τις προθεσμίες εξόφλησης των υπολοίπων εννέα δόσεων λήγει την τελευταία εργάσιμη μέρα των επομένων μηνών. Συνεπώς η δέκατη και τελευταία δόση λήγει την τελευταία εργάσιμη μέρα του Φεβρουαρίου του 2023.

7) Τροποποιήθηκε το καθεστώς των εισοδηματικών κριτηρίων χορήγησης απαλλαγών στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. ώστε η έκπτωση κατά 50% στο συνολικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., η οποία ισχύει για φορολογούμενους με χαμηλά εισοδήματα, καθώς και η πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. που ισχύει για πολυτέκνους και αναπήρους με χαμηλά εισοδήματα να υπολογιστεί με βάση τα εισοδήματα του 2020 που δηλώθηκαν πέρυσι στην Α.Α.Δ.Ε.