Η “επόμενη μέρα” των εκλογών με βάση το Σύνταγμα

Μπορεί η κάλπη σήμερα να αναδείξει νικητή, αλλά το πιθανότερο όχι κυβέρνηση, καθώς εξαιτίας της απλής αναλογικής και με όριο εισόδου στη Βουλή το 3%, τουτέστιν ποσοστό 46%+ για το πρώτο κόμμα, θεωρείται αδύνατο.

Έτσι από αύριο Δευτέρα 22 Μαΐου μετά τα επίσημα αποτελέσματα της κάλπης ξεκινά η διαδικασία των διερευνητικών εντολών.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα,

– H Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την πρώτη εντολή στον αρχηγό του πρώτου κόμματος για σχηματισμό κυβέρνησης και αυτός μέσα σε τρεις ημέρες θα πρέπει είτε να δηλώσει πως μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση ζητώντας ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, είτε να παραδώσει την εντολή λόγω αδυναμίας εξασφάλισης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Μπορεί, επίσης, είτε να αρνηθεί να λάβει την εντολή αν είναι βέβαιος πως δεν μπορεί να συγκροτήσει κυβέρνηση, είτε να μην εξαντλήσει το χρόνο του τριημέρου, επιστρέφοντας ως άκαρπη την εντολή στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

– εφόσον ο αρχηγός του πρώτου κόμματος επιστρέψει την εντολή αποτυγχάνοντας να συγκροτήσει κυβέρνηση, τότε η ΠτΔ δίνει την δεύτερη εντολή στον πρόεδρο του δεύτερου κόμματος και εφόσον και αυτός αποτύχει εντός του τριημέρου να σχηματίσει κυβέρνηση , δίνει την επόμενη εντολή στον αρχηγό του τρίτου κόμματος.

– εάν και η τρίτη εντολή αποβεί άκαρπη τότε η ΠτΔ συγκαλεί σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης και εφόσον διαπιστωθεί και πάλι αδιέξοδο, ορίζει υπηρεσιακό πρωθυπουργό, ώστε αυτός να συγκροτήσει υπηρεσιακή κυβέρνηση όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει νέες εκλογές.

Το άρθρο 37 του Συντάγματος 

Προβλέπει τα εξής σε περίπτωση που  δεν υπάρξει από τις εκλογές κόμμα που θα λάβει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, 151 βουλευτές:

“‘Αρθρο 37: (Διορισμός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης)

1. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Kυβέρνησης και τους Yφυπουργούς.

2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.

3. Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.

4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Kυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Bουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Bουλή η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.

* Eρμηνευτική δήλωση: Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Kανονισμό της Bουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα.”.

Η όλη διαδικασία των διερευνητικών εντολών και με τη τελική σύσκεψη της υπό τη ΠτΔ σε μια τελευταία προσπάθεια συγκρότησης κυβέρνησης, θα κρατήσει το πολύ 10 μέρες.

Εφόσον αποτύχει και η τελική προσπάθεια της ΠτΔ, τότε ή στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ή στον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, ή τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το σχηματισμό κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής (υπηρεσιακή) για να διενεργήσει τις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα γίνουν με το νέο της ενισχυμένης αναλογικής (bonus εως 50 έδρες στο πρώτο κόμμα) που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη , καταργώντας την απλή αναλογική.

Πιθανότερη ημερομηνία διεξαγωγής των επόμενων εκλογών η 2α Ιουλίου, ενώ εδώ και λίγα 24ωρα ακούγεται ότι οριακά (απαιτείται προεκλογική περίοδος το λιγότερο 3 εβδομάδων) μπορεί γίνουν και 25 Ιουνίου , με λίστα και όχι σταυρό.

Πάντως την Πέμπτη 1η Ιουνίου, θα συγκληθεί η νέα Βουλή, προκειμένου να γίνει η ορκωμοσία των βουλευτών που ανέδειξε η κάλπη της απλής αναλογικής. Στις 2 Ιουνίου θα εκλεγεί Πρόεδρος της Βουλής, ωστόσο πάραυτα με απόφαση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού η Βουή θα διαλυθεί για να προκηρυχθούν εκ νέου εκλογές.