Σύλλογος Επιμένουμε Πεδίον του Άρεως: «Το πάρκο θα πρέπει να λειτουργεί ως πάρκο»

Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Κοντοπάνο

Η θερμοκρασία είχε σκαρφαλώσει στους 38 βαθμούς Κελσίου σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία όλοι οι κάτοικοι της πολύβουης πρωτεύουσας αναζητούμε εναγωνίως κάθε μικρή ανάσα δροσιάς. Το δικό μου ραντεβού, με τρεις πραγματικά ευαισθητοποιημένους πολίτες της Αθήνας που έχουν εστιάσει την προσοχή τους σε μια από τις λίγες οάσεις της, το γνωστό Πεδίον του Άρεως.

Το ραντεβού μας προγραμματισμένο για τις 10:00 το πρωί μπροστά από το άγαλμα του Κωνσταντίνου. Κοιτάζω φευγαλέα το ρολόι μου, είναι κιόλας 10:00, είμαι όμως επί της οδού Μαυρομματαίων και λίγα μόνο μέτρα με χωρίζουν από το προκαθορισμένο σημείο συνάντησής μας.

Έχω φτάσει μπροστά από το περίπτερο, οι συνομιλητές μου με περιμένουν εκεί και, καθώς ανταλλάσσουμε τις «καλημέρες», μου εξηγούν πως το Πάρκο είναι ερμητικά κλειστό με απόφαση του Περιφερειάρχη Αττικής. Μια φευγαλέα σκέψη περνά από το μυαλό μου, σαν φωτογραφικό καρέ της στιγμής, όταν την περίοδο της πανδημίας μάς κλειδαμπάρωσαν για τα καλά μέσα στα σπίτια μας και, όπως πάντα λένε, όλα γίνονται για το… καλό μας. Οι προσωπικές ελευθερίες «στο απόσπασμα».

Κλειστόν λόγω καύσωνα, λοιπόν, το πάρκο κι εμείς υποχρεωτικά καταλήγουμε στο παρακείμενο γωνιακό καφέ-ρεστοράν για να ξεκινήσουμε αφενός να ξετυλίγουμε τις σελίδες του βιβλίου της ιστορίας του Πεδίου του Άρεως και αφετέρου να εστιάσουμε στα προβλήματα του σήμερα.

Είστε τρεις άνθρωποι, που αφιερώνουν ένα μέρος της καθημερινότητάς τους σε ένα πάρκο που αποτελεί τον μεγάλο πνεύμονα πρασίνου της Κυψέλης και της ευρύτερης περιοχής, αλλά και έναν από τους ελάχιστους πνεύμονες όλης της Αθήνας. Πρώτα απ’ όλα, θα θέλατε να μας συστηθείτε;

Είμαι ο Κώστας ο Καρκανιάς και είμαι ο πρόεδρος του Συλλόγου, έχω επαγγελματική δραστηριότητα επί της οδού Μαυρομματαίων, ζω και επαγγέλλομαι στην περιοχή από το 1961 που ήρθα στην Αθήνα. Εδώ στο πάρκο κάναμε γυμναστική, εδώ στο πάρκο κάναμε βόλτες, εδώ παντρεύτηκα στους Δυο Ταξιάρχες, εδώ κυκλοφορούσαμε με τα παιδιά στα καροτσάκια.

Τον λόγο παίρνει ο Γιώργος Διαμαντής, αντιπρόεδρος του Συλλόγου, που δηλώνει γέννημα-θρέμμα της περιοχής του Γκύζη. «Από παιδί κυκλοφορούσα στο Πεδίον του Άρεως και στην αλάνα που ήταν παλιότερα», μας λέει. Ο τρίτος της παρέας, ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου, Δημήτρης Τσιαμπούρης, επισημαίνει πως κατοικεί εδώ και 20 χρόνια από την επάνω πλευρά του Πεδίου του Άρεως, επί της οδού Λομβάρδου. «Θυμάμαι την περίοδο της ανάπλασης, όπου το πάρκο αποκόπηκε από τον ιστό της πόλης, τον αγώνα που κάναμε για να φύγουν τα ναρκωτικά και τις πρωτοβουλίες για να βρουν οι άνθρωποι αυτοί -που είχαν μπλέξει σε αυτό τον κυκεώνα- σπίτι και τροφή, ώστε να μην γίνει ο κύκλος, να φύγουν από εδώ, να πάνε παρακάτω και μετά από λίγα έτη να γυρίσουν ξανά στο πάρκο», τονίζει στη Voice.

Πώς λέγεται ο Σύλλογός σας και πόσα μέλη αριθμεί:

Ο Σύλλογος λέγεται «Επιμένουμε Πεδίον του Άρεως», αυτοί που πληρώνουν τις συνδρομές και σημαίνει ότι είναι γραμμένοι στον Σύλλογο είναι περίπου 45 άνθρωποι, αλλά αυτοί οι οποίοι πλαισιώνουν τις δράσεις μας και ανταλλάσσουμε απόψεις είναι περισσότεροι από 250, όπως και οι φίλοι της ιστοσελίδας την οποία διατηρούμε, που είναι πολύ περισσότεροι.

Ποιο είναι θα περιγράφατε ως το «νούμερο ένα» πρόβλημα, που ζητά εδώ και τώρα λύση;

Το βασικό μας πρόβλημα και να ξεκινήσουμε από αυτό είναι πως το πάρκο θα πρέπει να λειτουργεί ως πάρκο. Τι σημαίνει αυτό; Το πάρκο είναι το πράσινο, είναι η ηρεμία, η δροσιά, να έρθεις να περπατήσεις, να πιεις ένα καφεδάκι, να κάνεις πικ-νικ. Είναι η αντίθεση προς το αστικό τοπίο, σε περιοχές επιβαρυμένες, όπως είναι η Κυψέλη, του Γκύζη, τα Εξάρχεια, δεν έχουμε πάρκα στην Αθήνα. Η Αθήνα έχει περίπου 6% πράσινο, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι, για να είναι βιώσιμη μια πόλη, το πράσινο πρέπει να καταλαμβάνει τουλάχιστον το 16%! Κατά συνέπεια είναι καθήκον μας, το πράσινο που έχουμε να το συντηρήσουμε και να μην χάσουμε ούτε ένα στρέμμα. Οι απόψεις που λένε ότι, «έχετε τριακόσια στρέμματα πρασίνου, τι πειράζει και αν χαθούν πέντε στρέμματα» είναι αστειότητα. Άρα, η πρώτη προτεραιότητα είναι το πάρκο να παραμείνει πάρκο. Κάνει ζέστη, τι διέξοδο έχουν οι άνθρωποι; Η θα κλειστούν στα σπίτια τους με τα κλιματιστικά -αν έχουν κι αν έχουν λεφτά για να τα έχουν συνέχεια ανοιχτά- ή θα πάνε σε ένα δροσερό μέρος. Πού υπάρχουν δροσερά μέρη στην Αθήνα, μόνο στα πάρκα. Βλέπετε όμως σήμερα εδώ που είμαστε και είναι ένα ζωντανό παράδειγμα, ότι το πάρκο κλείνει. Γιατί κλείνει; Για να μην πάρει φωτιά. Όμως, βλέπετε πως δεν έχει κανέναν φοβερό αέρα 8 μποφόρ, υπάρχει πυροσβεστικό όχημα στο πάρκο και το να υπάρχουν άνθρωποι μέσα είναι μάλλον προστασία, παρά απειλή. Βγαίνεις από το σπίτι σου και αναζητάς λίγη δροσιά, λίγο ίσκιο και επειδή το πάρκο είναι κλειστό, δεν μπορείς να το κάνεις. Μας ενοχλεί πολύ που η εποπτεύουσα αρχή, η Περιφέρεια, δεν ακούει τους κατοίκους.

Πέντε λεπτά πριν έρθετε, αποφάσισαν να αδειάσουν το πάρκο. Δεν έχουν ως προτεραιότητα τη χρήση του πάρκου από τους κατοίκους, δυστυχώς ο κ. Πατούλης σε αυτό έχει αποτύχει πλήρως. Και το λέμε αυτό για τον λόγο ότι, όταν δίναμε τη μάχη ενάντια στα ναρκωτικά, μία από τις προτεραιότητες μας ήταν να καθαρίσουμε το «Green Park», καθώς εδώ μπροστά ήταν μια τεράστια πιάτσα ναρκωτικών. Πήραμε βούρτσες και το ασπρίσαμε και τότε είχε έρθει ο κ. Πατούλης ως υποψήφιος δήμαρχος (σ.σ. τελικά δεν κατέβηκε), μίλησε και είπε ότι, το πάρκο πρέπει να το έχει ο Δήμος, γιατί ο Δήμος έχει συνεργεία, έχει κηπουρούς, έχει ανθρώπους, σε αντίθεση με την Περιφέρεια που δεν έχει αυτές τις υπηρεσίες και το κατάλληλο προσωπικό. Όταν όμως εξελέγη Περιφερειάρχης, άλλαξε άποψη, λέγοντας πως το πάρκο θα πρέπει να είναι στα χέρια της Περιφέρειας. Εμείς τότε σχηματίσαμε την εντύπωση πως ο άνθρωπος ενδιαφερόταν πολύ για το πάρκο, όμως ακολούθησε για εμάς μια πραγματική απογοήτευση.

Το πάρκο είναι προσβάσιμος και φιλικός χώρος για τα παιδιά; Γιατί πολλές φορές μιλάμε για τις ανάγκες των μεγάλων και όχι των παιδιών, ειδικά τώρα που οι περίφημες αλάνες του παρελθόντος δεν υπάρχουν…

Η αλάνα που είχαμε παλιά είχε επτά γήπεδα… Γήπεδο πια δεν υπάρχει να παίξει κάποιο παιδί ποδόσφαιρο, ακόμη και η μεγάλη πλατεία επάνω, που τη λέγαμε «Μαρακανά» όταν είμαστε παιδιά και παίζαμε μπάλα, τώρα δεν υφίσταται, καθώς την έχουν χωρίσει. Από τη μια παρτέρι και από την άλλη τσιμεντοτοιχία. Θα ήταν πολύ ωραίο να έβαζαν σε ένα σημείο όργανα γυμναστικής, έχει μια παιδική χαρά εφήβων που υπολειτουργεί, θα μπορούσαν εκεί να βάλουν όργανα γυμναστικής, να έρχονται οι νέοι να γυμνάζονται. Το έχουμε επισημάνει πολλές φορές και όπως είπε και ο Δημήτρης, δεν ακούν τους κατοίκους.

Στο θέμα του πρασίνου, έχουμε περιπτώσεις βίαιης κοπής δέντρων; Έχουμε μείωση του πρασίνου, λόγω της δημιουργίας μαγαζιών;

Εκεί που έχουν γίνει οι δυο παραχωρήσεις, τα δέντρα έχουν αποψιλωθεί. Στο υπόλοιπο πάρκο υπάρχουν δέντρα και υπάρχει μια σχετική συντήρηση, αλλά εκεί που είναι οι παραχωρήσεις, όπως ο χώρος που καθόμαστε τώρα, έχουν αφανιστεί τα δέντρα. Αν δείτε την εικόνα του 2017, του 2019, του 2020, στον χώρο που βρισκόμαστε, σε σχέση με την εικόνα του σήμερα, θα δείτε πόσα δέντρα πραγματικά λείπουν. Σε ένα πάρκο το χαρακτηριστικό του είναι ότι κάτω έχει χώμα, τα νερά που πέφτουν απορροφώνται από την γη, δημιουργείται ένα μικροκλίμα. Στις παραχωρήσεις, και στην εδώ και στην επάνω, δεν βλέπετε πουθενά χώμα. Με τη συνθετική ξυλεία, τα αλουμίνια και το τσιμέντωμα στην επάνω παραχώρηση, σε μια έκταση δυο στρεμμάτων, οποιαδήποτε σχέση με το χώμα έχει χαθεί. Μπορεί το μαγαζί που βρισκόμαστε να είναι ένα ωραίο μαγαζί, δεν είναι όμως για το πάρκο. Το πάρκο πρέπει να έχει σχέση με τους ανθρώπους. Όταν ο περιβάλλων χώρος δεν έχει γύρω, γύρω οπτική επαφή με τους ανθρώπους, αυτό τι λέει; Ότι, στην πραγματικότητα, το μετέτρεψαν σε ένα οικόπεδο που δεν έχει σχέση με το πάρκο.

Σε αυτόν τον ζωντανό διάλογο, τον λόγο παίρνει ο κ. Καρκανιάς επισημαίνοντας πως «το πάρκο αποτελείται από δρόμους, αλέες, μονοπάτια, τα οποία είναι αρκετά καλά διατηρημένα, όμως η μεγάλη έκτασή του είναι αυτές οι περιοχές που περικλείονται από βλάστηση, από μικρούς φυτικούς φράκτες, οι οποίοι μέσα είναι άδειοι. Αυτοί οι χώροι, επειδή είναι η μεγάλη έκταση του πάρκου και δεν είναι συντηρημένοι, δεν επιτρέπουν -ούτε στα μικρά παιδιά ούτε στα… μεγάλα, όπως είμαστε εμείς- την πρόσβαση, ώστε να μπούμε σε ένα χώρο, όπου θα κάτσουμε στο χώμα. Να κάνουμε πικ-νικ, ακόμη και να παίξουμε μπάλα, χωρίς να είναι γήπεδα ποδοσφαίρου. Έκλεισε το πάρκο και δεν μπορούμε να κάνουμε περίπατο. Τα παιδιά δεν πρέπει να παίζουν μόνο στο δρόμο, αλλά στο χώμα. Όλο το πάρκο πρέπει να είναι μια παιδική χαρά. Υπάρχουν κάποια σκάμματα που είπαμε να βάλουν άμμο, τελικά τι έβαλαν; Γαρμπίλι με αποτέλεσμα να μην πηγαίνουν τα παιδιά. Διαπιστώνουμε παράλληλα πως σε κάποια σημεία του πάρκου, πρακτικές οι οποίες πιστεύαμε πως έχουν εξαφανιστεί, όπως η πορνεία, συνεχίζουν να υπάρχουν. Όταν οι χώροι δεν είναι καθαροί, τα φαινόμενα της ανομίας επιστρέφουν».

Το πάρκο είναι ασφαλές να το διασχίσει κανείς, είναι καθαρό, έχει επαρκή φωτισμό;

Το πάρκο είναι ασφαλές, δεν είναι περισσότερο επικίνδυνο από το να περάσεις έναν οποιονδήποτε δρόμο της Αθήνας, που εν πάση περιπτώσει δεν είναι η Πανεπιστημίου! Άρα είναι ασφαλές, υπάρχει μια υπεργολαβία με δύο περιπολικά και τρεις φύλακες, οι οποίοι κινούνται μέσα στο πάρκο. Και εκεί έχουμε κάνει μια παρέμβαση, αλλά δεν μας ακούν, να μην κινούνται με αυτοκίνητα αλλά με ηλεκτρικά ποδήλατα, για να μπορούν να περάσουν από τα στενάκια και να έχουν εικόνα ολόκληρου του πάρκου. Στο αστικό κομμάτι του, οι δρόμοι είναι αξιοπρεπώς καθαροί, το κομμάτι όμως που είναι το πράσινο, είναι πλήρως εγκαταλειμμένο. Για παράδειγμα, οι τουαλέτες του πάρκου είναι ένα σκηνικό πραγματικά απαράδεκτο. Οι μισές είναι κλειστές και οι υπόλοιπες υπολειτουργούν και δεν είναι ανοικτές όλες τις ώρες, δεν υπάρχει χαρτί, δεν υπάρχει σαπούνι.

Στο κομμάτι που «έρχεται» το πάρκο και συναντά τα Δικαστήρια, έχουν γίνει πράγματα;

Η πλατεία Πρωτομαγιάς, όπως λέγεται, είναι μια πονεμένη ιστορία. Είναι ένα τσιμεντένιο κομμάτι πάνω από την οδό Μουστοξύδη, όπου έχουμε ζητήσει να γίνουν κάποια γήπεδα μπάσκετ, βόλεϊ, ποδοσφαίρου, να μπουν παγκάκια. Τίποτα από αυτά δεν έγινε, μια πλήρης ερήμωση. Τώρα γίνεται επιπροσθέτως και κάτι πάρα πολύ άσχημο. Ενώ εκτελούνται έργα για το Μετρό και ένα κομμάτι της πλατείας έχει κλείσει, η Ελληνικό Μετρό ζήτησε -και το μάθαμε τώρα- σε ένα μεγάλο κομμάτι της πλατείας να φτιάξει γραφεία και αποθήκες και το υπουργείο έδωσε το «πράσινο φως». Η πλατεία Πρωτομαγιάς απειλείται και οι κάτοικοι έχουν κινητοποιηθεί. Αν θέλει η Ελληνικό Μετρό, ας νοικιάσει μια πολυκατοικία για να φτιάξει γραφεία. Η πλατεία Πρωτομαγιάς συνδέει το πράσινο του Πεδίου του Άρεως με το άλσος της Ευελπίδων και στην πραγματικότητα είναι ένας ενιαίος χώρος. Το άλσος Ευελπίδων ανήκει στον Δήμο και το πάρκο στην Περιφέρεια, το πράγμα αυτό είναι μια αστειότητα. Στο πάρκο υπάρχει ένα κτήριο της Περιφέρειας, με έναν υπεύθυνο και πολλούς υπαλλήλους, που θα έπρεπε να είναι δεκτικοί στην επικοινωνία. Έχουμε κάνει συναντήσεις μαζί τους, πολλά τα «ναι», όμως στο τέλος δεν γίνεται τίποτα.

Χώμα κάτω, πράσινο πάνω, αυτό είναι η έννοια του πάρκου. Εδώ γίνονται πολλά πράγματα για τις δημόσιες σχέσεις του Περιφερειάρχη. Η έννοια, για παράδειγμα, του νερού είναι τελείως ξένη. Το πάρκο έχει 6 γεωτρήσεις και καμιά δεν λειτουργεί, με αποτέλεσμα να ποτίζεται με νερό πόσιμο που έρχεται από το Μόρνο, ένα στοιχειώδες περιβαλλοντικό ζήτημα. Άλλωστε, η απάντηση που μας έδωσαν από την Περιφέρεια, πως τα δέντρα πρέπει να κλαδεύονται κάθε 2-3 χρόνια, αλλά εμείς τα κλαδεύουμε κάθε 6-7, είναι ενδεικτική τους πώς λειτουργούν και σκέπτονται.

Οι χώροι αναψυχής και διασκέδασης που έχουν παραχωρηθεί μέσα στο πάρκο, τηρούν τους προβλεπόμενους όρους; Σέβονται την αξία του χώρου, τη σημασία του πρασίνου για την πόλη και τους πολίτες;

Η σύμβαση στο μαγαζί που βρισκόμαστε -και που εμείς δεν είμασταν αρνητικοί στο άνοιγμά του γιατί τα μαγαζιά φέρνουν ζωή- έχει στην τελευταία σελίδα ένα τοπογραφικό, στο όποιο φαίνεται ποια είναι η έκταση που έχει ενοικιάσει. Αίφνης όμως, ανακαλύψαμε ότι ο ενοικιαστής έχει καταλάβει 1,2 στρέμματα, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στη σύμβαση που έχει υπογράψει. Τους ρωτήσαμε πώς έγινε αυτό και δεν πήραμε απάντηση.

Στην Περιφέρεια προχώρησαν σε μια διαχειριστική μελέτη, στην οποία συμπεριέλαβαν εκ των υστέρων όσα έγιναν πριν, για να νομιμοποιήσουν ό,τι αυθαιρεσία έχει γίνει στο πάρκο. Πήγαμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και πριν 20 ημέρες βγήκε η απόφαση που απέρριψε τη διαχειριστική μελέτη. Γιατί δεν υπήρχε περιβαλλοντική μελέτη, που να λέει πώς μια κατασκευή επηρεάζει το περιβάλλον στο πάρκο.

Το ενοίκιο που πληρώνει ο επιχειρηματίας στον χώρο που βρισκόμαστε είναι 2.700 ευρώ το μήνα και το ενοίκιο που πληρώνει ο άλλος επιχειρηματίας, στο «Άλσος», είναι 3.500 ευρώ το μήνα. Την ίδια ώρα που στην Περιφέρεια, όποιος νοικιάζει χώρο πληρώνει κατά μέσο όρο 12 ευρώ το τετραγωνικό, εδώ το ενοίκιο είναι 1 με 1,5 ευρώ το τετραγωνικό. Η αρχική σύμβαση ήταν για 15 έτη, μέχρι το 2033, με δικαίωμα ανανέωσης αν συμφωνήσουν, στο τέλος της σύμβασης. Πέρυσι, το 2022, αποφάσισαν να επεκτείνουν τη σύμβαση για άλλα δέκα χρόνια, από το 2034 έως το 2043, με 5% αύξηση στο ενοίκιο εφάπαξ και όχι κατ’ έτος, ενώ μόνο πέρυσι είχαμε 10% πληθωρισμό!

Αναγκαστήκαμε να επέμβουμε, πήγαμε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, η οποία έβγαλε απόφαση και είπε πρώτον ότι, είναι παράνομο να γίνει επέκταση της σύμβασης 10 χρόνια πριν γιατί οι συνθήκες αλλάζουν και δεύτερον ότι, η νέα σύμβαση ήταν επαχθής για το Δημόσιο με αποτέλεσμα να ακυρωθεί. Πέρασαν μια απόφαση στην Οικονομική Επιτροπή, όλο το «Άλσος» να κλείσει από πάνω, πήγαμε στο ΚΕΣ ΥΠΟΔΑ, το ανώτερο όργανο και το σταμάτησαν. Δύο στρέμματα μέσα σε ένα πάρκο, να τα κλείσεις με τέντα είναι μεγάλο θέμα.