Τουρκία: “Κατηφορίζει” η λίρα

Η τουρκική λίρα κατηφορίζει σε νέα χαμηλά, καθώς η κεντρική τράπεζα της χώρας, αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 650 μονάδες βάσης σε μια στροφή 180 μοιρών της νομισματικής πολιτικής.

Η κεντρική τράπεζα αύξησε το βασικό της επιτόκιο σχεδόν στο διπλάσιο, από 8,5% σε 15% την Πέμπτη, σηματοδοτώντας την πρώτη αύξηση της χώρας από τον Μάρτιο του 2021. Ωστόσο, αυτό ήταν ακόμα κάτω από τις προσδοκίες του Reuters για αύξηση στο 21% και κατά πολύ κάτω από τον πληθωρισμό, πράγμα που επέφερε απογοήτευση στους επενδυτές.

Ο Χαμίς Κινεάρ, της εταιρείας συμβούλων κινδύνου Verisk Maplecroft, αναφέρει στην γαλλική εφημερίδα “La Tribune” ότι “το μέγεθος της αύξησης των επιτοκίων ήταν μικρότερο από τη μέση προσδοκία της αγοράς για αύξηση στο 17-20%”. Ο ίδιος το θεωρεί “σημάδι ότι η νέα διοικητής της κεντρικής τράπεζας επιδιώκει να είναι προσεκτική για να αποφύγει μια αντιπαράθεση με τον πρόεδρο Ερντογάν”.

Σημειώνεται ότι, πριν από την απόφαση, η Fitch Ratings είχε ανακοινώσει σχέδια για αύξηση επιτοκίων έως και 25% μέχρι το τέλος του έτους, η JPMorgan και η Bank of America ανέμεναν αύξηση στο 25%, ενώ οικονομολόγος της Goldman Sachs είχε αναφέρει ότι “ένας συμβατικός αξιωματούχος θα ανέβαζε τα επιτόκια στο 40%, το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων που ισχύουν”. Έτσι η αύξηση των επιτοκίων στο 15% παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με τις προσδοκίες της αγοράς, σύμφωνα με τους παρατηρητές.

Η λίρα – η οποία επεκτείνει τη βουτιά της από την επανεκλογή του Ερντογάν – διαπραγματευόταν στις 13:00 ώρα Ελλάδας στο 25,72 έναντι του δολαρίου, καταγράφοντας απώλειες 3,35%. Χτες μετά από την ανακοίνωση της TCMB για τα επιτόκια, σημειώνοντας απώλειες 5%, η λίρα διαπραγματευόταν στις 14:40 ώρα Ελλάδας, στο 24,1 στο δολάριο.

Με την ολοκλήρωση της επανεκλογής του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπήρχε η αυξανόμενη προσδοκία ότι η κυβέρνησή του θα προσπαθήσει να βγάλει την Τουρκία από την οικονομική της κόλαση προσελκύοντας εισροές ζεστού χρήματος – αλλά για να το κάνει αυτό οι αξιωματούχοι πρέπει πρώτα να χαλαρώσουν τη θηλιά στο νόμισμα πριν από μια πιθανή ανατροπή της νομισματικής πολιτικής.

“[Η λίρα] πέφτει πολύ και πιθανότατα θα συνεχίσει να το κάνει καθώς προσπαθούν να καλύψουν τη διαφορά”, δήλωσε ο Steve Hanke, καθηγητής εφαρμοσμένων οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, προσθέτοντας ότι η απόφαση της κεντρικής τράπεζας είναι “λίγο πίσω από την καμπύλη”.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, είχε δηλώσει ότι τάσσεται υπέρ των σταδιακών κινήσεων προς πιο συμβατικές πολιτικές για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι ξαφνικής προσαρμογής. Αυτό το σκεπτικό θα αναγκάσει τους επενδυτές να παραμείνουν σκεπτικοί, μέχρις ότου να δουν που θα καταλήξουν τα επιτόκια. Αντιθέτως, μια μεγάλη αύξηση-σοκ και εν συνεχεία διαδοχικές μειώσεις ίσως να έφερναν ζεστό χρήμα στα ταμεία Ερντογάν, καθώς θα αποτελούσαν πιο αποδεκτή κίνηση, καθώς τα αποτελέσματα αυτή θα ήταν πιο δελεαστικά για τους επενδυτές που θα έβλεπαν τις αποδόσεις των ομολόγων της Τουρκίας να εκτοξεύονται.

Στη δήλωση που έγινε μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της TCMB, αναφέρθηκε ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία νομισματικής σύσφιξης. Αναφέρεται: “Η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής θα αυξηθεί με την έναρξη της διαδικασίας νομισματικής σύσφιξης. Ωστόσο, με στόχο τη διασφάλιση της συνέχειας της σταθερότητας των τιμών, η TCMB θα συνεχίσει να υποστηρίζει στρατηγικές επενδύσεις που θα βελτιώσουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών”.

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έπεσε τον Μάιο κάτω από το 40% για πρώτη φορά εδώ και 16 μήνες, χάρη κυρίως σε ένα προσωρινό μέτρο παροχής δωρεάν φυσικού αερίου στα νοικοκυριά. Τους επίσημους αυτούς αριθμούς όμως αμφισβητούν ανεξάρτητοι οικονομολόγοι της Ομάδας Έρευνας για τον Πληθωρισμό (Enag). Σύμφωνα με εκείνους, ο ετήσιος πληθωρισμός κυμαίνεται μεταξύ 105% και 109%.

Η TÜİK, η οποία προηγουμένως δημοσίευε τις τιμές 409 αγαθών και 904 ειδών αγαθών, καθόρισε 290 ομάδες δαπανών με την τελευταία αλλαγή. Με αυτήν την αλλαγή, άρχισε να δημοσιεύει πληροφορίες δεικτών αντί για τις μέσες τιμές ειδών για αυτές τις ομάδες. Το Κέντρο Ερευνών της Συνομοσπονδίας Προοδευτικών Συνδικάτων της Τουρκίας (DİSK-AR) κατέθεσε μήνυση για το θέμα και κέρδισε την υπόθεση, η οποία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2023. Παρά τη δικαστική απόφαση, η TurkStat δεν συμπεριέλαβε τον τιμοκατάλογο ειδών, ο οποίος αποτελεί τη βάση του υπολογισμού του πληθωρισμού